Orientacja pozytywna a postrzeganie pozytywnych zmian w funkcjonowaniu podczas pandemii COVID-19 wśród osób we wschodzącej dorosłości – moderacyjna rola resilience

Magdalena Boczkowska

doi:10.18290/rped24161.5

Data publikacji : 2024-04-17

Tom 16 Nr 1 (2024)

Orientacja pozytywna a postrzeganie pozytywnych zmian w funkcjonowaniu podczas pandemii COVID-19 wśród osób we wschodzącej dorosłości – moderacyjna rola resilience

Magdalena Boczkowska

https://orcid.org/0000-0003-3435-8193

DOI: https://doi.org/10.18290/rped24161.5

Abstrakt

Celem badania jest analiza związku pomiędzy orientacją pozytywną a postrzeganymi pozytywnymi zmianami w funkcjonowaniu podczas pandemii COVID-19 u osób we wschodzącej dorosłości przy uwzględnienieniu moderacyjnej roli resilience. Zastosowano metodę sondażu diagnostycznego, w skład której wchodziły narzędzia: Skala Orientacji Pozytywnej, Skala Postrzeganych Pozytywnych Zmian w Funkcjonowaniu Studentów Podczas Pandemii COVID-19 oraz Skala Pomiaru Prężności. Stwierdzono wystąpienie istotnych statystycznie zależności pomiędzy badanymi zmiennymi. Ponadto uzyskane rezultaty wskazują, że resilience pełni moderacyjną rolę w związku między orientacją pozytywną a postrzeganymi pozytywnymi zmianami w funkcjonowaniu podczas pandemii COVID-19 u osób w okresie wschodzącej dorosłości. Zaprezentowane wyniki poszerzają dotychczasową wiedzę na temat pozytywnego adaptowania się osób we wschodzącej dorosłości. Wnioski z niniejszych badań mogą stanowić podstawę do projektowania działań wzmacniających potencjał jednostki i uwzględniających resilience.

Słowa kluczowe:

orientacja pozytywna, postrzegane pozytywne zmiany, pandemia COVID-19, resilience, moderacja, wschodząca dorosłość

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alessandri, G., Zuffianò, A., Fabes, R., Vecchione, M., Martin, C. (2014). Linking Positive Affect and Positive Self-beliefs in Daily Life. Journal of Happiness Studies, 15(6), 1479-1493. https://doi.org/10.1007/s10902-013-9487-y

Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55(5), 469-480. https://doi.org/10.1037/0003-066X.55.5.469

Aspinwall, L. G., MacNamara, A. (2005). Taking positive changes seriously. Cancer, 104(S11), 2549-2556. https://doi.org/10.1002/cncr.21244

Bajaj, B., Pande, N. (2016). Mediating role of resilience in the impact of mindfulness on life satisfaction and affect as indices of subjective well-being. Personality and Individual Differences, 93, 63–67. https://doi.org/10.1016/j.paid.2015.09.005

Banks, J., Xu, X. (2020). The Mental Health Effects of the First Two Months of Lockdown during the COVID-19 Pandemic in the UK*. Fiscal Studies, 41(3), 685-708. https://doi.org/10.1111/ 1475-5890.12239

Block, J., Kremen, A. M. (1996). IQ and ego-resiliency: Conceptual and empirical connections and separateness. Journal of personality and social psychology, 70(2), 349-361. https://doi.org/ 10.1037/0022-3514.70.2.349

Boczkowska, M. A. (2019). Pojęcie resilience w ujęciu tradycyjnym i współczesnym. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, 38(4). https://doi.org/10.17951/lrp.2019.38.4.125-141

Caprara, G. V., Alessandri, G., Barbaranelli, C. (2010). Optimal functioning: Contribution of self-efficacy beliefs to positive orientation. Psychotherapy and Psychosomatics, 79(5), 328-330. https://doi.org/10.1159/000319532

Caprara, G. V., Alessandri, G., Caprara, M. (2019). Associations of positive orientation with health and psychosocial adaptation: A review of findings and perspectives. Asian Journal of Social Psychology, 22(2), 126-132. https://doi.org/10.1111/ajsp.12325

Caprara, G. V., Alessandri, G., Trommsdorff, G., Heikamp, T., Yamaguchi, S., Suzuki, F. (2012). Positive Orientation Across Three Cultures. Journal of Cross-Cultural Psychology, 43(1), 77-83. https://doi.org/10.1177/0022022111422257

