Wychowanie aksjologiczne w przedszkolu w świetle podstawy programowej

Agnieszka Dominika Laskowska

doi:10.18290/rped25172.7

Published : 2025-06-05

Vol. 17 No. 2 (2025)

Axiological Education at Preschool in Light of the Core Curriculum

Agnieszka Dominika Laskowska

https://orcid.org/0000-0002-8764-2457

DOI: https://doi.org/10.18290/rped25172.7

Abstract

The article addresses the significance of values education in the context of preschool education, emphasizing its crucial role in the process of the child’s development. It presents the importance of values in preschool education, indicating their various classifications, including the one proposed by Leon Dyczewski. The tasks of preschool educators and the goals of preschool as an educational institution are discussed. The article also touches on the priorities of national education policy, which emphasizes values education, underlining the importance of axiology in shaping the young individual. An analysis of the Preschool Education Core Curriculum was conducted, revealing that the educational goals assigned to physical, emotional, social, and cognitive development of the child address values from the groups of vital, sociocentric, ethical, aesthetic, and cognitive values. The article seeks to understand which groups of values appear in the document that serves as the basis for planning educational and developmental activities in preschool education. Axiological competencies, which form the foundation for understanding both oneself and the surrounding world, are therefore an essential element in the process of shaping the moral identity of the individual, being a key aspect of moral and social education in children.

Keywords:

values, preschool education, axiological education, core curriculum

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Brudzińska, P., i Godawa, S. (2021). Sytuacja psychospołeczna uczniów podczas pandemii COVID-19. Acta Universitatis Nicolai Copernici. Pedagogika, 41(1), 123–146. https://doi.org/10.12775/AUNC_PED.2021.006

Buk-Cegiełka, M. (2018). Szanse wychowania ku wartościom w aktualnej podstawie programowej w świetle integralnego rozwoju dziecka w młodszym wieku szkolnym. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 37(1), 129–141.

Czuba, B., i Dudzik, I. (red.) (2017). Edukacja, sztuka, etyka w kontekście filozofii Platona. Od teorii do praktyki. Jarosław: Wydawnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Techniczno-Ekonomicznej im. ks. Bronisława Markiewicza.

Dakowicz, L. A. (2006). Świat wartości przyszłych nauczycieli. Białystok: Wydawnictwo Trans Humana.

Dakowicz, L. A., i Laskowska, A. D. (2021). Wartości istotne w procesie edukacji wczesnoszkolnej. Opinie studentów pedagogiki Uniwersytetu w Białymstoku. Zeszyty Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II, 64(4), 47–62. https://doi.org/10.31743/znkul.13255

Danecki, J. A. (2022). Wychowanie a wartości. Zeszyty Formacji Katechetów, 22(3), 26–34.

Dyczewski, L. (2001). Miejsce i funkcje wartości w kulturze. W: L. Dyczewski (red.), Kultura w kręgu wartości (s. 29–47). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Dziewiecki, M. (1998). Wychowanie ku wartościom. Wychowawca, (9), 4–6.

Główny Urząd Statystyczny (2024). Edukacja w roku szkolnym 2023/2024 (wyniki wstępne). https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/edukacja/edukacja/edukacja-w-roku-szkolnym-20232024-wyniki-wstepne,21,2.html

Kielar-Turska, M. (2011). Średnie dzieciństwo – wiek przedszkolny. W: J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka (s. 202–233). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kunowski, S. (2004). Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie.

Laskowska, A. (2023). Wartości w wieku przedszkolnym. Czyli o rzeczach ważnych dla dzieci. Kultura i Edukacja, 3(141), 76–90.

Matejczuk, J. (2014). Rozwój dziecka. Wiek przedszkolny: wiek 2/3–5/6 lat. Seria: Niezbędnik Dobrego Nauczyciela. Seria I: Rozwój w okresie dzieciństwa i dorastania. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.

Ogrodzka-Mazur, E. (2007). Kompetencja aksjologiczna dzieci w młodszym wieku szkolnym. Studium porównawcze środowisk zróżnicowanych kulturowo. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Ostrowska, U. (2019). Aksjologiczne podstawy wychowania. W: Z. Kwieciński, i B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (T. 1, s. 123–145). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego […]. Dz.U. 2017, poz. 356 z późn. zm.

Ruciński, S. (1981). Wychowanie jako wprowadzanie w życie wartościowe. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Sałaciński, L. (2014). Wychowanie do wartości w szkole jako pole profesjonalnych działań nauczyciela (Wybrane spostrzeżenia z badań sondażowych). Problemy Profesjologii, 19(2), 111–122.

Schaffer, H. R. (2006). Rozwój społeczny. Dzieciństwo i młodość (Tłum. M. Białecka-Pikul, K. Sikora). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Siewiora, J. (2021). Edukacja aksjologiczna w szkole. Hejnał Oświatowy, (1/199), 9–11.

Szczepański, J. (1972). Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.

Theis, N., Schenke, K. C., Campbell, N., De Leeuw, J., i Owen, M. (2021). The effects of COVID-19 restrictions on physical activity and mental health of children and young adults with physical and/or intellectual disabilities. Disability and Health Journal, 14(3), 1–8. https://doi.org/10.1016/j.dhjo.2021.101064

Ustawa z dnia 22 maja 2020 r. Prawo Oświatowe. Dz. U. 2020, poz. 910 z późn. zm.

Uszyńska-Jarmoc, J. (2011). Czego nie wiemy o twórczości w szkole? Obszary zdeformowane, ignorowane i/lub zaniedbane. Chowanna, 36(1), 13–24.

Vasta, R., Haith, M. M., i Miller, S. A. (2004). Psychologia dziecka (Tłum. M. Babiuch). Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Wasilewska, H. (2013). Znaczenie przyjaźni w rozwoju psychospołecznym dzieci i młodzieży. Nauczyciel i Szkoła, 1(53), 83–101.

Zemło, M. (2019). System wartości młodzieży szkolnej miasta Białegostoku w ostatnich dwóch dekadach. W: B. Cieślińska (red.), Oblicza dużego miasta: instytucje, organizacje, procesy (s. 107–123). Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.