Bonusowe rodzicielstwo – zasoby, wyzwania i zagrożenia związane z rodzicielstwem przybranym w rodzinie patchworkowej

Karolina Skarbek-Jaskólska; Małgorzata Kierzkowska

doi:10.18290/rped23154.4

Data publikacji : 2024-01-22

Tom 15 Nr 4 (2023)

Bonusowe rodzicielstwo – zasoby, wyzwania i zagrożenia związane z rodzicielstwem przybranym w rodzinie patchworkowej

Karolina Skarbek-Jaskólska

https://orcid.org/0000-0002-0090-139X

Małgorzata Kierzkowska

https://orcid.org/0000-0001-8288-1988

DOI: https://doi.org/10.18290/rped23154.4

Abstrakt

Rodzicielstwo w ogóle jest procesem złożonym i wieloaspektowym, a w rodzinie patchworkowej obciążone jest dodatkowymi wyzwaniami i zagrożeniami. W niniejszym artykule rodziców przybranych będziemy określali jako rodziców bonusowych, używając terminu wprowadzonego przez Jaspera Juula. Miano bonusowego rodzica jest lepszym określeniem dla przybranej matki lub przybranego ojca, ponieważ oprócz wyzwań i zagrożeń związanych z tą rolą ukazuje zasoby, jakimi dysponują przybrani rodzice. Artykuł koncentruje się na przedstawieniu, jak rodzice przybrani – bonusowi, biorący udział w naszym projekcie badawczym, konstruowali i interpretowali swoją rolę rodzicielską. Badanie było przeprowadzone w strategii badań jakościowych w paradygmacie interpretatywnym, z wykorzystaniem metody indywidualnych przypadków. Na podstawie analizy wywiadów wyodrębnione zostały cztery główne kategorie odnoszące się do rodzicielstwa z perspektywy bonusowych rodziców: (a) wchodzenie w rolę bonusowego rodzica – wyobrażenia a rzeczywistość; (b) złożoność struktury rodziny zrekonstruowanej w kontekście pełnionych ról rodzicielskich; (c) wychowanie w kontekście skomplikowanego systemu relacji rodzice–dzieci moje, twoje, nasze; (d)organizacja życia codziennego i spędzanie czasu wolnego. Wyniki badań pokazują, że z jednej strony badani bonusowi rodzice stają przed szczególnymi wyzwaniami, ale z drugiej – dysponują różnego rodzaju dużymi zasobami interpersonalnymi, wiedzą, doświadczeniem, siecią wsparcia społecznego, dzięki którym byli w stanie stworzyć silne i szczęśliwe rodziny patchworkowe.

Słowa kluczowe:

rodzina patchworkowa, rodzina zrekonstruowana, rodzicielstwo, rodzic biologiczny, rodzic przybrany, bonusowy rodzic

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bakiera, L., Stelter, Ż. (2010). Rodzicielstwo z perspektywy rodziców dziecka pełnosprawnego i niepełnosprawnego intelektualnie. Zalety i wady życia w rodzinie i poza rodziną. Roczniki Socjologii Rodziny, 20, 131-151.

Banker, B. S., Gaertner, S. L. (1998). Achieving stepfamily harmony: An intergroup-relations approach. Journal of Family Psychology, 12, 310-325. https://doi.org/10.1037/0893-3200.12.3.310

Błasiak, A. (2019). Między (nie)obecnością a zaangażowaniem. Rodzicielstwo rekonstruowane w ponowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.

Bray, J. H., Berger, S. H. (1993). Developmental issues in stepfamilies research: Family relationships and parent-child interactions. Journal of Family Psychology, 7, 76-90.

Cartwright, C. (2014). Step-parenting. W: A. Hayes, D. Higgins, Families, policy and the law. Selected essays on contemporary issues for Australia (s. 101-108). Melbourne: Australian Institute of Family Studies.

Church, E. (1999). Who Are the People in Your Family? Journal of Divorce & Remarriage, 31(1-2), 83-105. https://doi.org/10.1300/J087v31n01_05

Coleman, M., Fine, M. A., Ganong, L. H., Downs, K., Pauk, N. (2001). When you’re not the Brady Bunch: Identifying perceived conflicts and resolution strategies in stepfamilies. Personal Relationships, 8(1), 55-73. https://doi.org/10.1111/j.1475-6811.2001.tb00028.x

Creswell, J. W. (2013). Projektowanie badań naukowych. Metody jakościowe, ilościowe i mieszane. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Dąbrowska-Jabłońska, I. (2021). Alternatywne formy małżeństwa i rodziny. W: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo – wybrane aspekty funkcjonowania (s. 53-62). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Deal, J. E., Stanley-Hagan, M., Anderson, J. C. (1992). The marital relationships in remarried families. Monographs of the Society for Research in Child Development, 57(2-3), 73-93. https://doi.org/10.1111/j.1540-5834.1992.tb00303.x

Demo, D. H., Acock, A. C. (1993). Family diversity and the division of domestic labor: How much have things really changed? Family Relations, 42, 323-331.

Dobkowska, D. (1984). Więź uczuciowa w rodzinie zrekonstruowanej. W: L. Wołoszynowa (red.), Materiały do nauczania psychologii. Psychologia rozwojowa, wychowawcza i społeczna. Seria II, Tom. 11 (s. 363-464). Warszawa: Wydawnictwo PWN.