Caprara, G. V., Caprara, M., Steca, P. (2003). Personality’s Correlates of Adult Development and Aging. European Psychologist, 8(3), 131-147. https://doi.org/10.1027//1016-9040.8.3.131

Caprara, G. V., Eisenberg, N., Alessandri, G. (2017). Positivity: The Dispositional Basis of Happiness. Journal of Happiness Studies, 18(2), 353-371. https://doi.org/10.1007/s10902-016-9728-y

Catalano, R. F., Berglund, M. L., Ryan, J. A., Lonczak, H. S., Hawkins, J. D. (2004). Positive youth development in the United States: Research findings on evaluations of positive youth development programs. The annals of the American academy of political and social science, 591(1), 98-124. https://doi.org/10.1177/0002716203260

Chomiak-Orsa, I., Smoląg, K. (2022). E-learning w czasie pandemii COVID-19: Pozytywne aspekty i bariery zdalnej nauki z perspektywy studentów. Organizacja i Kierowanie, 2(191), 231-241.

Côté, J. E. (2014). The dangerous myth of emerging adulthood: An evidence-based critique of a flawed developmental theory. Applied Developmental Science, 18(4), 177-188. https://doi.org/ 10.1080/10888691.2014.954451

Czapiewska, G. (2021). Zmiany w jakości kształcenia akademickiego w dobie pandemii COVID-19. Kultura i Edukacja, 3(133), 50-63. https://doi.org/10.15804/kie.2021.03.03

Dawson, M., Pooley, J. (2013). Resilience: The role of optimism, perceived parental autonomy support and perceived social support in first year university students. Journal of Education and Training Studies, 1(2), 38-49. https://doi.org/10.11114/jets.v1i2.137

Di Fabio, A., Palazzeschi, L. (2015). Hedonic and eudaimonic well-being: The role of resilience beyond fluid intelligence and personality traits. Frontiers in Psychology, 6, 1367. https://doi.org/ 10.3389/fpsyg.2015.01367

Folkman, S. (2008). The case for positive emotions in the stress process. Anxiety, Stress, & Coping, 21(1), 3-14. https://doi.org/10.1080/10615800701740457

Folkman, S., Moskowitz, J. T. (2007). Positive affect and meaning-focused coping during significant psychological stress. The scope of social psychology: Theory and applications, 10, 193-208.

Fredrickson, B. L. (2005). The broaden-and-build theory of positive emotions. W: F. A. Huppert, N. Baylis, & B. Keverne (red.), The Science of Well-Being (s. 216-239). Oxford: Oxford University Press. https://doi.org/10.1093/acprof:oso/9780198567523.003.0008

Gutowska, A., Sztobryn-Giercuszkiewicz, J. (2021). Diagnoza kształcenia zdalnego wśród studentów i doktorantów z niepełnosprawnościami w sytuacji pandemii COVID-19 – wybrane zagadnienia raportu z badań. W: G. Całka, J. Niedbalski, M. Racław, D. Żuchowska-Skiba. (red.) Wirtualizacja życia osób z niepełnosprawnością. (s. 167-194) Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego. https://doi.org/10.18778/8220-739-2.10

Hayes, A. F. (2013). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis. A regression-based approach. New York–London: Guilford Press.

He, F., Cao, R., Feng, Z., Guan, H., Peng, J. (2013). The Impacts of Dispositional Optimism and Psychological Resilience on the Subjective Well-Being of Burn Patients: A Structural Equation Modelling Analysis. PLOS ONE, 8(12), artykuł e82939. https://doi.org/10.1371/journal. pone.0082939

Hochberg, Z., Konner, M. (2020). Emerging adulthood, a pre-adult life-history stage. Frontiers in endocrinology, 10, artykuł 918. https://doi.org/10.3389%2Ffendo.2019.00918

Hu, T., Zhang, D., Wang, J. (2015). A meta-analysis of the trait resilience and mental health. Personality and Individual Differences, 76, 18-27. https://doi.org/10.1016/j.paid.2014.11.039

Kessler, R. C., Angermeyer, M., Anthony, J. C., De Graaf, R. O. N., Demyttenaere, K., Gasquet, I., ... Üstün, T. B. (2007). Lifetime prevalence and age-of-onset distributions of mental disorders in the World Health Organization’s World Mental Health Survey Initiative. World psychiatry, 6(3), 168-176.

