Współczesne rodzicielstwo w perspektywie pedagogiki

Bożena Matyjas

doi:10.18290/rped23154.2

Published : 2024-01-22

Vol. 15 No. 4 (2023)

Contemporary Parenting in the Perspective of Pedagogy

Bożena Matyjas

https://orcid.org/0000-0002-8266-7516

DOI: https://doi.org/10.18290/rped23154.2

Abstract

The article, analytical in nature, has been written based on scientific, in particular pedagogical, literature. It aims to present contemporary parenting in terms of pedagogy, understood as the process of upbringing and socialisation of the child. The concept of parenting is explained here, its types and attributes are distinguished and briefly presented. Additionally, the factors affecting parenting (motherhood and fatherhood), on a micro and macro level, and their correlations are discussed. Furthermore, the article considers parenting as the process of mutual development of parents and children (reciprocity of interactions). Attention is also paid to the satisfaction of children’s needs, their development and integral upbringing, i.e. how parents contribute to care, education and socialisation of their children. These have always been subjected to multi-faceted analyses in pedagogy.

Keywords:

parenting, factors affecting motherhood and fatherhood, child upbringing

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bakiera, L. (2008). Rozwojowe współoddziaływanie pokoleń w rodzinie. Rodzice w wieku średnim i dorastające dzieci. Psychologia Rozwojowa, 13(1), 25-37.

Bakiera, L. (2013). Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Warszawa: Difin.

Balicki, M. (2013). Przemiany współczesnej rodziny polskiej w okresie transformacji systemowej na tle europejskim. W: J. Izdebska, A. Popławska (red.), W trosce o współczesną rodzinę. Teoria, badania, wsparcie. Ujęcie interdyscyplinarne (s. 79-89). Białystok: Wydawnictwo Niepaństwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Beck, U. (2004). Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Błasiak, A. (2015). Współczesne rodzicielstwo – tendencje zmian i ich uwarunkowania. W: A. Błasiak, E. Dybowska, J. Karbowniczek (red.), Dziecko, rodzina, wychowanie. Wybrane konteksty (s. 47-68). Kraków: Wydawnictwo WAM.

Błasiak, A. (2017). (Nowy) wymiar rodzicielstwa – wybrane aspekty. W: D. Opozda, M. Leśniak (red.), Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych (s. 29-43). Lublin: Episteme.

Błasiak, A. (2019). Między (nie)obecnością a zaangażowaniem. Rodzicielstwo rekonstruowane w ponowoczesności. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Ignatianum.

Błasiak, A., Dybowska, E. (2012), Ślub kościelny. Dlaczego nie? Pedagogiczno-psychologiczne aspekty pracy nad sobą w czasie przygotowania do małżeństwa i w małżeństwie. Teologia i Moralność, 12(2), 135-156. https://doi.org/10.14746/tim.2012.12.2.9

Błendowska, M. (2015). Przemiany w rodzinie: próba odczytania współczesnej debaty na temat małżeństwa i rodziny. Społeczeństwo i Rodzina, 45, 130-144.

Braun-Gałkowska, M. (2007). Poznawanie systemu rodzinnego. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Brągiel, J. (2012). Znaczenie przemian społecznych dla współczesnego rodzicielstwa. W: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych (s. 13-21). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Brągiel, J., Matyjas, B., Segiet, K. (2021). Rodzina – Rodzicielstwo – Odpowiedzialność. Perspektywa pedagogiki społecznej. Opole: Uniwersytet Opolski.

Danilewicz, W. (2005). Konsumpcyjny obraz współczesnego dzieciństwa. Wybrane aspekty. W: J. Izdebska, T. Sosnowski (red.), Dziecko i media elektroniczne – nowy wymiar dzieciństwa. T. 2: Komputer i Internet w życiu dziecka i obraz jego dzieciństwa (s. 191-200). Białystok: Trans Humana.

Gębuś, D. (2011). Demokratyzacja życia rodzinnego – mężczyzna w nowej roli społecznej. Tolerancja. Studia i Szkice, 16, 132-146.

Izdebska, J. (2005), Multimedia zagrażające współczesnemu dziecku. W: J. Izdebska, T. Sosnowski (red.), Dziecko i media elektroniczne – nowy wymiar dzieciństwa. T. 2: Komputer i Internet w życiu dziecka i obraz jego dzieciństwa (s. 105-113). Białystok: Trans Humana.

Jabłoński, D., Ostasz, D. (2001). Zarys wiedzy o rodzinie, małżeństwie, kohabitacji i konkubinacie. Perspektywa antropologii kulturowej i ogólnej. Olsztyn: Adiaphora.

