Wsparcie społeczne rodzin uchodźców z Ukrainy przebywających w Polsce w wyniku wojny – analiza problemu w optyce pedagogiki społecznej

Jadwiga Daszykowska-Tobiasz; Zbigniew Babicki

doi:10.18290/rped23154.12

Data publikacji : 2024-01-22

Tom 15 Nr 4 (2023)

Wsparcie społeczne rodzin uchodźców z Ukrainy przebywających w Polsce w wyniku wojny – analiza problemu w optyce pedagogiki społecznej

Jadwiga Daszykowska-Tobiasz

https://orcid.org/0000-0001-6182-1855

Zbigniew Babicki

https://orcid.org/0000-0002-0857-3132

DOI: https://doi.org/10.18290/rped23154.12

Abstrakt

Celem artykułu jest omówienie problemu wsparcia społecznego rodzin uchodźców z Ukrainy przebywających w Polsce w wyniku wojny, w ujęciu pedagogiki społecznej, na podstawie uzyskanego materiału z częściowo ustrukturyzowanych wywiadów (pogłębionych). Wyniki badań dowodzą, że uchodźcy otrzymali w Polsce szeroką gamę wsparcia społecznego, za które zgodnie wyrażali wdzięczność i podziękowanie. Wspierający stworzyli „spiralę życzliwości” i zrealizowali podstawowy cel wsparcia społecznego, tj. zaspokojenie podstawowych potrzeb osób znajdujących się w trudnej, wręcz traumatycznej dla nich sytuacji, której nie byli w stanie przezwyciężyć za pomocą własnych sił i zasobów. Osiągnięcie wymienionego celu wsparcia społecznego nie wywołało u rozmówców postawy aktywnego włączenia się w poprawę własnego położenia życiowego, istotnego m.in. z perspektywy pedagogiki społecznej, w wymiarze praktycznym. Mimo funkcjonowania w sprzyjającym środowisku społecznym, brak samodzielnego zaangażowania badanych osób w konstruowanie i przebieg własnego życia może w przyszłości prowadzić do zaprzepaszczenia ich potencjalnych szans rozwojowych i życiowych.

Słowa kluczowe:

uchodźcy, wojna, wsparcie społeczne, pedagogika społeczna

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Babicki, Z. (2019). Wsparcie społeczne dziecka w sytuacji ubóstwa – przykład rwandyjski. Kwartalnik Pedagogiczny, 64(4(254)), 87-103. https://doi.org/10.5604/01.3001.0013.8461

Boroń, A., Gromkowska-Melosik, A. (2022). Ukraińskie uchodźczynie wojenne. Tożsamość, trauma, nadzieja. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Borys, B. (2004). Sytuacje ekstremalne i ich wpływ na stan psychiczny człowieka. Psychiatria, 1(2), 97-105.

Buszman, K., Przybyła-Basista, H. (2017). Polska adaptacja wielowymiarowej skali spostrzegania wsparcia społecznego. Polskie Forum Psychologiczne, 22(4), 581-599.

Cieślak, R., Eliasz, A. (2004). Wsparcie społeczne a osobowość, W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 68-89). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Denzin, N., Lincoln, Y. (2005), Introduction: The discipline and practice of qualitative research. W: N. Denzin, Y. Lincoln (red.). The sage handbook of qualitative research (s. 1-32). Thousand Oaks: Sage Publications.

Drembkowski, P. (red.). (2022). Ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy. Komentarz z wzorami dotyczącymi pobytu, dostępu do rynku pracy, świadczeń społecznych, edukacji i opieki zdrowotnej. Warszawa: Wydawnictwo C.H. Beck.

Florczak, A. (2014). Uchodźctwo. W: A. Florczak, A. Lisowska (red.), Organizacje międzynarodowe w działaniu. (s. 373-396). Wrocław: OTO Agencja Reklamowa.

Kawula, S. (1996). Studia z pedagogiki społecznej. Olsztyn: Wyższa Szkoła Pedagogiczna.

Kawula, S. (2001). Czynniki wsparcia w życiu człowieka i jego rodziny. W: J. Żebrowski (red.), Rodzina polska na przełomie wieków: przeobrażenia, zagrożenia, patologie (s. 33-52). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Kawula, S. (2002). Pomocniczość i wsparcie: kategorie pedagogiki społecznej. Olsztyn: Oficyna Wydawnicza „Kastalia”.

