Konflikt roli rodzicielskiej z rolą chorej doświadczany przez kobiety mierzące się z chorobą nowotworową

Emilia Mazurek

doi:10.18290/rped23154.5

Published : 2024-01-22

Vol. 15 No. 4 (2023)

The Conflict of the Parental Role With the Sick Role Experienced by Women Facing Cancer

Emilia Mazurek

https://orcid.org/0000-0002-2132-8756

DOI: https://doi.org/10.18290/rped23154.5

Abstract

Fulfilling a social role is related to respecting a certain system of behavior according to a specific pattern of conduct in accordance with social expectations. Although it is possible to have some freedom in fulfilling the social role, crossing the established boundaries may result in experiencing negative social and even legal sanctions. The parental role is one of many social roles that a person can play in their lives. Its entanglement with other social roles is characteristic. The consequence of overlapping several roles may be their conflict. This is what happens when one of the parents experiences a chronic somatic disease. A woman affected by a cancer begins to play the sick role, which prevents, hinders or modifies the ways of performing social roles (including parental) and forces them to take on new ones. The conflict of the parental role with the sick role concerns many areas, and at the same time obliges the mother and other family members to develop a coping strategy. According to the Charter of Family Rights, family members have the right to expect that society and appropriate institutions will provide them with assistance in extraordinary cases (here: in case of illness). The aim of the article is to present selected areas of the conflict between the parental role and the sick role when the mother is experiencing cancer, and to characterize selected implications of the undertaken problem for pedagogical practice.

Keywords:

chronic illness, role conflict, family, parental role, sick role

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Barnes, J., Kroll, L., Burke, O., Lee, J., Jones, A., Stein, A., (2000). Qualitative interview study of communication between parents and children about maternal breast cancer. British Medical Journal, 321, 479-482. https://doi.org/10.1136/bmj.321.7259.479

Błasiak, A. (2017). (Nowy) wymiar rodzicielstwa – wybrane aspekty. W: D. Opozda, M. Leśniak (red.), Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych (s. 29-43), Lublin: Wydawnictwo Episteme.

Braun-Gałkowska, M. (2007). Poznawanie systemu rodzinnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Brągiel, J. (2012). Znaczenie przemian społecznych dla współczesnego rodzicielstwa. W: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych (s. 13-23). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Bury, M. (1982). Chronic Illness as Biographical Disruption. Sociology of Health & Illness, 4(2), 167-182.

Carricaburu, D., Pierret, J. (1995). From Biographical Disruption to Biographical Reinforcement: The Case of HIV-Positive Men. Sociology of Health & Illness, 17(1), 65-88.

Castro, R. (1995). The subjective experience of health and illness in Ocuituco: a case study. Social Science & Medicine, 41(7), 1005-1021. https://doi.org/10.1016/0277-9536(94)00406-j

Corbin J., Strauss A. (1985). Managing Chronic Illness at Home: Three Lines of Work. Qualitative Sociology, 8(3), 224-247.

Elmberger, E., Bolund, C., Lutzen, K. (2015). Transition in the experience of moral responsibility of being a parent with cancer by redefining mothering. Nursing Ethics, 12(3), 253-262.

End, J. (2011). Zapomij o śmierci, mamo! Warszawa: Wydawnictwo Carta Blanca.

Faircloth, Ch. A., Boylstein, C., Rittman, M., Young, M. E., Gubrium, J., (2004). Sudden Illness and Biographical Flow in Narratives of Stroke Recovery. Sociology of Health & Illness, 26(2), 242-261.

Fisher, C., O’Connor, M., (2012). “Motherhood” in the context of living with breast cancer. Cancer nursing, 35(2), 157-163. https://doi.org/10.1097/NCC.0b013e31821cadde

Fopka-Kowalczyk, M. (2017). Jak rozmawiać z dziećmi o cierpieniu, chorobie i śmierci. Opowiadania i bajki. Warszawa: Difin.

Forrest, G., Plumb, C., Ziebland, S., Stein, A., (2006). Breast cancer in the family–children’s perceptions of their mother’s cancer and its initial treatment: qualitative study. BMJ, 332, 998-1003. https://doi.org/10.1136/bmj.38793.567801.AE

Frank, A. W. (1995). The wounded storyteller. Body, illness, and ethics. Chicago–London: The University of Chicago Press.

Frank, A. W. (2002). At the Will of the Body: Reflections on Illness. Boston–New York: Houghton Mifflin.

Górnikowska-Zwolak, E. (2004). Macierzyństwo. W: E. Różycka (red.), Encyklopedia pedagogiczna XXI wieku (s. 9-18). Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.

Izdebski, P., Matusik, P., Tujakowski, J. (2008). Otrzymywane wsparcie społeczne przez partnerów kobiet chorych na raka. Psychoonkologia, 12(2), 45-51.

Kawula, S., Brągiel, J., Janke, A. W. (2001). Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Kleinman, A. (1988). The Illness Narratives: Suffering, Healing, and the Human Condition. New York: Basic Books.

Koronkiewicz, K. (2013). Macierzyństwo spod znaku raka – choroba jako wydarzenie krytyczne w życiu przyszłej matki. Ogrody Nauk i Sztuk, 3, 123-139.