Jasielska, A., Maksymiuk, R. (2011). Skomercjalizowane rodzicielstwo – nowy aspekt wczesnej dorosłości. Psychologia Rozwojowa, 16(2), 33-49.

Jędrzejko, M. (2010). Rodzina w „wektorze przesuniętego czasu”. Zmiana społeczna a zmiany relacji w polskiej rodzinie po 1989 roku – ujęcie socjopedagogiczne. W: E. Kantowicz, M. Ciczkowska-Giedziun (red.), Pedagogika społeczna wobec problemów współczesnej rodziny. Polska pedagogika społeczna na początku XXI wieku (s. 28-41). Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”.

Karta Praw Rodziny (2023), https://kodr.pl/wp-content/uploads/2017/03/karta_praw_rodziny.pdf (dostęp: 13.12.2023).

Kosowska, U. (2016). Nieobecna? Miejsce kobiety w polskim dyskursie w polityce rodzinnej. Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość, 13, 279-394.

Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r., https://www.prawo.pl/akty/dz-u-2023-2809-t-j,16785962.html (dostęp: 13.12.2023).

Kromolicka, B. (2012). Jakość współczesnego rodzicielstwa. W: J. Bragiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście współczesnych przemian społecznych (s. 39-51). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Kwak, A. (2008). Społeczny i indywidualny wymiar rodzicielstwa. W: A. Kwak (red.), Rodzicielstwo między domem, prawem, służbami społecznym (s. 17-39). Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.

Kwak, A. (2017). Rozwojowy charakter rodzicielstwa – podstawowe zakresy zmian. W: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w różnych fazach życia rodziny (s. 37-49). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Liberska, H. (2014). Rozwój rodziny i rozwój w rodzinie. W: I. Janicka, H. Liberska (red.), Psychologia rodziny (s. 221-235). Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

Ładyżyński, A. (2012). Adopcja – rodzicielstwo na blogu odkrywane. W: J. Brągiel, B. Górnicka (red.), Rodzicielstwo w kontekście przemian społecznych (s. 275-289). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Ładyżyński, A. (2014). Substytut rodzicielski i jego znaczenie dla wspólnoty rodzinnej. W: J. Brągiel, Górnicka B. (red.), Rodzicielstwo w sytuacji dezorganizacji rodziny i możliwości wspomagania rodzica (s. 27-34). Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Matyjas, B. (2012). Obraz dzieciństwa globalnego. Kontekst pedagogiczny. Kultura – Historia – Globalizacja, 11, 99-110.

Mazurek, M. M. (2016). Dogłębna demokratyzacja wychowania. Roczniki Pedagogiczne, 8(1), 105-123.

Okoń, W. (red.) (1981). Słownik Pedagogiczny. Warszawa: PWN.

Opozda, D. (2012a). Pedagogiczna wielowymiarowość rozwoju osób w rodzinie. W: M. Jeziorański, D. Opozda, A., Rynio (red.), Rodzina przestrzenią rozwoju osoby. Perspektywa pedagogiczna (s. 11-31). Lublin: TN KUL – Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.

Opozda, D. (2012b). Struktura i treść jednostkowej wiedzy o wychowaniu. Studium pedagogiczne wiedzy rodziców i jej korelatów. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL – Katolicki Uniwersytet Lubelski Jana Pawła II.

Opozda, D. (2017). Zróżnicowane rodzicielstwo – zarys refleksji. W: D. Opozda, M. Lesiak (red.), Rodzicielstwo w wybranych zagadnieniach pedagogicznych (s. 19-28). Lublin: Episteme.

Plopa, M. (2011). Rodzicielstwo jako wyzwanie dla małżeństwa: perspektywa teorii systemowej. W: H. Liberska, M. Malina (red.), Wybrane problemy współczesnych małżeństw i rodzin (s. 15-41). Warszawa: Difin.

Płeczkan, K. (2012). Społeczne role w strukturze współczesnej rodziny. Pedagogika Rodziny, 2(1), 136-149.

Szymanik-Kostrzewska, A (2016). Dziecko jako projekt rodzicielski? Przekonania matek na temat wychowania i ich percepcja zachowań dziecka. Warszawa: Difin.

Ziemska, M. (2009). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.

Żurek, A. (2016). Przymus kreowania ról rodzinnych. W: I. Przybył, A. Żurek (red.), Role rodzinne. Między przystosowaniem a kreacją (s. 17-28). Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.