Siły rodziny a wybrane rekomendacje praktyczne sformułowane na podstawie doniesień z badań nad rodzinami zrekonstruowanymi

Karolina Skarbek; Małgorzata Kierzkowska

doi:10.18290/rped25174.2

Data publikacji : 2025-12-17

Tom 17 Nr 4 (2025)

Siły rodziny a wybrane rekomendacje praktyczne sformułowane na podstawie doniesień z badań nad rodzinami zrekonstruowanymi

Karolina Skarbek

https://orcid.org/0000-0002-0090-139X

Małgorzata Kierzkowska

https://orcid.org/0000-0001-8288-1988

DOI: https://doi.org/10.18290/rped25174.2

Abstrakt

Ramami teoretycznymi artykułu jest „Międzynarodowy Model Siły Rodziny”, autorstwa N. Stinnetta i J. DeFraina. Siły rodziny to wieloaspektowe pojęcie, na które składają się różne atrybuty, cechy czy strategie, które umożliwiają rodzinom budowanie ogólnego dobrostanu oraz satysfakcji z życia. Mając na uwadze, zróżnicowanie oraz złożoność rodzin zrekonstruowanych, które wynikają między innymi z procesu ich powstawania oraz okoliczności z tym związanych, postanowiłyśmy przeanalizować wyniki badań polskich i zagranicznych z udziałem rodzin zrekonstruowanych. Celem artykułu jest sformułowanie rekomendacji praktycznych w kontekście rodzin patchworkowych, które sprzyjają budowaniu wymiarów sił rodziny, takich jak: okazywanie sobie uczuć i uznania, zaangażowanie w rodzinę, dobra komunikacja, wspólne spędzanie czasu, tworzenie dobrostanu duchowego oraz umiejętność radzenia sobie w konstruktywny sposób ze stresem i kryzysami. Rozwijanie i umacnianie siły rodziny jest działaniem prewencyjnym, zwiększającym odporność rodziny oraz przyczyniającym się do wzrostu jej dobrostanu, bez względu na zróżnicowania strukturalne występujące w różnych rodzajach systemów rodzinnych, w tym także wśród rodzin zrekonstruowanych.

Słowa kluczowe:

siły rodziny, rodzina zrekonstruowana, rodzina patchworkowa, dobrostan rodziny

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bernstein, A. C. (1997). Stepfamilies form Siblings’ Perspectives. Marriage & Family Review, 26 (1-2), 153-175. https://doi.org/10.1300/J002v26n01_10

Bronstein, P., Stoll, M., Clauson, J., Abrams, C. L., & Briones, M. (1994). Fathering after separation or divorce: Factors predicting children's adjustment. Family Relations, 43, 469-479.

Cartwright, C. (2005). Stepfamily Living and Parent – Child Relationships: An Exploratory Investigation. Journal of Family Studies, 11(2), 267-283. https://doi.org/10.5172/jfs.327.11.2.267

Cissna, K. N., Cox, D. E., & Bochner, A. P. (1990). The dialectic of marital and parental relationships within the stepfamily. Communication Monographs, 37, 44–61.

Defrain, J., & Asay, S. M. (2007a). Epilogue: A Strengths-Based Conceptual Framework for Understanding Families World-Wide. Marriage & Family Review, 41(3–4), 447–466. https://doi.org/10.1300/J002v41n03_10

DeFrain, J., & Asay, S. M. (2007b). Family Strengths and Challenges in the USA. Marriage & Family Review, 41(3–4), 281–307. https://doi.org/10.1300/J002v41n03_04

DeFrain, J., & Asay, S. M. (2007c). Strong Families Around the World: An Introduction to the Family Strengths Perspective. Marriage and Family Review, 41, 1–10. https://doi.org/10.1300/J002V41N01_01

DeFrain, J., & Stinnett, N. (2002). Family strengths. In J. J. Ponzetti (Ed.), International encyclopedia of marriage and family (Vol. 2). New York: Macmillan, 637-642.

Dobkowska, D. (1984). Więzi uczuciowe w rodzinie zrekonstruowanej. W: L. Wołoszynowa (red.), Psychologia rozwojowa, wychowawcza i społeczna. Materiały do nauczania psychologii. Seria II T. 11., cz.1 i cz.2 (s. 363-464).Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Dobosz – Sztuba, A. (1992). Być macochą, być ojczymem. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Dodziuk, A. (2010). Nasze rodzinne dobre obyczaje. O pozytywnych nawykach, rytuałach i tradycjach. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia. Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

Dunst, C. (2021). A meta-analytic investigation of the relationships between different dimensions of family strengths and personal and family well-being. 33(1), 209–229. https://doi.org/10.20377/JFR-578

Freisthler, B., Svare, G. M., & Harrison-Jay, S. (2003). It Was the Best of Times, It Was the Worst of Times: Young Adult Stepchildren Talk About Growing Up in a Stepfamily. Journal of Divorce & Remarriage, 38(3-4), 83–102. https://doi.org/10.1300/J087v38n03_05

Ganong, L., Coleman, M., Sanner, C., Berkley, S. (2022). Childrearing in stepfamilies: Empirical answers about “what works”, Family Relations, 71(3), s. 876-883.