Kołodziej-Zaleska, A., Przybyła-Basista, H. (2018). Ego-resiliency jako zasób osobisty–narzędzie pomiaru i jego wykorzystanie w badaniach interdyscyplinarnych. Czasopismo Psychologiczne. Psychological Journal, 24(1), 159-170.

Kraśniewski, A. (2020). O jakości kształcenia w czasach COVID-19: Stare odpowiedzi na nowe pytania. W: J. Lubacz (red.), Nauczanie po pandemii. Nowe pytania czy nowe odpowiedzi na stare pytania? (s. 39-50). Warszawa: Wydawnictwo SGGW.

Kupcewicz, E., Mikla, M., Kadučáková, H., Grochans, E., Valcarcel, M. D. R., Cybulska, A. M. (2022). Correlation between positive orientation and control of anger, anxiety and depression in nursing students in Poland, Spain and Slovakia during the COVID-19 pandemic. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(4), 2482. https://doi.org/10.3390/ ijerph19042482

Laguna, M. (2019). Towards explaining the “how” of positive orientation: The beliefs-affect-engagement model. Asian Journal of Social Psychology, 22(2), 133-139. https://doi.org/10.1111/ajsp.12336

Laguna, M., De Longis, E., Mazur-Socha, Z., Alessandri, G. (2022). Explaining Prosocial Behavior from the Inter-and Within-Individual Perspectives: A Role of Positive Orientation and Positive Affect. Journal of Happiness Studies, 23(4), 1599-1615. https://doi.org/10.1007/ s10902-021-00464-4

Laskowska, A. A., Jankowski, T., Oleś, P., Miciuk, Ł. (2018). Positive orientation as a predictor of hedonicwell-being: Mediating role of the self-concept. Health Psychology Report, 6(3), 261-272. https://doi.org/10.5114/hpr.2018.75752

Lipska, A., Zagórska, W. (2011). Stająca się dorosłość w ujęciu Jeffreya J. Arnetta jako rozbudowana faza liminalna rytuału przejścia. Psychologia Rozwojowa, 16(1), 9-21. https://www.doi.org/ 10.4467/20843879PR.11.001.0174

Luengo Kanacri, B. P., Eisenberg, N., Thartori, E., Pastorelli, C., Uribe Tirado, L. M., Gerbino, M., Caprara, G. V. (2017). Longitudinal Relations Among Positivity, Perceived Positive School Climate, and Prosocial Behavior in Colombian Adolescents. Child Development, 88(4), 1100-1114. https://doi.org/10.1111/cdev.12863

Łaguna, M., Oleś, P., Filipiuk, D. (2011). Orientacja pozytywna i jej pomiar: Polska adaptacja Skali Orientacji Pozytywnej. Psychological Studies, 49(4), 47-54.

Masten, A. S., Wright, M. O. (2010). Resilience over the lifespan: Developmental perspectives on resistance, recovery, and transformation. W Handbook of adult resilience (s. 213-237). New York: The Guilford Press.

Merino, M. D., Oliver-Hernández, C., Vallellano, M. D., Mateo, I. (2020). Is It Possible to Find Something Positive in Being Confined Due to COVID-19? Implications for Well-Being. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(23), artykuł 9087. https://doi.org/10.3390/ijerph17239087

Milioni, M., Alessandri, G., Eisenberg, N., Caprara, G. V. (2016). The role of positivity as predictor of ego-resiliency from adolescence to young adulthood. Personality and Individual Differences, 101, 306-311. https://doi.org/10.1016/j.paid.2016.06.025

Min, J.-A., Yoon, S., Lee, C.-U., Chae, J.-H., Lee, C., Song, K.-Y., Kim, T.-S. (2013). Psychological resilience contributes to low emotional distress in cancer patients. Supportive Care in Cancer, 21(9), 2469-2476. https://doi.org/10.1007/s00520-013-1807-6

Miranda, J. O., Cruz, R. N. C. (2022). Resilience mediates the relationship between optimism and well-being among Filipino university students. Current Psychology, 41(5), 3185-3194. https://doi.org/10.1007/s12144-020-00806-0

Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2008). Skala pomiaru prężności–SPP-25. Nowiny Psychologiczne, 3, 39-56.

