Koreańskie rolnictwo i terminologia rolnicza w czasach św. Jana Yi Yun-Ila (1823–1867)

Lech Buczek; Lidia Fiejdasz-Buczek

doi:10.18290/rh25738.3

Data publikacji : 2025-10-15

Tom 73 Nr 8 (2025)

Koreańskie rolnictwo i terminologia rolnicza w czasach św. Jana Yi Yun-Ila (1823–1867)

Lech Buczek

https://orcid.org/0000-0001-8446-4029

Lidia Fiejdasz-Buczek

https://orcid.org/0000-0001-6252-4027

DOI: https://doi.org/10.18290/rh25738.3

Abstrakt

6 maja 1984 r. w Seulu Jan Paweł II kanonizował 103 Męczenników koreańskich. Wśród nich był też Jan Yi Yun-Il (1823-1867), pierwszy święty rolnik wyniesiony na ołtarze po Soborze Watykańskim II. Pierwsza część artykułu stanowi wprowadzenie do ważniejszych zagadnień języka koreańskiego, przybliża wyjątkowe okoliczności rozprzestrzenienia się wiary katolickiej na ziemi koreańskiej i w tym kontekście sytuuje życie i rodzinę św. Jana. Przedstawia, że pewne wymogi nowej religii pozostawały w sprzeczności z zasadami konfucjanizmu, co miało decydujący wpływ na życie, wybory, działalność, rodzinę i męczeńską śmierć Jana Yi Yun-ila.

W drugiej części artykułu scharakteryzowano techniki rolnicze w schyłkowym okresie Joseon. Uprawa ryżu na polach ryżowych wraz z uprawą różnych zbóż na polach suchych stanowiły w tamtym czasie dominującą część rolnictwa. Wybrane metody uprawy roślin, narzędzia wykorzystywane przy ich sadzeniu, pielęgnowaniu i zbiorze oraz hodowla zwierząt w prowincjach zamieszkałych przez Jana Yi Yun-ila stanowią zasadniczy trzon tej części artykułu.

Słowa kluczowe:

katolicyzm, męczeństwo, Hangul, Hanja, koreańska terminologia rolnicza

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Korean Martyr Saints, Ioannes Yi Yun-il. (b.d.). https://cbck.or.kr/en/CatholicChurchInKorea/ 103-Korean-Martyr-Saints/103?page=11, dostęp: 13.12.2024.

[Seong iyun-il yohan]. (b.d.). 천주교 대구대교구. http://www.daegusaint.org/p501/1690, dostęp: 13.12.2024.

Choi, Sung Hee, Kim, Young Gul i Park, Keun Hyung. (2024). The use and culture of tea in Korea (s. 36). chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/https://www.ocha-festival.jp/ archive/english/conference/ICOS2001/files/PROC/IV-034.pdf, dostęp 08.12.2024.

Choi, Woun Sik. (2007). Modes of Transportation: Traditional Korean Society. Seoul: Ewha Womans University Press.

Congregatio de Causis Sanctorum. (2004). Tokien. et Aliarum. Beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Petri Kibe Kasui sacerdotis professi Societatis Iesu et CLXXXVII sociorum, sacerdotum, religiosorum, et christifidelium laicorum in odium fidei, uti fertur, interfectorum annis 1603–1639, Positio super martyrio. Romae: [b.n.].

Congregatio de Causis Sanctorum. (2013). Masanensis et Aliarum. Beatificationis seu Declarationis Martyrii Servorum Dei Pauli Yun Ji-chung. Christifidelis Laici et CXXIII Sociorum in odium fidei, uti fertur, interfectorum (†1791-1888). Positio super martyrio. Roma: [b.n.].

Dicasterium de Causis Sanctorum. (2023). Premisliensis Latinorum Beatificationis seu Declarationis Martyrii Servorum Dei Iosephi Ulma et Victoriae Ulma coniugum necnon VII Sociorum eorum filiorum († die 24 mensis Martii anno 1944), Decretum super martyrio (17.12.2022). AAS, 115, 1022-1026.

Culter, Karan D. (2002). Essential Tools: Equipment and Supplies for Home Gardeners. Washington: Brooklyn Botanic Garden.

Dallet, Charles. (1874). Histoire de l’Église de Corée: précédée d'une introduction sur l’histoire, les institutions, la langue, les moeurs et coutumes coréennes avec carte et planches par Ch. Dallet Missionnaire apostolique, Société des Missions-Ètrangères (t. 1, ss. 33–35). Paris: Librairie Victor Palmé.

Davies, Daniel M. (1994). The Impact of Christianity upon Korea, 1884-1910: Six Key American and Korean Figures. Journal of Church and State, 36(4), 795–820.

Fiejdasz-Buczek, Lidia. (2020). Zagadnienia wybrane z procesu beatyfikacyjnego Pawła Yun Ji-chunga i jego 123 towarzyszy. Roczniki Nauk Prawnych, 30(2), 189–206.

