Młodzież o szkole – przesłanki dla praktyki

Małgorzata Czapla

doi:10.18290/rped24162.10

Data publikacji : 2024-07-01

Tom 16 Nr 2 (2024)

Młodzież o szkole – przesłanki dla praktyki

Małgorzata Czapla

https://orcid.org/0000-0003-1781-8362

DOI: https://doi.org/10.18290/rped24162.10

Abstrakt

Istnieje wiele koncepcji szkoły. Podlegają one ustawicznym przeobrażeniom w zależności od aktualnych uwarunkowań. Teoretycy szkoły w większości przypadków odnoszą się do niej krytycznie. Wskazują na szereg koniecznych zmian i powinności przy jednoczesnym braku pomysłów na sposoby ich osiągania. Czy rzeczywiście mamy do czynienia z dewaluacją tej instytucji społecznej? Co młodzież sądzi o szkole w jej obecnym kształcie? Czym dla niej jest szkoła? W artykule przedstawiono wyniki sondażu przeprowadzonego wśród absolwentów szkół średnich (N = 903). Badaniami objęto studentów pierwszego roku studiujących informatykę, nauki o kulturze fizycznej, medycynę na wydziale lekarskim oraz pedagogikę. Obok sondażu diagnostycznego opartego na rejestrze konstytutywnych cech szkoły, metodą zastosowaną w badaniu była analiza treści pisemnych wypowiedzi badanych na temat szkoły. Opracowanie jakościowe odbyło się zgodnie z procedurą kodowania danych jakościowych.

Aby zbadać, czy profil zainteresowań młodzieży, wyrażający się w wyborze określonego kierunku studiów, różnicuje jej wypowiedzi na temat roli i znaczenia szkoły, zastosowano test niezależności chi-kwadrat (χ²). Badani najczęściej odpowiadali, że szkoła to miejsce spotkań z innymi uczniami oraz miejsce rozwoju intelektualnego. Częstość wskazań tych kategorii pozostaje w istotnym związku z profilem zainteresowań badanych. Stąd wniosek, że bezpośrednie interakcje w przestrzeni szkoły, konfrontowanie się z innymi, kształcą najefektywniej.

Słowa kluczowe:

młodzież, przemiany roli szkoły, praktyka

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bauman, T. (2013). Praktyka badań pedagogicznych [Pedagogical research practice]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Bendyk, E. (2016, June 30). Zmarł Alvin Toffler. Wizjoner doskonały czy szarlatan? [Alvin Toffler has died: An ultimate visionary or a charlatan?]. Polityka. http://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/ nauka/1666908,2,zmarl-alvin-toffler-wizjonerdoskonaly-czy-szarlatan.read?print=true

Berkowicz, A. (2021). Home education as an alternative form of education in Poland: Management perspective. International Journal of Contemporary Management, 57(4), 25–32.

Bruner, J. (1960). Poza dostarczone informacje. Studia z psychologii poznawczej [Beyond the information provided: Studies in cognitive psychology]. Państwowy Instytut Wydawniczy.

Bruner, J. (2009). The process of education. Harvard University Press.

Bruner, J. (2010). Kultura edukacji [The culture of education]. Universitas.

Budajczak, M. (2021). Edukacja domowa wobec pierwszych „fal” plagi XXI wieku [Home education during the first “waves” of the 21-century plague]. Studia z Teorii Wychowania, 12(3), 23–34.

Creswell, J. W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane [Designing scientific research. Qualitative, quantitative and mixed methods]. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Davis, A. (2011). Evolution of homeschooling. Distance learning, 8(2), 29–35. https://www.usdla.org/ wp-content/uploads/2015/09/Vol.-8-No.-2-2011.pdf

DeVries, R. (2000). Vygotsky, Piaget, and education: A reciprocal assimilation of theories and educational practice. New Ideas in Psychology, 18(2–3), 187–213. https://doi.org/10.1016/ S0732-118X(00)00008-8

Dryden, G., & Vos, J. (2011). Rewolucja w uczeniu [Revolution in studying]. Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Dylak, S. (2013). Architektura wiedzy w szkole [The architecture of school knowledge]. Difin.

Ferguson, G. A., & Takane, Y. (2003). Analiza statystyczna w psychologii i pedagogice [Statistical analysis in psychology and pedagogy]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gardner, H. (2002). Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce [Multiple intelligences. Theory in practice]. Wydawnictwo Media Rodzina.

Illich, I. (1976). Społeczeństwo bez szkoły [Society without school]. Państwowy Instytut Wydawniczy.

Illich, I. (2011). Odszkolnić społeczeństwo [Deschooling society]. Fundacja Bęc Zmiana.