Kawula, S. (2012). Pedagogika społeczna. Dzisiaj i jutro. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.

Koryś, I. (2000). Ustrukturyzowany wywiad pogłębiony. W: Antoniewski R., Górny A., Koryś I., Kosmala A. Z zastosowań technik jakościowych w badaniach nad migracjami: doświadczenia OBM, Seria: Prace migracyjne, nr 38, (s. 5-23). Warszawa: Instytut Studiów Społecznych UW. https://www.migracje.uw.edu.pl/wp-content/uploads/2016/12/038.pdf (dostęp: 02.10.2022).

Kowalewska, M., Goździalska, A., Jaśkiewicz, J. (2012). Wsparcie społeczne jako element instytucjonalnej pomocy rodzinie z osobą zależną. W: G. Dębska, A. Goździalska, J. Jaśkiewicz (red.), Rodzina w zdrowiu i chorobie. Uwarunkowania środowiskowe zdrowia (s. 61-68). Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM.

Kvale, S. (2011). Prowadzenie wywiadów. Tłum. A. Dziuban. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mirczak, A. (2014). Determinanty wsparcia społecznego wśród starszych mieszkańców wsi. Labor et Educatio, 2, 189-203.

Modrzewski, J. (2010). Wsparcie społeczne jako czynnik wzorujący współczesne scenariusze biograficzne W: M. Piorunek (red.), Pomoc – wsparcie społeczne – poradnictwo. Od teorii do praktyki (s. 15-49). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Pikuła, N. G. (2013). Senior w przestrzeni społecznej. Warszawa: Wydawnictwo Borgis.

Pilch, T. Theiss, W. (2010). Wstęp. W: J. Piekarski, T. Pilch, W. Theiss, D. Urbaniak-Zając (red.), Edukacja społeczna wobec problemów współczesnego człowieka i społeczeństwa (s. 7-9), Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Rzeszów dostał tytuł „miasto-ratownik” od prezydenta Ukrainy (2022, 22 maja). http://gospodarkapodkarpacka.pl/news/view/51334/rzeszow-dostal-tytul-miasto-ratownik-od-prezydenta-ukrainy (dostęp: 20.10.2022).

Sęk, H. (1997). Rola wsparcia społecznego w sytuacji kryzysu. W: D. Kubacka-Jasiecka, A. Lipowska-Teutsch (red.), Oblicza kryzysu psychologicznego i pracy interwencyjnej (s. 143-158). Kraków: Wydawnictwo ALL.

Sęk, H., Cieślak R. (2004). Wsparcie społeczne – sposoby definiowania, rodzaje i źródła wsparcia, wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne, stres i zdrowie (s. 11-29). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Szymańska, J. (2008). Wsparcie społeczne spostrzegane i faktycznie otrzymywane w opinii uchodźców. W: J. Surzykiewicz, M. Kulesza (red.). Integracja w świecie powszechnej migracji. Otwarte pytania pedagogiki społecznej (s. 315-325). Warszawa: IPSiR UW, Międzynarodowe Centrum Adaptacji Zawodowej.

Tomaszewski, T. (1963). Wstęp do psychologii. Warszawa: PWN.

Tomaszewski, T. (1984). Ślady i wzorce. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Uchodźcy z Ukrainy w Polsce. Wyzwania i potencjał integracji. (2022, październik). https://www2.deloitte.com/content/dam/Deloitte/pl/Documents/Reports/pl-Uchodzcy-z-Ukrainy-w-Polsce-Report.pdf (dostęp: 2.11.2022).

Wierzbicki, B. (1993). Uchodźcy w prawie międzynarodowym. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Winiarski, M. (2017). W kręgu pedagogiki społecznej: studia – szkice – refleksje. Łódź-Warszawa: Wydawnictwo Społecznej Akademii Nauk.

Włodarczyk, E. (2016). O wsparciu społecznym i jego znaczeniu. W: J. Spętana, D. Krzysztofiak, E. Włodarczyk (red.). Od wykluczenia do wsparcia. W przestrzeni współczesnych problemów społecznych (s. 191-195). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.