Odpowiedzialność w procesie wychowania

Alina Rynio

doi:10.18290/rped24161.1

Data publikacji : 2024-04-17

Tom 16 Nr 1 (2024)

Odpowiedzialność w procesie wychowania

Alina Rynio

https://orcid.org/0000-0003-4113-7620

DOI: https://doi.org/10.18290/rped24161.1

Abstrakt

Publikacja traktując odpowiedzialność jako wartość konstytutywną i egzystencjalnie znaczącą przybliża jej aspekt pedagogiczny obejmujący kształtowanie postawy odpowiedzialności dzieci, młodzieży, dorosłych, rodziców, nauczycieli, katechetów czy zarządzających oświatą i wychowaniem. W pierwszej części autorka szuka odpowiedzi na pytanie: dlaczego nie można być dobrym uczniem, dobrym rodzicem, a tym bardziej dobrym obywatelem czy nauczycielem bez dojrzałego podjęcia wychowania i samowychowania do odpowiedzialności? Chcąc dać odpowiedź na tak postawiony problem, analizuje czym w swojej istocie jest uczniowska i nauczycielska odpowiedzialność.

W części drugiej, mając na uwadze to, że uczymy się poprzez przykłady, autorka publikacji przywołuje mało znaną, choć zweryfikowaną życiem wielu osób koncepcję współczesnego wychowania do wolności opartego na formowaniu postawy odpowiedzialności. Jest to koncepcja pozostawiona przez zmarłego w 2005 r. ks. Luigiego Giussaniego – założyciela znanego w całym świecie włoskiego ruchu kościelnego Comunione e Liberazione. W koncepcji tej interesujące wydają się podstawowe wymiary wychowania do odpowiedzialności. Są nimi: wychowanie do uwagi, wychowanie do odważnej akceptacji prawdy, wychowanie do postawy pytającej, wychowanie do ciekawości i pozytywnego odniesienia do rzeczywistości, związek wychowania do odpowiedzialności ze wspólnotą, autorytetem i krytycznie rozumianą tradycją czy spotkanie z ludźmi prawdziwie odpowiedzialnymi jako sposób poszerzania pola własnej odpowiedzialności.

W części finalnej autorka dostrzegając konieczność respektowania odpowiedzialności jako ważnej kategorii ludzkiego życia i celu wychowania integralnego, sygnalizuję kilka kluczowych kwestii związanych ze skutecznym wychowaniem do odpowiedzialności w edukacji XXI wieku.

Słowa kluczowe:

odpowiedzialność, wychowanie, ks. Luigi Giussani

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Arendt, A., Dal Lago, A. (2005). Tra passato e futuro. Milano: Garzanti.

Benedykt XVI. (2006). Życie, wolność, jedność i współodpowiedzialność, Homilia wygłoszona w wigilię uroczystości Zesłania Ducha Świętego (Watykan, 3 czerwca 2006 r.), L’ Osservatore Romano, 27(8), 9-12.

Belloni, E., Savorana, A. (2011). Una certezza per l’esistenza. Milano: BUR.

Derdziuk, A. (2010). Odpowiedzialność. W: Encyklopedia Katolicka, t. 14 (k. 334-335). Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Franciszek. (2016). „Podajcie sobie ręce” – przemówienie Ojca Świętego w ramach czuwania Światowego Dnia Młodzieży, Kraków 30 lipca 2016.

Kowal, S. (2004). Współczesne konteksty odpowiedzialności nauczyciela. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.

Gołębiewska, I. (2013). Kryzys odpowiedzialności pedagoga. Wychowawca, 10, 16-17.

Giussani, L. (1990). Agli educatori. L’adulto e la sua responsabilità. Quaderni, 7. Milano: Cooperativa Editoriale Nuovo Mondo.

Giussani, L. (1997a). Nessuno genera se non è generato, Litterae Communionis – Tracce, 7, I-IV.

Giussani, L. (1997b). Quasi Tischreden: Tu, o dell’amicizia. Milano: Biblioteca Universale Rizzoli.

Giussani, L. (2007). Certi di alcune grandi cose:(1979–1981). Milano: Biblioteca Universale Rizzoli.

Giussani, L. (2008). Qualcosa che viene prima, Litterae Communionis – Tracce, 10, 1-6.

Giussani, L. (2010). L’io rinasce in un incontro (1986–1987). Milano: Biblioteca Universale Rizzoli.

Giussani, L. (2013). Un evento reale nella vita dell'uomo (1990-1991). Milano: Biblioteca Universale Rizzoli.

Giussani, L. (2014). In cammino (1992–1998). Milano: Biblioteca Universale Rizzoli.

Giussani, L. (2002). Ryzyko wychowawcze jako tworzenie osobowości i historii. Tłum. A. Surdej, A. Gudaniec. Kielce: Wydawnictwo Jedność.

Giussani, L. (2000). Zmysł religijny. Tłum. K. Borowczyk. Poznań: Pallottinum.

Giussani, L. (2021). Ryzyko wychowawcze. Tłum. D. Chodyniecki. Kielce: Wydawnictwo Jedność.

Jungmann, J. A. (1939). Christus als Mittelpunkt religiöser Erziehung. Freiburg: Herder.

Nowaczyk, M. (1994). Comunione e liberazione – model formacji chrześcijańskiej. Przegląd Religioznawczy, 1(171), 91-104.

Podsiad, A. (2000). Słownik terminów i pojęć filozoficznych. Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax.

Rusiecki, M. (2013). Odpowiedzialność i obowiązki nauczyciela. W: M. Kopsztejn (red.), Myśleć sercem, czyli być dla... Krótka historia spotkań nauczycieli i pracowników oświaty w Piekarach Śląskich 2004–2013 (s. 51-82). Piekary Śląskie: Jotka Jolanta Kubik Usługi Wydawnicze.

Rynio, A. (2001). Wychowanie człowieka w duchu „Zmysłu religijnego”. W: A. Rynio (red.), Wychowanie człowieka otwartego. Rola „Zmysłu religijnego” Luigi Giussaniego w kształtowaniu osoby (s. 71-84). Kielce: Wydawnictwo Jedność.

Rynio, A. (2002). Myśl pedagogiczna Luigi Giussaniego w kontekście współczesnego pluralizmu. Paedagogia Christiana, 2(10), 163-176

Rynio, A. (2004). Integralne wychowanie w myśli Jana Pawła II. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Rynio, A. (2006). Wolność a wychowanie. Poszukiwanie rozwiązań prakseologicznych. Roczniki Nauk Społecznych, 34(2), 71-89.

Rynio, A. (2007). Charyzmat pedagogiczny ks. Luigiego Giussaniego. Paedagogia Christiana, 20(2), 91-100.

Rynio, A. (2019). Wychowanie do odpowiedzialności. Studium teorii i praktyki pedagogiki integralnej. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Rynio, A. (2023). Ideał wychowania według ks. Luigiego Giussaniego, Roczniki Pedagogiczne, 15(1), 87-107. https://doi.org/10.18290/rped23151.7