Les temps de l’agriculture. Variations et interférences dans les traductions bibliques

Carlo Maria Pertica; Lina Tronci

doi:10.18290/rh25738.1

Data publikacji : 2025-10-15

Tom 73 Nr 8 (2025)

Cykl prac polowych. Warianty i interferencje w tłumaczeniach biblijnych

Carlo Maria Pertica

https://orcid.org/0009-0001-3385-5828

Lina Tronci

https://orcid.org/0000-0003-0924-934X

DOI: https://doi.org/10.18290/rh25738.1

Abstrakt

Artykuł podejmuje temat tłumaczeń wybranych czasowników desygnujących pracę na roli w Biblii (Stary i Nowy Testament). Analizowane języki to starożytna greka, łacina i ormiański. Postawiono hipotezę, że terminy określające pracę na roli są podzielone na dwie grupy, oznaczające z jednej strony początkowe fazy orki i siewu (praca), a z drugiej żniwa i zbiory (rezultat). Leksemy desygnujące różne czynności obydwu biegunów mogą występować naprzemiennie i zmieniać się w zależności od języka. Warianty często wynikają z różnych procesów tłumaczeniowych, na przykład z różnorodnych źródeł tłumaczeń łacińskich, ale także z przyczyn wewnętrznych dla różnych języków, takich jak poszukiwanie wariantów zamiast powtórzeń, stylu, rejestru itp.

Słowa kluczowe:

terminologia rolnicza, Septuaginta, Nowy Testament, Vetus Latina, Wulgata, przekłady ormiańskie

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (Français (France))

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aitken, James. (dir.). (2015). T&T Clark Companion to the Septuagint. London & New York : Bloomsbury.

Alves, Herculano. (2006). A Bíblia de João Ferreira Annes d’Almeida. Revista Lusófona de Ciência das Religiões, 5(2), 289–302.

Bagratuni, Arsen. (dir.). (1895). Astuacašunč’ matean Hin ew Nor Ktakaranac’. Kostandnupolis : Pałtatlean.

Bogaert, Pierre-Maurice. (2013). The Latin Bible. Dans James C. Paget, Joachim Schaper (dir.), The New Cambridge History of the Bible. I. From the Beginnings to 600 (pp. 505–526). Cambridge : Cambridge University Press.

Bogaert, Pierre-Maurice. (2018). Entre canon(s) et textes bibliques. Recherches de Science Religieuse, 106(1), 53–71. https://shs.cairn.info/revue-recherches-de-science-religieuse-2018-1-page-53?lang=fr (accès Mai 2025).

Bogaert, Pierre-Maurice et Gimont, Jean-François. (1991). De Lefèvre d’Étaples a la fin du XVIe siècle. Dans Pierre-Maurice Bogaert (dir.), Les Bibles en français. Histoire illustrée du Moyen Âge à nos jours (pp. 47–106). Turnhout et Paris : Brepols.

Bolognesi, Giancarlo. (1967). La traduzione armena del Vangelo. Problemi di critica testuale. Dans Studi sull’Oriente e la Bibbia offerti al P. Giovanni Rinaldi (pp. 123–140). Genova : Editrice Studio e Vita.

Burton, Philip H. (2000). The Old Latin Gospels. A Study of Their Texts and Language. Oxford : Oxford University Press.

Catalano, Alfio G. (2025). La storia testuale di Osea nella Vetus Latina. Studio critico-testuale e linguistico dei testimoni diretti (mss VL 111, 173, 175, 176, 177) [thèse de doctorat. Roma, Pontificio Istituto Biblico].

Cavaco, Timóteo. (2023). Almeida Bible—Keeping a heritage alive : The historical path and current challenges of a seventeenth century translation. The Bible Translator, 74(1), 148–161.

Collins, Nina L. (2000). The Library in Alexandria and the Bible in Greek. Amsterdam : Brill.

Cowe, S. Peter. (1990–1991). The two Armenian versions of Chronicles, their origin and translation technique. Revue des Études Arméniennes, 22, 53–96.

Cowe, S. Peter. (1992). The Armenian Version of Daniel. Atlanta : Scholars Press.

Cowe, S. Peter. (1996). La versión armenia. In Natalio Fernández Marcos, José Ramón Busto Saiz (dir.), El Texto Antioqueno de la Biblia Griega. III 1–2 Crónicas (pp. XLVIII–LV). Madrid : Instituto de Filología del CSIC.