Four Seasons of Historic Korean Farming Society. (2024). https://artsandculture.google.com/ story/four-seasons-of-historic-korean-farming-society-national-folk-museum-of-korea/AAUh RUReewpMfg?hl=en, dostęp: 07.12.2024.

GIAHS – The Globally Important Agricultural Heritage Systems. (2018). Korean Ginseng Agriculture System. Seul: Geumsan-gun.

Gorzandt, Antoni. (2003). Mój święty patron. Lublin: Wydawnictwo Archidiecezji Lubelskiej.

Heagyeong, Lee. (19.08.2022). Kim Hongdo, album of genre paintings. The National Museum of Korea. https://smarthistory.org/kim-hongdo-album-of-genre-paintings/ , dostęp: 09.02.2025.

Hendricks, Bonnie L. (2007). International Encyclopedia of Horse Breeds. Norman: University of Oklahoma Press.

Homilia wygłoszona przez Ojca Świętego Jana Pawła II podczas Beatyfikacji 24 kwietnia 1994 r. – Msza Św. i Beatyfikacja Izydora Bakanji, Elżbiety Canori Mory i Gianny Beretty Molli, http://mtrojnar.rzeszow.opoka.org.pl/gianna_molla/beatyfik.htm, dostęp: 28.02.2025.

Ioannes Paulus PP. II. (1988). Homilia, In foro S. Petri habita, ob decretos beatis CXVII e Vietnamia martyribus Sanctorum caelitum honores (19.06.1988). AAS, 80, 1510-1516.

Jan Paweł II. (1986). Śmierć Męczenników stała się początkiem nowego życia. 6 maja. Homilia podczas Mszy św. na placu Yovido w Seulu, w czasie której Ojciec Święty dokonał aktu kanonizacji 103 Błogosławionych Męczenników Koreańskich. W: Jan Paweł II. Wielkie doświadczenie Kościoła w Azji i Oceanii. 21 podróż apostolska: Korea, Papua Nowa Gwinea, Wyspy Salomona, Tajlandia, 2-11 maj 1984. Warszawa: Verbinum Wydawnictwo Księży Werbistów. Tekst źródłowy: Ioannes Paulus II. (1984). Seuli, ob decretos Coreanis martyribus Sanctorum caelitum honores (6.05.1984). AAS, 76, 990-994.

[Jeong-suk, Kim]. (b.d.). [Saehaneul saettang-eul-yeoneun]. 김정숙. 새하늘 새땅을여는. https://www.lightzine.co.kr/last.html?p=v&num=3063, dostęp: 30.08.2024.

Kida, Paweł. (2012). Język koreański i Koreańczycy. W: Józef Włodarski, Kamil Zaidler, Marceli Burdelski (red.), Korea w oczach Polaków (ss. 515-126). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Kim, Chang-Mun Joseph i Chung, Jae-sun John. (1984). Catholic Korea Yesterday and Today (1784-1884). New Jersey: Catholic Korea Publishing Company.

Kim, Chang-seok Thaddeus. (1984). Lives of 103 martyr saints of Korea. Seoul: Catholic Publishing House.

Kim, Chong Sun. (1974). Slavery in Silla and its Sociological and Economic Implications. W: Andrew Nahm (red.), Traditional Korea, Theory and Practice (ss. 29–43). Kalamazoo, MI: Center for Korean Studies, Western Michigan University.

Kim, Sung Do. (2022). Essai d’une archéologie de la modernité linguistique en Corée à travers la première grammatisation par les Pères des Missions étrangères de Paris au xixe siècle : une approche épistémologico-historique. W: Émilie Aussant, Fabien Simon (red.), Documenter et décrire les langues d’Asie: histoire et épistémologie (ss. 165–166). Paryż : Société d’histoire et d’épistémologie des sciences du langage.

Kwanongsocho – KFA Argentina – Asociación de Amistad con Corea. (26.02.2022). https://kfaargentina.wordpress.com/2022/02/26/kwanongsocho/

Kwon, Jake. (2022). Makgeolli. How Korean rice wine is stepping out of soju’s shadow. https://edition. cnn.com/travel/article/makgeolli-korean-rice-wine-explainer-cmb/index.html, dostęp: 04.12.2024.

Mehus-Roe, Kristin. (red.). (2013). The Original Dog Bible: The Definitive Source for All Things Dog. Irvine, CA: CompanionHouse Books).

Neff, Robert. (2022). Toils of farming in late 19th century. https://www.koreatimes.co.kr /opinion/20221001/toils-of-farming-in-late-19th-century, dostęp: 25.02.2025.

[Neibeo jisigbaeggwa gamja (usu sigjaelyo dilegtoli)] 네이버 지식백과] 감자 (우수 식재료 디렉토리) https://terms.naver.com/entry.naver?docId=4368418&cid=42776&categoryId=59 916, dostęp: 30.08.2024.