Jachimczak, B., & Nowakowska-Siuta, R. (2015). Edukacja alternatywna na rzecz demokracji w edukacji [Alternative education for democracy in education]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Juszczyk, S. (2013). Badania jakościowe w naukach społecznych. Szkice metodologiczne [Qualitative research in social sciences: Methodological sketches]. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Klus-Stańska, D. (1994). Paradoksy dostępności szkoły [Paradoxes of school accessibility]. Kształcenie Nauczycieli, 1(4), 30.

Klus-Stańska, D. (2008). Dokąd zmierza polska szkoła? [Where is Polish school headed?]. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Klus-Stańska, D. (2018). Paradygmaty dydaktyki: myśleć teorią o praktyce [Didactic paradigms: Theoretical thinking about practice]. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Kowalski, M., & Falcman, D. (2010). Edukacyjne kierunkowskazy. Refleksje o współczesnej teorii pedagogicznej [Educational signposts. Reflections on contemporary pedagogical theory]. In Z. Melosik & B. Śliwerski (Eds.), Edukacja alternatywna w XXI wieku [Alternative education in 21st century] (pp. 51–69). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Kubinowski, D. (2017). Badanie jakościowe jako poznanie idiomatyczne [Qualitative research as idiomatic cognition]. Jakościowe badania pedagogiczne, 2(2), 65–78.

Kupisiewicz, Cz. (1985). Paradygmaty i wizje reform oświatowych [Paradigms and visions of educational reforms]. Wydawnictwo Akademickie „Żak”.

Kupisiewicz, Cz. (2006). Główne kierunki i próby przebudowy szkoły w XX wieku [Main directions and attempts at reconstructing school in 20th century]. Przegląd Humanistyczny, 50(5–6), 23–38.

Kupisiewicz, Cz. (2010). Szkoła alternatywna – definicje, rodzaje, ocena, perspektywy rozwoju [Alternative school: Definitions, types, evaluation, perspectives of development]. In Z. Melosik & B. Śliwerski (Eds.), Edukacja alternatywna w XXI wieku [Alternative education in 21st century] (pp. 17–25). Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Kwaśnica, R. (2015). O szkole poza kulturową oczywistością: wprowadzenie do rozmowy [On school beyond cultural obviousness: Introduction to a conversation]. Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Madalińska-Michalak, J. M. (2020). Edukacja zdalna i zachowania innowacyjne nauczycieli [Remote education and teachers’ innovative behavior]. Forum Oświatowe, 32(2), 53–71.

Madalińska-Michalak, J., O’Doherty, T., & Assunção Flores, M. (2018). Teachers and teacher education in uncertain times. European Journal of Teacher Education, 41(5), 567–571.

McLeod, S. (2007). Piaget’s stages of cognitive development. Background and key concepts of Piaget’s theory. Retrieved April 6, 2022, from https://www.simplypsychology.org/piaget.html

Meighan, R. (1993). Socjologia edukacji [Educational sociology]. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.

Melosik, Z., & Śliwerski, B. (2010). Edukacja alternatywna w XXI wieku [Alternative education in the 21st century]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Michalski, J. (2016). Relacyjność jako kategoria pedeutologiczna [Relationality as a pedeutological category]. In M. J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, & Z. Zbróg (Ed.), Zrozumieć szkołę [Understanding school] (pp. 127–137). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Mieszalski, S. (2013). Przemiany polskiego systemu edukacji a idea demokratyzacji szkoły [Transformations of Polish educational system and the idea of school democratization]. In Osvitni reformy: Misiya, diysnist’, refleksiya (pp. 47–60). Monohrafiya. Retrieved June 20, 2023, from: https://lib.iitta.gov.ua/711911/1/ukr_pol_monograf_478_06.pdf#page=47

Morbitzer, J. (2011). Szkoła w epoce płynnej nowoczesności [School in liquid modernity]. In E. Musiał & I. Pulak (Eds.), Człowiek – Media – Edukacja (pp. 1–7). Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN. Retrieved June 20, 2023, from https://ktime.up.krakow.pl/symp2011/referaty2011/morbitzer.pdf

Nachmias, C. F., & Nachmias, D. (2001). Metody badawcze w naukach społecznych [Research methods in social sciences]. Zysk i S-ka.

Nalaskowski, A. (2001). Obsesja alternatyw? [Obsession with alternatives?]. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja: kwartalnik myśli społeczno-pedagogicznej, (4), 71–79.

