Reprezentacja postaci człowieka i jej specyfika w twórczości rysunkowej dzieci i młodzieży niewidomej

Ewa Niestorowicz

doi:10.18290/rped24163.6

Data publikacji : 2024-12-19

Tom 16 Nr 3 (2024)

Reprezentacja postaci człowieka i jej specyfika w twórczości rysunkowej dzieci i młodzieży niewidomej

Ewa Niestorowicz

https://orcid.org/0000-0001-5837-6332

DOI: https://doi.org/10.18290/rped24163.6

Abstrakt

Rysunek postaci człowieka stanowi zagadnienie zgłębiane przez badaczy zajmujących się rozwojem plastycznym u dzieci i młodzieży widzącej. Problem ten jest stosunkowo mało zbadany w przypadku rysunku osób niewidomych. Artykuł ma na celu zgłębienie przywołanej problematyki poprzez analizę typologii formy postaci człowieka w rysunkach osób całkowicie niewidomych od urodzenia, a także próbę odpowiedź na pytanie, czy prace niewidomych uczniów prezentują podobny model kreowania zjawiska jak rysunki osób widzących. Metodę badawczą stanowiła analiza wytworów plastycznych – rysunków osób niewidomych. W celu dotarcia do wiedzy na temat kreowanego w rysunku zjawiska, przeprowadzono wywiad z osobami badanymi, zastosowano także obserwację uczestniczącą aktu twórczego. Przedmiot badań stanowią wypukłe rysunki tworzone za pomocą „podniesionej linii”, wyczuwalne dotykowo. Analizy przeprowadzono w odniesieniu do typologii formy postaci człowieka w twórczości plastycznej osób widzących,, opracowanej na podstawie badań i klasyfikacji Bolesława Hornowskiego, Stanisława Popka, Stefana Szumana i Martę Uberman.

Słowa kluczowe:

niewidomi, rysunek, etapy rozwoju plastycznego, wzorce rysunkowe, typologia formy postaci człowieka w twórczości plastycznej

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Carboni, S., Kennedy, J.M., Wnuczko, M. (2021). Parallel and sideways inverse perspective drawing of a cube top: By an adult who is blind. British Journal of Visual Impairment, s. 1–7.

Chojecka, A., Magner, M., Szwedowska, E., Więckowska, E. s. FSK (2008). Nauczanie niewidomych dzieci rysunku. Laski: Towarzystwo Opieki nad Ociemniałymi.

Czerwińska, K., Kucharczyk, I. (2019). Tyflopsychologia. Warszawa: PWN.

D'Angiulli, A., Maggi, S. (2003). Development of drawing abilities in a distinct population: Depiction of perceptual principles by three children with congenital total blindness. International Journal of Behavioral Development, 27, 193-200.

Goodenough, F.L. (1926). Measurement of intelligence by drawings. NY: World Book Company.

Grabias, S. (2003). Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Hornowski, B. (1982). Badania nad rozwojem psychicznym dzieci i młodzieży na podstawie rysunku postaci ludzkiej. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich

Kennedy, J. M. (1993). Drawing and the blind: Pictures to touch. CT, Yale: University

Press.

Kennedy, J. M. (2000). Recognizing outline pictures via touch: angilment theory. W: M. Heller (red.), Touch, Representation and Blindness (s. 67-98). Oxford: University Press.

Simpson, J.W., Delaney J., Carrol, K.L., Hamilton Ch.M., Kay S., Kerlavage M.S., Olson J., (1998), Creating Meaning Through Art: Teacher as Choice-maker. NY: National Art Education Association

Kucharczyk, I. (2015). Specyfika funkcjonowania poznawczego osób niewidomych. W: K. Czerwińska, M. Paplińska, M. Walkiewicz-Krutak, (red.), Tyflopedagogika wobec współczesnej przestrzeni edukacyjno-rehabilitacyjnej (s.71-87). Warszawa: Wyd. APS.

Lowenfeld, V., Brittain, W. (1977). Twórczość a rozwój umysłowy dziecka. Warszawa: PWN.

Millar, S. (1975). Visual Experience or Translation Rules? Drawing the Human Figure

by Blind and Sighted Children. Perception, 4, 363-371.

Millar, S. (1991). A reversed lag in the recognition and production of tactual drawings: Theoretical Implications for haptic coding. M.A. Heller, W. Schiff (red.), The Psychology of Touch (s. 301-325). London: Lawrence Erlbaum Associates.

Niestorowicz, E. (2020). Postać człowieka w rysunkach trzynastoletnich dzieci

całkowicie niewidomych od urodzenia i widzących – analiza wybranych problemów.

Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej. Edukacja i integracja społeczna

dzieci i młodzieży, 37, 229-244.

Popek, S. (1985). Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży. Warszawa: WSIP.

Popek, S. (1999). Barwy i psychika. Lublin: UMCS.

Popek, S. (2010). Psychologia twórczości plastycznej. Kraków: Impuls.

Stake R.E. (1997). Studium przypadku. W: L. Korporowicz (red.), Ewaluacja w edukacji. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Szubielska, M., Niestorowicz, E., Marek, B. (2019). The Relevance of Object Size to

the Recognisability of Drawings by Individuals with Congenital Blindness. Journal of

Visual Impairment & Blindness, 113 (3), 295-310.

Szuman, W. (1967). O dostępności rysunku dla dzieci niewidomych. Warszawa: PZWS.

Szuman, S. (1990). Sztuka dziecka. Warszawa: WSiP.

Spitzer K., Lange M. (1982). Tasten und Gaestalten. Waldkirch.

Uberman, M. (2021). Obrazowanie figuratywne dziecka. Rzeszów: Wydawnictwo UR

Wallon P., Cambier A., Engelhart D. (1993). Rysunek dziecka. Warszawa: WSIP.