Golish, T. D. (2003). Stepfamily communication strengths: Understanding the ties that bind. Human Communication Research, 29(1), 41–80.

Hornstra, M., Kalmijn, M., & Ivanova, K. (2020). Fatherhood in complex families: Ties between adult children, biological fathers, and stepfathers. Journal of Marriage and Family, 82(5), 1637–1654. https://doi.org/10.1111/jomf.12679

Jensen, T. M., & Ganong, L. H. (2020). Stepparent–child relationship quality and couple relationship quality: Stepfamily household type as a moderating influence. Journal of Family Issues, 41(5), 589–610.

Kierzkowska, M. Skarbek – Jaskólska, K. (2024) Rodzina patchworkowa. Hybrydowy model współczesnej rodziny. Warszawa: Difin.

King, V. (2009). Stepfamily formation: Implications for adolescent ties to mothers, nonresident fathers, and stepfathers. Journal of Marriage and Family, 71(4), 954–968. https://doi.org/10.1111/j.1741-3737.2009.00646.x

Kromolicka, B. (1998). Rodziny zrekonstruowane. Dziecięca percepcja postaw rodzicielskich a ich sytuacja szkolna. Szczecin: Uniwersytet Szczeciński

Lee, S. Y., & Han, K. S. (2024). Family Strength: A Concept Analysis. Journal of Korean Academy of Psychiatric and Mental Health Nursing, 33(2), 124–137. https://doi.org/10.12934/jkpmhn.2024.33.2.124

Lewandowska – Walter, A. (2008). Psychospołeczne uwarunkowania adaptacji dzieci do życia w rodzinie zrekonstruowanej. W: M. Bogdanowicz, M. Lipowska (red.), Rodzinne, edukacyjne i psychologiczne wyznaczniki rozwoju. Kraków: Impuls.

Mitręga, A. (2017). Proces rekonstrukcji rodziny z perspektywy doświadczeń dzieci. Wychowanie w Rodzinie, t. XV (1/2017), 253-268. Doi: 10.23734/wwr2017.253.268.

Olson, D., Gorall, D. (2006). FACES IV & the Circumplex Model. Minesota: Life Innovations.

Olson, D.H. (2013). Kwestionariusz FACES IV i Model Kołowy: badania walidacyjne. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Sanner, C., Ganong, L., Coleman, M., & Berkley, S. (2022). Effective parenting in stepfamilies: Empirical evidence of what works. Family Relations: An Interdisciplinary Journal of Applied Family Studies, 71(3), 884–899. https://doi.org/10.1111/fare.12703

Sheridan, S. M., Warnes, E. D., Cowan, R. J., Schemm, A. V., & Clarke, B. L. (2004). Family-centered positive psychology: Focusing on strengths to build student success. Psychology in the Schools, 41(1), 7–17. https://doi.org/10.1002/PITS.10134

Skarbek-Jaskólska, K., Kierzkowska, M. (2023a). Bonusowe rodzicielstwo – zasoby, wyzwania i zagrożenia związane z rodzicielstwem przybranym w rodzinie patchworkowej. Roczniki Pedagogiczne, 15(51) nr 4, 63-90. https://doi.org/10.18290/rped23154.4

Skarbek-Jaskólska, K., Kierzkowska, M. (2023b). Wybrane konteksty relacji rodzinnych w percepcji dzieci wychowywanych w zrekonstruowanych systemach rodzinnych na podstawie badania testem relacji rodzinnych. Horyzonty Wychowania, 22(64), 123-135. https://doi.org/10.35765/hw.2023.2264.12

Skarbek-Jaskólska, K., Kierzkowska, M. (2024). Family Relationships and Parenting Interactions in Stepfamilies Under Study. Studia Paedagogika Ignatiana, nr3.

Skarbek, K., Kierzkowska, M. (2022). Szanse i zagrożenia w procesie wychowawczym w rodzinie patchworkowej. Studium rodziny zrekonstruowanej. Roczniki Pedagogiczne, 14(50) nr 4, 101-119. https://doi.org/10.18290/rped22144.9

Skarbek, K., Kierzkowska, M. (2023). Rodzinna mozaika w rysunkach dzieci wychowywanych w rodzinach patchworkowych. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 617(2), 55-72. https://doi.org/10.5604/01.3001.0016.2876

Skogrand, L., Arrington, R., & Higginbotham, B. (2007). Developing strengths in stepfamilies. All Current Publications, Paper 1499.

Walęcka – Matyja, K. (2009). Zachowania społeczne młodzieży a uwarunkowania rodzinne i osobowościowe. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Weaver, S. E., & Coleman, M. (2010). Caught in the middle: Mothers in stepfamilies. Journal of Social and Personal Relationships, 27(3), 305-326. https://doi.org/10.1177/0265407510361729

Wong, A., Wong, Y. J., & Obeng, C. S. (2012). An untold story: A qualitative study of Asian American family strengths. Asian American Journal of Psychology, 3(4), 286–298. https://doi.org/10.1037/A0025553