Znaczenie kompetencji cyfrowych polskich (euro)dziadków w podtrzymywaniu relacji z wnukami

Joanna Wnęk-Gozdek; Jolanta Maćkowicz

doi:10.18290/rped24164.5

Data publikacji : 2025-01-28

Tom 16 Nr 4 (2024)

Znaczenie kompetencji cyfrowych polskich (euro)dziadków w podtrzymywaniu relacji z wnukami

Joanna Wnęk-Gozdek

https://orcid.org/0000-0003-4049-5872

Jolanta Maćkowicz

https://orcid.org/0000-0002-4067-2384

DOI: https://doi.org/10.18290/rped24164.5

Abstrakt

Zjawisko migracji zarobkowej młodego pokolenia przyczyniło się do powstania nowej kategorii pojęciowej, jaką są „eurodziadkowie”. Pozostawieni w Polsce seniorzy muszą zmierzyć się z samotnością i brakiem kontaktu fizycznego z wnukami. Część z nich podejmuje trud podtrzymania na odległość relacji z najmłodszym pokoleniem. Jest to możliwe dzięki posiadanym przez nich kompetencjom cyfrowym. Celem artykułu jest przedstawienie różnych form podtrzymywania relacji z wnukami przez polskich seniorów z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Zastosowaną metodą było zbiorowe studium przypadku (multi-case study) z wywiadem pogłębionym (IDI). Wyniki badań wskazują, że badane osoby wykazują duże zainteresowanie użytkowaniem nowoczesnych technologii informacyjnych i komunikacyjnych (Information and Communication Techonologies – ICT) w celu komunikowania się z wnukami przebywającymi poza granicami Polski. Seniorzy mają kompetencje cyfrowe z różnych obszarów. Zdobywają je w toku edukacji ustawicznej oraz rówieśniczej. Wykorzystują je przede wszystkim do nauki języków obcych, w których porozumiewają się wnuki, utrzymywania bliskich więzi z wnukami oraz przekazu norm i wartości związanych z polską kulturą i historią.

Słowa kluczowe:

migracja, seniorzy, eurodziadkowie, kompetencje cyfrowe, technologie informacyjno-komunikacyjne

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abad, L. (2014). Diseño de programas de e-inclusión para al fabetización mediática de personas mayores. Comunicar, 21(42), 173–180. http://doi.org/10.3916/C42-2014-17

Adamczyk, M., i Betlej, A. (2021). Social Determinants of Digital Exclusion in an Ageing Society. The Case of Poland. Entrepreneurship and Sustainability Issues, 8(3), 122–135. http://doi.org/10.9770/jesi.2021.8.3(7)

Bartol, A., Herbst, J., i Pierścińska, A. (2021). Wykluczenie społeczno-cyfrowe w Polsce. Stan zjawiska, trendy, rekomendacje. Warszawa: Fundacja Orange i Orange Polska.

Blažič, B. J., i Blažič, A. J. (2020). Overcoming the Digital Divide With a Modern Approach to Learning Digital Skills for the Elderly Adults. Education and Information Technologies, 25, 259–279. https://doi.org/10.1007/s10639-019-09961-9

Bradbrook, G., i Fisher, J. (2004). Digital Equality: Reviewing Digital Inclusion Activity and Mapping the Way. Stroud: Wydawnictwo Citizens Online

Carretero Gomez, S., Vuorikari, R., i Punie, Y. (2017). DigComp 2.1: The Digital Competence Framework for Citizens With Eight Proficiency Levels and Examples of Use. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

Gaweł, A., Madej-Babula, M., i Urlińska, M. M. (2014). Eurosieroctwo seniorów a jakość ich życia – nowe wyzwania dla pedagogiki społecznej. Studia Edukacyjne, 32, 135–145.

Gauthier, A. (2002). The Role of Grandparents. Current Sociology, 50(2), 295-307. https://doi.org/10.1177/0011392102050002623

GUS (2020a). Jakość życia i kapitał społeczny w Polsce. Wyniki badania spójności społecznej 2018. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/warunki-zycia/dochody-wydatki-i-warunki-zycia-ludnosci/jakosc-zycia-i-kapital-spoleczny-w-polsce-wyniki-badania-spojnosci-spolecznej-2018,4,3.html

GUS (2020b). Sytuacja demograficzna Polski do 2019 r. Migracje zagraniczne ludności w latach 2000–2019. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/sytuacja-demograficzna-polski-do-roku-2019-migracje-zagraniczne-ludnosci,16,1.html

GUS (2023a). Główne kierunki emigracji i imigracji na pobyt stały w latach 1966-2023, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/

GUS (2023b). Informacja o rozmiarach i kierunkach czasowej emigracji z Polski w latach 2017-2022. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/migracje-zagraniczne-ludnosci/informacja-o-rozmiarach-i-kierunkach-emigracji-dlugookresowych-w-latach-2017-2022,18,1.html

