Poczucie sensu życia i wartości młodzieży. Konteksty psychopedagogiczne

Danuta Opozda

doi:10.18290/rped24164.6

Data publikacji : 2025-01-28

Tom 16 Nr 4 (2024)

Poczucie sensu życia i wartości młodzieży. Konteksty psychopedagogiczne

Danuta Opozda

https://orcid.org/0000-0002-4715-9241

DOI: https://doi.org/10.18290/rped24164.6

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę poczucia sensu życia młodzieży. Kolejno omówiono zagadnienie rozumienia sensu życia – jego strukturę, funkcje i podmiotowy charakter. Przedstawiono niektóre kwestie związane z systemem wartości i procesami wartościowania. Zwrócono uwagę na filozoficzną proweniencję omawianych wątków. W dalszej części nawiązano do rozwojowych i wychowawczych aspektów kształtowania poczucia sensu życia młodzieży oraz podano przykładowe wyniki badań nad deklarowanymi przez młodzież wartościami mającymi znaczenie w określaniu sensu własnego życia.

Słowa kluczowe:

młodzież, sens życia, poczucie sensu, system wartości, rozwój

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Brzozowski, P. (1996). Skala Wartości (SW). Polska adaptacja Value Survey M. Rokeacha. Podręcznik. Warszawa: b.w.

Chmielewski, A., Dudzikowa, M., i Grobler, A. (red.) (2012). Interdyscyplinarnie o interdyscyplinarności. Między ideą a praktyką. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Dąbrowski, K. (1996). W poszukiwaniu zdrowia psychicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Diener, E., Lucas, R. E., i Oishi, S. (2002). Subjektive Well-being: The Science of Happiness and Life Satisfaction. W: C. R. Snyder, i S. J. Lopez (red.), Handbook of Positive Psychology (s. 63–73). Oxford: Oxford University Press.

Frankl, V. E. (1978). Nieuświadomiony Bóg (Tłum. Bohdan Chwedeńczuk). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.

Frankl, V. E. (1998). Homo patiens (Tłum. R. Czernecki, Z. Jaroszewski). Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.

Gurycka, A. (1991). Światopogląd młodzieży. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych.

Hall, C. S., i Lindzey, G. (2002). Teorie osobowości (Tłum. J. Kowalczewska, J. Radzicki). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Hermans, H. J. M. (1994). The Personal Meaning of Values in a Rapidly Changing Society. The Journal of Social Psychology, 134(5), 569–579. https://doi.org/10.1080/00224545.1994.9922987

Jasińska-Kania, A. (2008). Wartości i normy moralne a procesy przemian w Polsce i w Europie. W: J. Mariański, i L. Smyczek (red.), Wartości, postawy i więzi moralne w zmieniającym się społeczeństwie (s. 15–35). Kraków: Wydawnictwo WAM–Polskie Towarzystwo Socjologiczne.

Maryniarczyk, A. (2006). Antropologiczne źródła pedagogiki rodziny w ujęciu Księdza Józefa Wilka. W: B. Kiereś, M. Nowak, i D. Opozda (red.), Wybrane zagadnienia teorii i praktyki pedagogiki rodziny. Pamięci Księdza Profesora Józefa Wilka SDB (1937-2003) (s. 65–79). Lublin: Katedra Pedagogiki Rodziny KUL.

Mariański, J. (1995). Młodzież między tradycją i ponowoczesnością. Lublin: RW KUL.

Mariański, J. (2001). Kryzys moralny czy transformacja wartości? Studium socjologiczne. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Mariański, J. (2023). Religijność młodzieży polskiej w procesie przemian w XXI wieku (analizy socjologiczne). Lublin: Akademia Nauk Społecznych i Medycznych w Lublinie.

Obuchowska, I. (2001). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, i J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. T. 2: Charakterystyka okresów życia człowieka. (s. 163–202). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Obuchowski, K. (1983). Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: PWN.

Obuchowski, K. (1989). W poszukiwaniu właściwości człowieka. Warszawa: Książka i Wiedza.

Obuchowski, K. (2001). Człowiek, dążenia, sens. Myśli wybrane. Bydgoszcz: Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.

Oleszkowicz, A., i Senejko, A. (2012). Dorastanie. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 259–287). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Oleś, P. K. (1995). Kryzys „połowy życia” u mężczyzn. Psychologiczne badania empiryczne. Lublin: RW KUL.

Oleś, P. K. (2005). Wprowadzenie do psychologii osobowości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Opozda, D. (2012). Studium pedagogiczne wiedzy rodziców i jej korelatów. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Pilecka, B. (red.) (1986). Osobowościowe i środowiskowe korelaty poczucia sensu życia. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Płużek, Z. (1997). Samobójstwo jako wyraz autodestrukcji. W: P. Oleś (red.). Wybrane zagadnienia z psychologii osobowości (s. 11–39). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Podstawka, K. (2017). Młodzież szkolna wobec wartości moralnych. T. 1: Wartości moralne w stylach życia młodzieży. Lublin: Wydawnictwo Polihymnia.

Popielski, K. (red.) (1987a). Człowiek – pytanie otwarte. Studia z logoteorii i logoterapii. Lublin: RW KUL.

Popielski, K. (1987b). „Sens” i „wartość” życia jako kategorie antropologiczno-psychologiczne. W: K. Popielski (red.), Człowiek – pytanie otwarte. Studia z logoteorii i logoterapii (s. 107–141). Lublin: RW KUL.

Popielski, K. (1993). Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia. Lublin: RW KUL.

Przecławska, A., i Rowicki, L. (1997). Młodzi Polacy u progu nadchodzącego wieku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Reker, G. T. (2000). Theoretical Perspective Dimensions, and Measurement of Existential Meaning. W: G. T. Reker, i K. Chamberlain (red.), Exploring Existential Meaning (s. 39–55). Thousand Oaks, CA: Sage.

Raport Rzecznika Praw Dziecka. (2021). Ogólnopolskie badanie jakości życia dzieci i młodzieży w Polsce. https://brpd.gov.pl/wp-content/uploads/2021/08/Raport-Rzecznika-Praw-Dziecka-Og%C3%B3lnopolskie-badanie-jako%C5%9Bci-%C5%BCycia-dzieci-i-m%C5%82odzie%C5%BCy-w-Polsce-PDF.pdf.

Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. New York: The Free Press.

Skrzypińska, K. (2002). Pogląd na świat a poczucie sensu i zadowolenia z życia. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Stróżewski, W. (2005). Istnienie i sens. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Szymczak, W., i Adamczyk, T. (2022). Młodzież w kontekstach współczesnych. Rodzina. Czas. Szkoła. Kościół i katecheza. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Świda-Zięba, H. (1995). Wartości egzystencjalne młodzieży lat dziewięćdziesiątych. Warszawa: Instytut Stosowanych Nauk Społecznych UW.

Tarnowski, J. (2003). Pedagogika egzystencjalna. W: Z. Kwieciński, i B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (t. 1, s. 248–261). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wojcieszke, B. (2002). Człowiek wśród ludzi. Zarys psychologii społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Wojtyła, K. (1982). Miłość i odpowiedzialność. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.