Dobosz-Sztuba, A. (1989). Typy i cechy rodziny zrekonstruowanej. Problemy Rodziny, 1, 21-26.

Dobosz-Sztuba, A. (1992). Być macochą, być ojczymem. Warszawa: WSiP.

Francuz, G. (1986). Psychologiczna analiza relacji zachodzących w rodzinach zrekonstruowanych. Roczniki Filozoficzne, 39(4), 87-102.

Ganong, L. H., Coleman, M. (1994). Remarried family relationships. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Ganong, L. H., Coleman, M. (1997). How society views stepfamilies. Marriage and Family Review, 26, 85-106.

Ganong, L., Jensen, T., Sanner, C., Russell, L., Coleman, M. (2019). Stepfathers’ affinity-seeking with stepchildren, stepfather-stepchild relationship quality, marital quality, and stepfamily cohesion among stepfathers and mothers. Journal of Family Psychology, 33(5), 521-531. https://doi.org/ 10.1037/fam0000518

Golish, T. G. (2003). Stepfamily Communication Strengths: Understanding the Ties That Bind. Human Communication Research, 29(1), 41-80. https://doi.org/10.1111/j.1468-2958.2003.tb00831.x

Hetherington, E. M. (red.). (1999). Coping with divorce, single parenting, and remarriage. A risk and resiliency perspective. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.

Hoffman, J. P., Johnson, R. A. (1998). A national portrait of family structure and adolescent drug use. Journal of Marriage and the Family, 60, 633-645.

Ishii-Kuntz, M., Coltrane, S. (1992). Remarriage, stepparenting, and household labor. Journal of Family Issues, 13, 215-233.

Jabłoński, D., Ostasz, L. (2001). Zarys wiedzy o rodzinie, małżeństwie, kohabitacji i konkubinacie. Perspektywa antropologii kulturowej i ogólnej. Olsztyn: Wydawnictwo Adiaphora.

Jarzębińska, A. (2013). Zachowania rodzicielskie macochy (normatywny i realistyczny aspekt roli). Opuscula Sociologica, 4(6), 63-79.

Juul, J. (2022). Rodzina patchworkowa. Podkowa Leśna: Wydawnictwo MiND.

Kołodziej-Zaleska, A., Przybyła-Basista, H. (2018). Przekonania osób rozwiedzionych o szansach powodzenia powtórnego małżeństwa i rodziny zrekonstruowanej. Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej. Organizacja i Zarządzanie, 123, 235-254.

Kromolicka, B. (1998). Rodziny zrekonstruowane. Dziecięca percepcja postaw rodzicielskich a ich sytuacja szkolna. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Kromolicka, B. (2004). Dekalog życia w rodzinie zrekonstruowanej. W: A. W. Janke (red.), Pedagogika rodziny na progu XXI wieku. Rozwój, przedmiot, obszary refleksji i badań (s. 251-259). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit.

Kwak, A. (1990). Więzi osobowe w rodzinach rekonstruowanych. Warszawa: Uniwersytet Warszawski IPSiR.

Kwak, A. (2000). Rodziny rekonstruowane – problemy i zagrożenia. W: E. Milewska, A. Szymanowska (red.), Rodzice i dzieci, psychologiczny obraz sytuacji problemowych (s. 78-98). Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej Ministerstwa Edukacji Narodowej.

Kwak, A. (2008a). Rodzicielstwo – przejaw społecznej współzależności. W: A. Kwak (red.), Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi (s. 7-16). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Kwak, A. (2008b). Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa. W: A. Kwak (red.), Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi (s. 18-39). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Kwak, A. (2014). Współczesny świat zmian – alternatywy dla małżeństwa. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica, 51, 5-19.

Lewandowska-Walter, A. (2014). Rodzina zrekonstruowana. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia Rodziny (s. 305-329). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Papernow, P. (2006). „Blended family” relationships: Helping people who live in step-families. Family Therapy Magazine, 5(3), 34-42.

Papernow, P. (2013). Surviving and thriving in stepfamily relationships. New York, NY: Routledge. https://doi.org/10.4324/9780203813645

Pyke, K., Coltrane, S. (1996). Entitlement, obligation, and gratitude in family work. Journal of Family Issues, 17(1), 60-82. https://doi.org/10.1177/019251396017001005

Visher, E. B., Visher, J. S. (1979). Stepfamilies: A guide to working with stepparents and stepchildren. New York, NY: Brunner/Mazel.

Visher, E. B., Visher, J. S. (1996). Therapy with stepfamilies. New York, NY: Brunner/Mazel.

Wasilkowska, Z. (1981). Problematyka prawna związana z rodziną zrekonstruowaną. Problemy Rodziny, 5, 3-9.

Whitsett, D., Land, H. (1992). Role strain, coping, and marital satisfaction of stepparents. Families in Society: The Journal of Contemporary Human Services, 73(2), 79-91. https://doi.org/10.1177/ 104438949207300202

Zill, N., Morrison, D. R., Cioro, M. J. (1993). Long term effects of parental divorce on parent-child relationships, adjustment, and achievement in young adulthood. Journal of Family Psychology, 7(1), 91-103. https://doi.org/10.1037/0893-3200.7.1.91