Nalaskowski, A. (2002). Przestrzenie i miejsca szkoły [Spaces and school places]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Nalaskowski, A. (2017). Szkoła Laboratorium: od działań autorskich do pedagogii źródeł [School laboratory: From authorial activities to the pedagogy of sources]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Nalaskowski, A. (2022). Bankructwo polskiej inteligencji [Bankruptcy of the Polish intelligentsia]. Biały Kruk.

Nowakowska-Siuta, R. (2014). Edukacja alternatywna na rzecz demokracji w edukacji [Alernative education in favour of democracy in education]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Nowosad, I. (2018). Rozwój szkoły przez zmianę kultury szkoły [School development through the transformanton of school culture]. Problemy Profesjologii, (2), 13–23.

Ombudsman for Children (2021, August 30). Ogólnopolskie badania naukowe: uczniowie lubią polską szkołę! [Nationwide research: Students like Polish school!]. https://brpd.gov.pl/2021/08/30/ ogolnopolskie-badania-naukowe-uczniowie-lubia-polska-szkole

Piaget, J. (1977). Dokąd zmierza edukacja [Where is education headed?]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.

Piaskowa, I. (2019). Jak uczniowie widzą szkołę, a jak mogliby ją widzieć? [How do students perceive school and how could they see it?]. Retrieved April 16, 2019, from https://dokariery.pl/-/jak-uczniowie-widza-szkole-a-jak-mogliby-ja-widziec

Pinker, S. (2002). Jak działa umysł [How the mind works]. Książka i Wiedza.

Pinker, S. (2005). Tabula rasa. Spory o naturę ludzką [Tabula rasa. Disputes over human nature]. Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Pinker, S. (2018). Nowe Oświecenie [New Enlightenment]. Zysk i S-ka.

Ray, B. D. (2015). Research facts on homeschooling. ERIC Clearinghouse. Retrieved June 8, 2011, from https://www.legis.state.pa.us/WU01/LI/TR/Transcripts/2014_0057_0010_TSTMNY.pdf

Robinson, K. (2010). Oblicza umysłu. Ucząc się kreatywności [The faces of the mind: Learning to be creative]. ELEMENT.

Silverman, D. (2012). Interpretacja danych jakościowych: metody analizy rozmowy, tekstu i interakcji [Qualitative data interpretation: Methods of analysis of conversations, text and interaction]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.

Smulska, K. (2009). Rolanda Meighana krytyka szkoły tradycyjnej – propozycje naprawy i alternatywa [Roland Meighan’s criticism of traditional school: Proposals for improvement and the alternative]. Forum Oświatowe, 21(2), 61–75.

Smulska, K. (2010). Koncepcja szkoły toksycznej Clive’a Harbera [Clive Harber’s toxic school concept]. Forum Oświatowe, 22(1), 53–62.

Spitzer, M. (2022). Jak uczy się mózg [How the brain learns]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.

Suchodolski, B. (1974). Oświata i człowiek przyszłości [Education and the man of the future]. Wydawnictwo Książka i Wiedza.

Sysło, M. M. (Ed.). (2003). Sześć scenariuszy dotyczących przyszłości szkoły [Six scenarios concerning the future of school]. In Materiały z XIX konferencji Informatyka w Szkole, Szczecin, 10–13 września 2003 (pp. 1–7). Oficyna Wydawnicza Zachodniopomorskiego Centrum Edukacyjnego.

Szymański, M. J., Walasek-Jarosz, B., & Zbróg, Z. (2016). Zrozumieć szkołę. Konteksty zmiany [Understanding school: The contexts of change]. Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Śliwerski, B. (1998). Jak zmieniać szkołę. Studia z polityki oświatowej i pedagogiki porównawczej [How to transform school? Studies in educational policy and comparative pedagogy]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Śliwerski, B. (2015). Edukacja (w) polityce, polityka (w) edukacji. Inspiracje do badań polityki oświatowej [Education in politics, politics in education: Inspirations for educational policy research]. Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Tapscott, D. (2010). Cyfrowa dorosłość. Jak pokolenie sieci zmienia nasz świat [Digital adulthood. How the network generation is changing our world]. Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.

Toffler, A. (1998). Szok przyszłości [Future shock]. Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Ustawa z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty [Act of 7 September 1991 on the Education System], Dz. U. 2020, No. 95, item 425.

Vygotsky, L. S. (1971). Wybrane prace psychologiczne [Selected works in psychology]. Państwowe Wydawnictwo Naukowe PWN.

Zbróg, Z. (2016). Teoria reprezentacji społecznych w badaniach zmiany szkoły – możliwe zastosowania [The theory of social representations in the research on school changes – possible applications]. In M. J. Szymański, B. Walasek-Jarosz, & Z. Zbróg (Eds.), Zrozumieć szkołę [Understanding school] (pp. 226–250). Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.