Kübler-Ross, E. (1995). Życiodajna śmierć. O życiu, śmierci i życiu po śmierci. Inowrocław: Księgarnia św. Wojciecha.

Kwak, A. (2008). Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa. W: A. Kwak (red.) Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznymi (s. 17-40). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Lalak, D. (2012). Macierzyństwo a zmiana społeczna. W: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian (s. 91-105). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Mazurek, E. (2013a). Biografie edukacyjne kobiet dotkniętych rakiem piersi. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej.

Mazurek, E. (2013b). Oblicza macierzyństwa naznaczonego trajektorią choroby: nieformalne uczenie się matki-amazonki. W: M. Pryszmont-Ciesielska (red.), Macierzyństwo w relacjach auto/biograficznych i fotografiach kobiet (s. 81-101). Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.

Mazurek, E. (2021). Psychoeducation for caregivers with chronically ill spouses. W: Z. Szarota, Z. Wojciechowska (red.), Learning Never Ends… Spaces of Adult Education: Central and Eastern European Perspectives (s. 245-251), Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Ohlen, J., Holm, A. K. (2006). Transforming desolation into consolidation: being a mother with life-threatening breast cancer. Health Care Women Int., 27(1), 18-44.

Opozda, D. (2017). Zróżnicowane rodzicielstwo – zarys refleksji. W: D. Opozda, M. Leśniak (red.), Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych (s. 19-28), Lublin: Wydawnictwo Episteme.

Ostrouch-Kamińska, J. (2022). Relacje oparte na negocjacjach – wychowanie w rodzinie w dobie przemian ról rodzicielskich. Roczniki Pedagogiczne, 14(4), 9-24. https://doi.org/10.18290/rped22144.2

Parsons, T. (2009). System społeczny. Kraków: Zakład Wydawniczy Nomos.

Pawlas-Czyż, S. (2020). „Znaczący inny” w trajektorii choroby w rodzinie Rzecz o profesjonalnym wsparciu w chorobie onkologicznej w środowisku zamieszkania. W: K. Faliszek, S. Pawlas-Czyż (red.), Socjologia bez granic. O naukowej tożsamości działań na rzecz człowieka i jego środowiska (s. 318-332). Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Petryna, A. (2002), Life Exposed: Biological Citizens after Chernobyl. Princeton: Princeton University Press.

Piątkowski, W. (2008). Lecznictwo niemedyczne w Polsce. Tradycja i współczesność. Analiza zjawiska z perspektywy socjologii zdrowia i choroby. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Popielski, K. (1994). Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL.

Rose, N. (2006). The Politics of Life Itself: Biomedicine, Power, and Subjectivity in the Twenty-First Century. Princeton: Princeton University Press.

Sanders, C., Donovan, J., Dieppe, P. (2002). The significance and consequences of having painful and disabled joints in older age: co-existing accounts of normal and disrupted biographies. Sociology of Health & Illness, 24(2), 227-253.

Semple, Ch. J., McCance, T. (2010). Parents’ Experience of Cancer Who Have Young Children: A Literature Review. Cancer Nursing, 33(2), 110-118. https://doi.org/10.1097/NCC.0b013e3181c024bb

Skrzypek, M. (2011). Perspektywa chorego w socjologii choroby przewlekłej. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Sontag, S. (1999). Choroba jako metafora. AIDS i jego metafory. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Szczepański, J. (1970). Elementarne pojęcia socjologii. Warszawa: PWN.

Szymanik-Kostrzewska, A. (2016). Dziecko jako projekt rodzicielski? Przekonania matek na temat wychowania i ich percepcja zachowań dziecka. Warszawa: Difin.

Świętochowski, W. (2010). System rodzinny wobec przewlekłej choroby somatycznej. Gdy rodzina ma korzyść z choroby. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Tyszka, Z. (1974). Socjologia rodziny. Warszawa: PWN.

Ulaniecka, N. (2021). Doświadczanie choroby nowotworowej. Aspekty psychospołeczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Wąsiński, A. (2020). Biografie małżeńskie i rodzinne rozpatrywane w perspektywie autokreacji do rodzicielstwa. Roczniki Pedagogiczne, 12(3), 47-66. https://doi.org/10.18290/rped20123-3

Welch, A. S., Wadsworth, M. E., Compas, B. E. (1996). Adjustment of children and adolescents to parental cancer. Parents' and children’s perspectives. Cancer, 77(7), 1409-1418. https://doi.org/ 10.1002/(SICI)1097-0142(19960401)77:7<1409::AID-CNCR28>3.0.CO;2-4

Wierciński, H. (2015). Rak: antropologiczne studium praktyk i narracji. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Ziemska, M. (1975). Rodzina a osobowość. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Wiedza Powszechna.

Zierkiewicz, E., Wechmann, K. (2016), Życie od nowa. Społeczne zaangażowanie Amazonek – aktywnych pacjentek. Poznań: Federacja Stowarzyszeń „Amazonki”.

Zięba, M. (2007). Moja mama ma raka. Warszawa: Agencja Edytorska „Ezop”.

Żurek, A. (2016). Przymus kreowania ról rodzinnych. W: I. Przybył, A. Żurek (red). Role rodzinne. Między przystosowaniem a kreacją (s. 17-27). Poznań: Wydawnictwo UAM.