Park, Hyun Ok. (2015). The Capitalist Unconscious: From Korean Unification to Transnational Korea. New York: Columbia University Press.

Park, Ki-Joo i Yang, Donghyu. (2007). The Standard of Living in the Joseon Dynasty Korea in the 17th to the 19th Centuries. Seoul Journal of Economics, 20(3), 297-332.

Pedrosa, Ceferino Puebla O.P. (2006 [1989]). Witnesses of the Faith in the Orient. Dominican Martyrs of Japan, China, and Vietnam. First Edition 1989. https://web.archive.org/web/2016030407201 9/http://laity.stdombenicia.org/witnesses_of_the_faith_in_the_orient.pdf, dostęp: 30.01.2025.

Pettid, Michael J. (2008). Korean Cuisine: An Illustrated History. London: Reaktion Books.

Pictures Depicting Koreans’ Agricultural Production By Kim Jun Gun In The Latter Half Of The 19th Century And Their Characteristics - KIM IL SUNG UNIVERSITY. http://www. ryongnamsan.edu.kp/univ/en/research/articles/80f7325fa857de62fafe85f7a30273cb, dostęp: 30.01.2025.

Rhee, Young Hoon. (2014). Economic Stagnation and Crisis in Korea during the Eighteenth and Nineteenth Centuries. Australian Economic History Review, 54(1), 1–13.

Rurarz, Joanna P. (2005). Historia Korei. Warszawa. Wydawnictwo Dialog.

Sacra Rituum Congregatio. (1967). Coreana beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Simeonis Berneux, episcopi capsensis, vicarii apostolici Coreae eiusque XXIV sociorum: in odium fidei, uti fertur, annis 1866-1867 interfectorum: nova animadversiones promotoris generalis fidei: super dubio [...]. Romae: Tipografia Guerra e Belli.

Sacra Rituum Congregatio. (1966) Coreana beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Simeonis Berneux, episcopi capsensis et vicarii apostolici Coreae eiusque viginti quattuor sociorum: in odium fidei, uti fertur, a die 17 febr. a 1866 ad diem 20 jan. a 1867 interfectorum: „Positio super martyrio”. Romae: [b.n.].

Sacra Rituum Congregatio. (1983). Coreana beatificationis seu declarationis martyrii Servorum Dei Simeonis Berneux, episcopi capsensis, vicarii apostolici Coreae eiusque XXIII sociorum: in odium fidei, uti fertur, a die 17 februarii 1866 ad diem 20 ianuarii 1867 interfectorum: „Novissima positio super martyrio”. Romae: [b.n.].

Šiaučiūnas-Kačinskas, M. (2008). Comparative research on Korean jangseungs and Lithuanian religious monuments. Acta Orientalia Vilnensia, 9(1), 121–135.

Song, Jae Jung. (2006). The Korean Language: Structure, Use and Context. Londyn: Routledge.

Sośniak, Łukasz. (2022a). Kościół koreański błogosławi sanktuarium męczenników w Seosan. https://www.vaticannews.va/pl/kosciol/news/2022-01/kosciol-koreanski-blogoslawi-sanktuarium-meczennikow-w-seosan.html, dostęp: 28.02.2025.

Sośniak, Łukasz. (2022b). Zakończył się krajowy etap procesu beatyfikacyjnego męczenników z Pjongjangu. https://www.vaticannews.va/pl/kosciol/news/2022-06/zakonczyl-sie-krajowy-etap-procesu-beatyfikacyjnego-meczennikow.html, dostęp: 28.02.2025.

St. Yi Yun Il John Korean Catholic Mission. (2025). (kor. 체리힐 한인 천주교회), https://www.chkcc.org/contact, dostęp 01.03.2025.

Agasso, Domenico et al. (2011). Święci na każdy dzień. Kielce: Wydawnictwo Jedność.

The Archdiocese of Daegu. (16.06.2011). https://web.archive.org/web/20120616080917/http://www. ucanews.com/diocesan-directory/html/dps-ko_daegu.php , dostęp: 01.01.2025.

Wasilewska, Halina. (2012). Hantcha – tradycja zapisu języka koreańskiego znakami chińskimi. W: Józef Włodarski, Kamil Zeidler, Marceli Burdelski (red.), Korea w oczach Polaków (ss. 499–514). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Yeom, Jeong-Sup. (2003) Characteristics of agricultural techniques in 18th and 19th century Joseon Dynasty. Korea Journal, 43(1), 204–232.

Yonghap News. (10.10.2008). [„ong-gi balhyogineung tag-wol"..ulsanseo hagsulsemina] „옹기 발효기능 탁월"..울산서 학술세미나, dostęp: 07.12.2024.

Żełaniec, Wojciech. (2012). Alfabet koreański. W: Józef Włodarski, Kamil Zeidler, Marceli Burdelski (red.), Korea w oczach Polaków (ss. 481–498). Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.