GUS (2023c). Sytuacja demograficzna Polski do 2022. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/sytuacja-demograficzna-polski-do-roku-2022,40,3.html

Gołdys A., Krzyżowska, Ł., Stec, M., i Ostrowski, Ł. (2012). Zoom na UTW. Raport z badania. Warszawa: Towarzystwo Inicjatyw Twórczych „ę”

Harari, Y. N. (2020). 21 lekcji na XXI wiek. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Krzyżowski, Ł. (2013). Polscy migranci i ich starzejący się rodzice. Transnarodowy system opieki międzygeneracyjnej. Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Maćkowicz, J., i Wnęk-Gozdek, J. (2018). Importance of Education in Old Age in the Context of Economical Migration of Adult Children. W: L. Chova, A. Martinez, i I. Torres (red.), Edulearn 18: 10th International Conference on Education and New Learning Technologies (s. 3378–3382). https://doi.org/10.21125/edulearn.2018.0882

Maćkowicz, J. (2017). Osoby starsze jako ofiary przemocy w rodzinie. Ujęcie wiktymologiczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza ImpulsRichert-Kaźmierska, A., i Forkiewicz, M. (2013). Kształcenie osób starszych w koncepcji aktywnego starzenia się. Studia Ekonomiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, 131, 127–139.

Selwyn, N., Gorard, S., Furlong, J., i Madden, L. (2003). Older Adults’ Use of Information and Communi-cations Technology in Every Day Life, Aging and Society, 23(5), 561–582. https://doi.org/10.1017/S0144686X03001302

Stake, R. E. (2009). Jakościowe studium przypadku W: N. K. Denzin, i Y. S. Lincoln (red.), Metody badań jakościowych (Tłum. K. Podemski) (s. 623–654). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Stępniewska, K. (2017). Jak budować więź dziecka z dziadkami, kiedy mieszkają daleko?. https://mamotoja.pl/male-dziecko/wychowanie/jak-budowac-wiez-dziecka-z-dziadkami-kiedy-mieszkaja-daleko-22103-r1/

Szatur-Jaworska, B., Błędowski, P., i Dzięglewska, M. (2006). Podstawy gerontologii społecznej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA.

Tarkowski, A., Klimczuk, A., Jasiewicz, J., Filiciak, M., Mierzecka, A., Kisilowska, M., i Bojanowska, E. (2015). Taksonomia funkcjonalnych kompetencji cyfrowych oraz metodologia pomiaru poziomu funkcjonalnych kompetencji cyfrowych osób z pokolenia 50+. SSRN Electronic Journal, (1). https://doi.org/10.2139/ssrn.2708226

Tomczyk, Ł. Eliseo, M. A., Costas, V., Sánchez, G., Silveria, I. F., Barros, M., Amado-Salvatierra, H. i Oyelere, S. S. (2019). Digital Divide in Latin America and Europe: Main Characteristics in Selected Countries. 14th Iberian Conference on Information Systems and Technologies (CISTI). Coimbra, Portugal. https://doi.org/10.23919/CISTI.2019.8760821

Tomczyk, Ł., Mascia, M. L., Gierszewski, D., i Walker, C. (2023). Barriers to Digital Inclusion Among Older People: A Intergenerational Reflection on the Need to Develop Digital Competences for the Group With the Highest Level of Digital Exclusion. Innoeduca. International Journal of Technology and Educational Innovation, 9(1), 5–26. https://doi.org/10.24310/innoeduca.2023.v9i1.16433

Venkatesh, V., Thong, J.Y.L., i Xu, X. (2016). Unified Theory of Acceptance and Use of Technology. A Synthesis and the Road Ahead. Journal of the Association for Information Systems, 17(5), 328–376. https://doi.org/10.17705/1jais.00428

Vuorikari, R., Kluzer, S., i Punie, Y. (2022). DigComp 2.2: The Digital Competence Framework for Citizens – With New Examples of Knowledge, Skills and Attitudes. Luxembourg: Publications Office of the European Union.

Wilk, J. (2000). Kulturowy kontekst wychowania w rodzinie. Lublin: Wydawnictwo Episteme.

Wojciechowska, M. (2021). ,,Życie zaczyna się po 90”. Anna Kusiak ma 94 lata, konto na Instagramie i marzy o własnym reality show. Wysokie Obcasy, 06.08. https://www.wysokieobcasy.pl/akcje-specjalne/7,158911,27402390,zycie-zaczyna-sie-po-90-anna-kusiak-ma-94-lata-konto-na.html?disableRedirects=true

Wyatt, S. G., Allison, S., Donoghue, D., Horton, P., i Kearney, K. (2003). Evaluation of CMF Funded UK Online Centres – Final Report. London: Hall Aitken Associates.

Zięba, M. S. (red.) (2008). Migracje – wyzwania XXI wieku. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.