Ogińska-Bulik, N., Juczyński, Z. (2016). Psychologiczne wyznaczniki pozytywnych zmian potraumatycznych u ratowników medycznych. Przedsiębiorczość i Zarządzanie, 17(10), 321-333.

Ogińska-Bulik, N., Zadworna-Cieślak, M. (2018). The role of resiliency and coping strategies in occurrence of positive changes in medical rescue workers. International emergency nursing, 39, 40-45. https://doi.org/10.1016/j.ienj.2018.02.004

Oleś, P. K., Alessandri, G., Oleś, M., Bak, W., Jankowski, T., Laguna, M., Caprara Gian, V. (2013). Positive orientation and generalized self-efficacy. Studia Psychologica, 55(1). https://www.doi.org/10.21909/sp.2013.01.620

Panter-Brick, C., Leckman, J. F. (2013). Editorial commentary: Resilience in child development–interconnected pathways to wellbeing. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 54(4), 333-336. https://doi.org/10.1111/jcpp.12057

Paredes, M. R., Apaolaza, V., Fernandez-Robin, C., Hartmann, P., Yañez-Martinez, D. (2021). The impact of the COVID-19 pandemic on subjective mental well-being: The interplay of perceived threat, future anxiety and resilience. Personality and Individual Differences, 170, artykuł 110455. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110455

Patten, S. B., Marrie, R. A., Carta, M. G. (2017). Depression in multiple sclerosis. International Review of Psychiatry, 29(5), 463-472. https://doi.org/10.1080/09540261.2017.1322555

Peltonen, K., Qouta, S., Diab, M., Punamäki, R.-L. (2014). Resilience among children in war: The role of multilevel social factors. Traumatology, 20(4), 232-240. https://doi.org/10.1037/ h0099830

Poulin, M. J., Silver, R. C., Gil-Rivas, V., Holman, E. A., McIntosh, D. N. (2009). Finding social benefits after a collective trauma: Perceiving societal changes and well-being following 9/11. Journal of Traumatic Stress, 22(2), 81-90. https://doi.org/10.1002/jts.20391

Preacher, K. J., Hayes, A. F. (2004). SPSS and SAS procedures for estimating indirect effects in simple mediation models. Behavior Research Methods, Instruments, & Computers, 36(4), 717-731. https://doi.org/10.3758/BF03206553

Preetz, R., Filser, A., Brömmelhaus, A., Baalmann, T., Feldhaus, M. (2021). Longitudinal Changes in life satisfaction and mental health in emerging adulthood During the COVID-19 pandemic. Risk and protective factors. Emerging Adulthood, 9(5), 602-617. https://doi.org/ 10.1177/21676968211042109

Pressman, S. D., Cohen, S. (2005). Does positive affect influence health? Psychological Bulletin, 131(6), 925-971. https://doi.org/10.1037/0033-2909.131.6.925

Rasheed, R., Saleem, S., Mahmood, Z. (2016). Resilience in Adolescents: A Validation Study of a Resilience Scale for Adolescents. FWU Journal of Social Sciences, 10(1), 138-148.

reid, d. Resilience Theory: What Research Articles in Psychology Teach Us. Dostępny w: https://positivepsychology.com/resilience-theory/ (dostęp: 25.04.2023).

Ryff, C. D., Singer, B. (2003). Flourishing under fire: Resilience as a prototype of challenged thriving. W: C. L. M. Keyes, J. Haidt (red.), Flourishing: Positive psychology and the life well-lived (s. 15-36). Washington, DC: American Psychological Association. https://doi.org/ 10.1037/10594-001

Schaie, K. W., Willis, S. L., Caskie, G. I. (2004). The Seattle longitudinal study: Relationship between personality and cognition. Aging Neuropsychology and Cognition, 11(2-3), 304-324. https://doi.org/10.1080/13825580490511134

Skalski, S. (2019). Związek między mediacyjną rola spostrzeganego wsparcia społecznego a sprężystością psychiczną i orientacją pozytywną. Rozprawy Społeczne, 13(3), 28-37. https://doi.org/10.29316/rs/112978

Sobol-Kwapińska, M. (2014). Orientacja pozytywna – koncepcje teoretyczne i przegląd badań. Studia Psychologiczne, 52(1), 77-90.

