Co uczniowie z Polski oraz Ukrainy sądzą o uczeniu się i uczniu – doniesienie z badań

Ewa Filipiak; Joanna Szymczak

doi:10.18290/rped25172.4

Published : 2025-06-05

Vol. 17 No. 2 (2025)

What Students From Poland and Ukraine Think About the Learning Process and the Student: A Research Report

Ewa Filipiak

https://orcid.org/0000-0001-7883-6244

Joanna Szymczak

https://orcid.org/0000-0002-5755-5790

DOI: https://doi.org/10.18290/rped25172.4

Abstract

The article presents some results of research aimed at finding out how primary school students from Ukraine and Poland understand certain concepts related to school. The study used a survey method and a questionnaire that contained initiated questions. The sociocultural theory of J. S. Bruner supported the research conceptualization and design stages. The concepts of the following authors were used for description, explanation and interpretation: J. S. Bruner, R. Kwaśnica („Two rationalities”), M. Foucault; as well as the humanistic concept, symbolic interactionism and paradigmatic tension: constructivist approach vs. behavioural approach. A lack of motivation to study and a feeling of no purpose in engaging in what school offers are documented in the participants’ answers. Studying is a means to an end and a game where students experience positive and negative reinforcement, and play certain roles. It is also a cognitive adventure which, although sometimes difficult and unpleasant, requires effort, fosters self-development, constitutes a source of satisfaction. A portrait of a student as an incomplete person and a meaningful other emerges from the analysis of the statements.

Keywords:

student, learning process, opinion of a Ukrainian and Polish student, primary school, post-positivist paradigm, school culture

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Blumer, H. (2007). Interakcjonizm symboliczny: perspektywa i metoda (Tłum. G. Woroniecka). Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Bruner, J. S. (2006). Kultura edukacji (Tłum. T. Brzostowska-Tereszkiewicz). Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawnictw Prac Naukowych Universitas.

Dudzikowa, M., i Wawrzyniak-Beszterda, R. (red.) (2010). Doświadczeniaa szkolnee pierwszego rocznika reformy edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Filipiak, E. (2011). Z Wygotskim i Brunerem w tle. Słownik pojęć kluczowych. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.

Filipiak, E. (2012). Rozwijanie zdolności uczenia się. Z Wygotskim i Brunerem w tle. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Filipiak, E., i Szymczak J. (2024). Obraz szkoły w opinii uczennic i uczniów szkoły podstawowej z Polski oraz Ukrainy – doniesienie z badań. Edukacja, (4), 48–56. http://doi.org/10.24131/3724.240404

Foucault, M. (2020). Nadzorować i karać. Narodziny więzienia (Tłum. T. Komendant). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Goffman, E. (2008). Człowiek w teatrze życia codziennego (Tłum. H. Danter-Śpiewak, P Śpiewak). Warszawa: Wydawnictwo Aletheia.

Goffman, E. (2012). Rytuał interakcyjny (Tłum. A. Szużycka). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Guba, E. G., i Lincoln, Y. S. (2009). Kontrowersje wokół paradygmatów, sprzeczności i wyłaniające się zbieżności. W: N. K. Denzin i Y. S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych (Tłum. Monika Bobako) (T. 1, s. 281–313). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Jurgiel-Aleksander, A. (2021). Rodzice o dobrej publicznej szkole dla swoich dzieci. Fenomenograficzna ilustracja. Problemy Wczesnej Edukacji, 53(2), 36–49. https://doi.org/10.26881/pwe.2021.53.03

Klus-Stańska, D. (2018). Paradygmaty dydaktyki. Myśleć teorią o praktyce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kwaśnica, R. (2007). Dwie racjonalności. Od filozofii sensu ku pedagogice ogólnej. Wrocław: Dolnośląska Szkoła Wyższa Edukacji TWP.

Kwiatkowska, H. (2008). Pedeutologia. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Michalak, R. (2020). Doświadczanie rzeczywistości szkolnej przez uczniów edukacji początkowej. Problemy Wczesnej Edukacji, 48(1), 30–39. https://doi.org/10.26881/pwe.2020.48.03

Nowak-Łojewska, A. (2021). Podążając śladem dziecięcego rozumienia świata społecznego. Uwagi na marginesie badań mozaikowych. Problemy Wczesnej Edukacji, 52(1), 64–81. https://doi.org/10.26881/pwe.2021.52.05

Prensky, M. (2001). Digital Natives. Digital Immigrants. https://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20-%20Digital%20Natives,%20Digital%20Immigrants%20-%20Part1.pdf.

Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Stemplewska-Żakowicz, K. (red.) (1998). Nowe spojrzenia na Test Niedokończonych Zdań J. B. Rottera. Interpretacja jakościowa. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Twenge, J. M. (2019). iGen. Dlaczego dzieciaki dorastające w sieci są mniej zbuntowane, bardziej tolerancyjne, mniej szczęśliwe – i zupełnie nieprzygotowane do dorosłości – i co to oznacza dla nas wszystkich (Tłum. O. Dziedzic). Sopot: Smak Słowa.

Warzocha, A. (2020). Wychowanie do lektury 2.0. Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza.

Zwiernik, J. (2012). Podejście mozaikowe w badaniu doświadczania przez dzieci życia codziennego w instytucjach wczesnej opieki i edukacji. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(15), 159–176. https://doi.org/10.12775/PBE.2012.001

Ewa Filipiak

ewafil@ukw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0001-7883-6244

Affiliation:

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Pedagog, profesor zwyczajny Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, kierownik Katedry Dydaktyki i Studiów nad Kulturą Edukacji, kierownik i pomysłodawca Laboratorium Zmiany Edukacyjnej – Centrum Badań nad Uczeniem i Rozwojem. Jej zainteresowania naukowe koncentrują się wokół edukacji jako czynnika rozwoju jednostki, w szczególności dotyczą problemu rozwijania zdolności uczenia się oraz dydaktycznych aplikacji socjokulturowych koncepcji Lwa S.Wygotskiego i Jerome’a Brunera (seria wydawnicza z Wygotskim i Brunerem w tle). Animator pedagogii Celestyna Freineta w Polsce. Autorka
i współautorka licznych publikacji z zakresu dydaktyki i pedagogiki wczesnoszkolnej. Pomysłodawca i realizator projektów badawczych zorientowanych na podnoszenie jakości edukacji.

Joanna Szymczak

jszym@ukw.edu.pl
https://orcid.org/0000-0002-5755-5790

Affiliation:

Uniwersytet Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Poland

Bio Statement (e.g., department and rank)

Pedagog, terapeuta pedagogiczny, doktor nauk społecznych w zakresie pedagogiki, adiunkt
w Katedrze Dydaktyki i Studiów nad Kulturą Edukacji Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego
w Bydgoszczy. Jest autorką i współautorką artykułów naukowych, rozdziałów w monografiach krajowych oraz zagranicznych. Jej zainteresowania naukowe sytuują się przede wszystkim w zakresie dydaktyki i pedeutologii. Dotyczą procesu uczenia się, refleksyjności i refleksji nauczyciela oraz dziecka dotyczącej codzienności (przed)szkolnej. W jej rozważaniach dotyczących określonych aspektów rzeczywistości edukacyjnej znaczącą rolę odgrywają koncepcje socjokulturowe L. S. Wygotskiego i J. S. Brunera. Podejmowane przez nią poszukiwania teoretyczne i badawcze dotyczą głównie etapu edukacji wczesnoszkolnej.