Zegarek pamiątkowy i jego literackie ujęcia

Dariusz Śnieżko

doi:10.18290/rh24721.9

Data publikacji : 2024-03-19

Tom 72 Nr 1 (2024)

Zegarek pamiątkowy i jego literackie ujęcia

Dariusz Śnieżko

https://orcid.org/0000-0003-0247-9900

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24721.9

Abstrakt

Tematem artykułu jest zegarek pamiątkowy rozpatrywany w kontekście studiów nad pamięcią, emocjami i komunikacją, na podstawie wybranych przykładów literackich. W zegarkach pamiątkowych rozpoznajemy obiekty, które, jak wszystkie pamiątki, służą za materialne wsparcie dla pamięci i usiłują przeciwdziałać zmienności w czasie — pewnego rodzaju niezmiennością. Inaczej mówiąc, każda pamiątka dokumentuje upływ czasu, zabiegając zarazem o jego nieostateczność. Jednak wyjątkowość zegarka polega na tym, że jako obojętne urządzenie techniczne demonstruje zasadniczą nieuchronność tego, czemu, jako pamiątka, usiłuje przeciwdziałać — wskazując na daremność tego rodzaju wysiłków.

Słowa kluczowe:

zegarek, pamiątka, emocje, przedmiot w porządkach wartości

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Berryman, Sylvia. „The clockwork universe and the mechanical hypothesis”. British Journal for the History of Philosophy no. 5 (2021): 806–823. DOI: https://doi.org/10.1080/09608788. 2020.1835605.

Boerner, Lars, Jared Rubin i Battista Severgnini, „A Time to Print, a Time to Reform”. ESI Working Papers 19-07 (2019): 1–53. DOI: https://doi.org/10.1016/j.euroecorev.2021.103826.

Boesky, Amy. „Giving Time to Women: the Eternizing Project in Early Modern England”. W: ‘This Double Voice’. Gendered Writing in Early Modern England, red. Danielle Clarke i Elizabeth Clarke, 123–141. Basingstoke: Macmillan, 2000.

Bojarska, Katarzyna, „Rzecz na łasce opowieści. Na marginesie ‘Rzeczy i Zagłady’ Bożeny Schallcross”. Teksty Drugie nr 5 (2011): 144–152.

Chachulski, Tomasz. „Zegarki księdza biskupa”. W: Tomasz Chachulski. Edytorstwo jako historia literatury i inne studia o poezji XVIII wieku, 110–135 Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2019.

Czechowicz, Agnieszka. „Świat nakręcony. Zegar jako figura natury i obrotu spraw ludzkich w poezji Wacława Potockiego”. Autobiografia. Literatura. Media nr 1 (2021): 93–108.

Desborough, Jane. The Changing Face of Early Modern Time, 1550–1770. Palgrave Macmillan, 2019. DOI: https://doi.org/10.1007/978-3-030-15353-3.

Dobrowolski, Paweł T. „‘Watch your pocket’ — krótka historia zamożności, czyli kradzieże zegarków w Londynie w XVIII wieku”. Kwartalnik Historii Kultury Materialnej z. 3, 2015: 451–470.

Dumanowski, Jarosław. „Czas i ostentacja. Zegary w inwentarzach ruchomości szlachty wielkopolskiej w XVIII wieku”. W: Zegary i zegarmistrzowstwo w Polsce. Materiały z V Sesji Naukowej z cyklu Rzemiosło artystyczne i wzornictwo w Polsce, zorganizowanej przez Muzeum Okręgowe w Toruniu oraz Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, przy udziale Klubu Miłośników Zegarów i Zegarków, w dniach 23-24 kwietnia 2004 roku, 9–29. Toruń: Muzeum Okręgowe w Toruniu, Toruński Oddział Stowarzyszenia Historyków Sztuki, 2005.

Faraday, Christina J. „Tudor time machines: Clock and watches in English portraits c. 1530-c.1630”. Renaissance Studies, issue 2 (2019): 239–266.

Freus, Paweł. „Jubileuszowa wystawa epoki Sobieskiego w Krakowie w 1883 r. z okazji 200-lecia Odsieczy Wiedeńskiej”. Dostęp 15.05.2023, https://www.wilanow-palac.pl/ jubileuszowa_ wystawa_epoki_sobieskiego_w_krakowie_w_1883_r_z_okazji_200_lecia_odsieczy_wiedenskiej.html.

Korhonen, Anu, “‘The several hours of the day had variety of employments assigned to them’: Women’s Timekeeping in Early Modern England”. Journal of Early Modern Studies no. 6, (2017): 61–85.

Körte, Mona, i Toby Axelrod. „Bracelet, Hand Towel, Pocket Watch: Objects of the Last Moment in Memory and Narration”. Shofar no. 1 (2004): 109–120.

Kurz, Iwona. „Zegarek na rękę”. W: Obyczaje polskie. Wiek XX w krótkich hasłach, red. Małgorzata Szpakowska. Warszawa: W.A.B., 2008, wersja EPUB.

Landes, David S. Revolution in Time. Clocks and the Making of the Modern World. Cambridge: The Belknap Press of Harvard University Press, 2000.

Markowski, Michał P. „Kolekcja: między autonomią i reprezentacją”. Teksty Drugie nr 4 (1997): 89–103.

McCrossen, Alexis. „The ‘Very Delicate Construction’ of Pocket Watches and Time Consciousness in the Nineteenth-Century United States”. Winterthur Portfolio no. 1 (2010): 1–30.

Pomian, Krzysztof. Zbieracze i osobliwości. Paryż. Wenecja. XVI-XVIII wiek. Przeł. Andrzej Pieńkos. Warszawa: PIW, 1996.

Richins, Marsha L. „The Public and the Private Meanings of Possession”. Journal of Consumer Research no. 3 (1994): 504–521.

Śnieżko, Dariusz, „Pamiątka”. Autobiografia. Literatura. Media nr 1 (2013): 99–108.

Śnieżko, Dariusz, „Zegar mechaniczny: wczesnonowożytne wspólnoty komunikacyjne i chronopoetyka”. W: Wspólnota. Formy — historie — horyzonty, red. Marcin Telicki, Elżbieta Winiecka, Agnieszka Rydz i Agata Stankowska, 57–70. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2021.

Strączek, Michał. „Symbol końca wojny, czyli flaga na Reichstagu i niechciany zegarek”. Fotoblogia. Dostęp 29.05.2023, https://fotoblogia.pl/symbol-konca-wojny-czyli-flaga-na-reichs tagu-i-niechciany-zegarek,6793528246466177a.

Tomasik, Wojciech. Ikona nowoczesności. Kolej w literaturze polskiej. Wrocław: Wydawnictwo UWr, 2007.

Wolska, Barbara, „Wprowadzenie do lektury”. W: Adam S. Naruszewicz. Poezje zebrane. T. I, wyd. Barbara Wolska, 5–39. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2005.

Wolska, Barbara, „Wprowadzenie do lektury”. W: Adam S. Naruszewicz. Poezje zebrane. T. II, wyd. Barbara Wolska, 7–21. Warszawa: Instytut Badań Literackich, 2009.

Zieliński, Jan, „Chronometr (1): Rozmowny budzik”. Załącznik Kulturoznawczy nr 2 (2015): 288–297.

Zieliński, Jan, „Chronometr: Zegarki Tyszkiewiczów. Część pierwsza”. Załącznik Kulturoznawczy nr 7 (2020): 497–510.