Lęk przed sztuczną inteligencją w kontekście tolerancji niepewności i wieloznaczności

Bożena Majerek

doi:10.18290/rped25173.8

Data publikacji : 2025-09-26

Tom 17 Nr 3 (2025)

Lęk przed sztuczną inteligencją w kontekście tolerancji niepewności i wieloznaczności

Bożena Majerek

https://orcid.org/0000-0002-5817-4826

DOI: https://doi.org/10.18290/rped25173.8

Abstrakt

Współczesnego człowieka coraz częściej i w większym stopniu otaczają urządzenia i narzędzia oparte na sztucznej inteligencji. Ta nowa sytuacja generuje sprzeczne emocje i postawy, zaczynając od nadziei i fascynacji, kończąc na lęku i poczuciu zagrożenia. W obecnie prowadzonych dyskusjach pojawia się znacząca dychotomia, oscylująca między możliwością poprawy jakości życia człowieka dzięki inteligentnym narzędziom a obawą przed ich niekontrolowalnymi decyzjami i działaniami. Z tego też względu prowadzenie badań empirycznych w zakresie określenia znaczenia dalszego rozwoju sztucznej inteligencji oraz jej wpływu na życie człowieka staje się obecnie „najważniejszą rozmową naszych czasów” (Tegmark). W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań, celem których było określenie związku między lękiem przed SI a tolerancją niepewności. W badaniach uczestniczyło 319 osób, zróżnicowanych pod względem cech socjodemograficznych.

Słowa kluczowe:

sztuczna inteligencja, lęk przed SI, niepewność, tolerancja niepewności

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bonss, W. (2011). (Un-)Sicherheit in der Moderne. W: P. Zoche, S. Kaufmann i R. Haverkamp (red.), Zivile Sicherheit. Gesellschaftliche Dimensionen gegenwärtiger Sicherheitspolitiken (s. 43–69). Bielefeld: Transcript Verlag.

George, D., i Mallery, P. (2022). IBM SPSS Statistics 27 Step by Step: A Simple Guide and Reference. Wyd. 17. New York: Routledge.

Głomb, K., Jakubowski, M., Krawczyk, A., Kulisiewicz, T., Nowakowski, Z., Złotnicki, A. i Gajderowicz, T. (2019). Kompetencje przyszłości w czasach cyfrowej dysrupcji. Studium wyzwań dla Polski w perspektywie roku 2030. Warszawa: Instytut Badań Rynku, Konsumpcji i Koniunktur.

Lange, R., Ładna, A., Konopczyński, F., i Kowalczyk, M. (2019). Sztuczna inteligencja w społeczeństwie i gospodarce. Analiza wyników ogólnopolskiego badania opinii polskich internautów. Warszawa: NASK Państwowy Instytut Badawczy.

Kossowska, M. (2005). Umysł niezmienny… Poznawcze mechanizmy sztywności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Fortuna, P. (2021). Optimum. Idea cyberpsychologii pozytywnej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Majerek, B. (2018). Niepewność w społeczeństwie współczesnym. Studium socjopedagogiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Majerek, B., Pyrczak-Piega, M., i Rzewucka, P. (2025a), Poczucie zagrożenia wobec sztucznej inteligencji. Przegląd Badań Edukacyjnych (artykuł przyjęty do druku).

Majerek, B., Pyrczak-Piega, M., i Rzewucka, P. (2025b), Walidacja Skali Lęku przed Sztuczną Inteligencją (SLPSI), (w opracowaniu).

Malczewski, Ł., Bilczyk, J., i Jamrogiewicz, P. (2019). Czy leci z nami robot?. https://dfusion.pl/wp-content/uploads/2019/03/Czy-leci-z-nami-robot_Raport_AI.pdf

Przegalińska, A. (2022). Współpracująca sztuczna inteligencja. Przykład wirtualnych asystentów i konwersacyjnej AI. W: J. Fazlagić (red.), Sztuczna inteligencja (AI) jako megatrend kształtujący edukację. Jak przygotowywać się na szanse i wyzwania społeczno-gospodarcze związane ze sztuczną inteligencją? (s. 12–24). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Parlament Europejski (2020.02.19). White paper on Artificial Intelligence: A European approach to excellence and trust. https://commission.europa.eu/publications/white-paper-artificial-intelligence-european-approach-excellence-and-trust_en

Ptaszek, R. T. (2022). Wstęp. W: J. Fazlagić (red.), Sztuczna inteligencja (AI) jako megatrend kształtujący edukację. Jak przygotowywać się na szanse i wyzwania społeczno-gospodarcze związane ze sztuczną inteligencją? (s. 5–6). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Sorrentino, R. M., Hudson, G., i Huber, G. L. (2005). Umysł społeczny a style reagowania na niepewność – różnice indywidualne w kontekście interpersonalnym. W: J. P. Forgas, K. D. Willams i L. Wheeler (red.), Umysł społeczny Poznawcze i motywacyjne aspekty zachowań interpersonalnych (A. Nowak, tłum.) (s. 209–236). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Studenski, R. (2004). Ryzyko i ryzykowanie. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Sysło, M. M. (2022). Sztuczna inteligencja wkracza do szkół: jak uczyć się o AI i z pomocą AI. W: J. Fazlagić (red.), Sztuczna inteligencja (AI) jako megatrend kształtujący edukację. Jak przygotowywać się na szanse i wyzwania społeczno-gospodarcze związane ze sztuczną inteligencją? (s. 74–98). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Tabachnick, B. G., i Fidell, L. S. (2019). Using Multivariate Statistics. Wyd. 7. New York: Pearson.

Tegmark, M. (2019). Życie 3.0. Człowiek w erze sztucznej inteligencji (T. Krzysztoń, tłum.). Warszawa: Prószyński i S-ka.

Torczyńska, M. (2019). Sztuczna inteligencja i jej społeczno-kulturowe implikacje w codziennym życiu. Kultura i Historia, (36), 106–126.

Wang, Y.-Y, i Wang, Y.-S. (2022). Development and validation of an artificial intelligence anxiety scale: An initial application in predicting motivated learning behavior. Interactive Learning Environments, 30(4), 619–634. https://doi.org/10.1080/10494820.2019.1674887