Southwick, S., Douglas-Palumberi, H., Pietrzak, R. (2014). Handbook of PTSD: Science and practice. New York, NY: Guilford Press.

Szczygieł, A. (2021). Status online–plusy i minusy nauczania zdalnego podczas pandemii COVID-19. Kultura i Wychowanie, 20(2), 9-27. https://doi.org/10.25312/2083-2923.20/2021_01asz

Tedeschi, R. G., Calhoun, L. G. (1996). The Posttraumatic Growth Inventory: Measuring the positive legacy of trauma. Journal of Traumatic Stress, 9(3), 455-471. https://doi.org/10.1007/BF02103658

Trzebiński, J., Cabański, M., Czarnecka, J. Z. (2020). Reaction to the COVID-19 Pandemic: The influence of meaning in life, life satisfaction, and assumptions on world orderliness and positivity. Journal of Loss and Trauma, 25(6-7), 544-557. https://doi.org/10.1080/15325024.2020. 1765098

Quintiliani, L., Sisto, A., Vicinanza, F., Curcio, G., Tambone, V. (2022). Resilience and psychological impact on Italian university students during COVID-19 pandemic. Distance learning and health. Psychology, Health & Medicine, 27(1), 69-80. https://doi.org/10.1080/13548506.2021. 1891266

Vehkalahti, K., Armila, P., Sivenius, A. (2021). Emerging adulthood in the time of pandemic: The COVID-19 crisis in the lives of rural young adults in Finland. YOUNG, 29(4), 399-416. https://doi.org/10.1177/11033088211026502

Wagnild, G. M., Young, H. M. (1993). Development and psychometric. Journal of nursing measurement, 1(2), 165-178.

Weinberger, A. H., Gbedemah, M., Martinez, A. M., Nash, D., Galea, S., Goodwin, R. D. (2018). Trends in depression prevalence in the USA from 2005 to 2015: Widening disparities in vulnerable groups. Psychological Medicine, 48(8), 1308-1315. https://doi.org/10.1017/ S0033291717002781

Wong, P. T. P., Bowers, V. (2019). Mature Happiness and Global Wellbeing in Difficult Times. W: N. R. Silton (red.), Scientific Concepts Behind Happiness, Kindness, and Empathy in Contemporary Society (s. 112-134). Hershey, PA: IGI Global. https://doi.org/10.4018/978-1-5225-5918-4.ch006

Wood, D., Crapnell, T., Lau, L., Bennett, A., Lotstein, D., Ferris, M., Kuo, A. (2018). Emerging adulthood as a critical stage in the life course. W: N. Halfon, Ch. B. Forrest, R. M. Lerner (red.), Elaine Faustman Handbook of life course health development, 123-143. https://doi.org/10.1007/978-3-319-47143-3_7

Ye, Z., Yang, X., Zeng, C., Wang, Y., Shen, Z., Li, X., Lin, D. (2020). Resilience, Social Support, and Coping as Mediators between COVID-19-related Stressful Experiences and Acute Stress Disorder among College Students in China. Applied Psychology: Health and Well-Being, 12(4), 1074-1094. https://doi.org/10.1111/aphw.12211

Yildirim M. (2019). Mediating Role of Resilience in the Relationships Between Fear of Happiness and Affect Balance, Satisfaction With Life, and Flourishing. Europe’s Journal of Psychology, 15(2), 183-198. https://doi.org/10.5964/ejop.v15i2.1640

Yildirim, M., Arslan, G. (2020). Exploring the Associations Between Resilience, Dispositional Hope, Preventive Behaviours, Subjective Well-Being, and Psychological Health Among Adults During Early Stage of COVID-19. Current Psychology, 8, 5712-5722. https://doi.org/10.1007/ s12144-020-01177-2

Yildirim, M., Güler, A. (2021). Positivity explains how COVID-19 perceived risk increases death distress and reduces happiness. Personality and Individual Differences, 168(1), artykuł 110347. https://doi.org/10.1016/j.paid.2020.110347

Yildiz, E. (2021). Posttraumatic growth and positive determinants in nursing students after COVID-19 alarm status: A descriptive cross-sectional study. Perspectives in Psychiatric Care, 57(4), 1876-1887. https://doi.org/10.1111/ppc.12761