Cox, Claude. (2020). Editions of the Armenian version. In Dans Russell E. Fuller et Armin Lange (dir.), Textual History of the Bible. A Companion to Textual Criticism, vol. 3. Preprinted online publication : https://referenceworks.brill.com/display/entries/THBO/COM-0010040500.xml

Cox, Claude. (2021). The Armenian version and the textual criticism of the Hebrew Bible. Revue des Études Arméniennes, 40, 19–31.

Daniell, David. (2003). The Bible in English. Its history and influence. New Haven et London : Yale University Press.

Dines, Jennifer M. (2004). The Septuagint. London & New York : T&T Clark.

Dorival, Gilles, Marguerite, Harl et Munnich, Olivier. (dir.). (1988). La Bible grecque des Septante : Du judaïsme hellénistique au christianisme ancien. Paris : Éditions du Cerf & Éditions du CNRS.

Ehrman, Bart D. et Holmes, Michael W. (dir.). (2013). The Text of the New Testament in Contemporary Research. Leiden & Boston : Brill.

Fernández Marcos, Natalio. (2000). The Septuagint in Context : Introduction to the Greek Versions of the Bible. Leiden : Brill.

George, Coulter H. (2010). Jewish and Christian Greek. Dans Egbert Bakker (dir.), A Companion to the Ancient Greek Language (pp. 267-280). Malden, Oxford & Chichester : Wiley-Blackwell.

Gryson, Roger. (1999). Altlateinische Handschriften. Manuscrits vieux latins. Répertoire descriptif. Première partie : Mss 1-275. Freiburg : Verlag Herder.

Hauben, Paul J. (1967). Three Spanish heretics and the Reformation. Antonio Del Corro – Cassiodoro De Reina – Cypriano De Valera. Genève : Droz.

Hill, Charles E. et Kruger, Michael J. (dir.). (2012). The Early Text of the New Testament. Oxford : Oxford University Press.

Hogeterp, Albert et Denaux, Adelbert. (2018). Semitisms in Luke’s Greek. A descriptive analysis of lexical and syntactical domains of Semitic language influence in Luke’s Gospel. Tübingen : Mohr Siebeck.

Horrocks, Geoffrey. (2010). Greek : A History of the Language and its Speakers, 2nd edn. Chichester : Wiley-Blackwell.

Houghton, Hugh A. G. (2023). The earliest Latin translations of the Bible. Dans Hugh Houghton (dir.), The Oxford Handbook of the Latin Bible (pp. 1–18). Oxford : Oxford University Press.

Jellicoe, Sidney. (1968). The Septuagint and Modern Study. Oxford : Clarendon Press.

Jobes, Karen H. et Silva, Moisés. (2000). Invitation to the Septuagint. Grand Rapids : Baker.

Jülicher, Adolf, Matzkow, Walter et Aland, Kurt. (1963–1976) : Itala. Das Neue Testament in altlateinischer Überlieferung. Berlin : De Gruyter.

Künzle, O. Beda. (1984). Das altarmenische Evangelium. Teil I : Edition. Teil II : Lexikon. Bern : Peter Lang.

Léonas, Alexis. (2005). Recherches sur le langage de la Septante. Göttingen : Vandenhoeck & Ruprecht.

Léonas, Alexis. (2007). L’aube des traducteurs. Paris : Éditions du Cerf.

Lyonnet, Stanislas. (1950). Les Origines de la Version arménienne et le Diatessaron. Rome : Pontifical Biblical Institute.

Norton, David. (2004). A textual history of the King James Bible. Cambridge : Cambridge University Press.

Rahlfs, Alfred et Hanhart, Robert. (2006). Septuaginta. Stuttgart : Deutsche Bibelgesellschaft.

Robert, Ulysse. (1881). Pentateuchi versio latina antiquissima e codice Lugdunensi. Paris : Firmin-Didot et Cie.

Salvesen, Alison G. et Law, Timothy M. (dir.) (2021). The Oxford Handbook of the Septuagint. Oxford : Oxford University Press.

Schenker, Adrian et Hugo, Philippe (2005). Histoire du texte et critique textuelle. Dans Adrian Schenker et Philippe Hugo (dir.), L’enfance de la Bible hébraïque (pp. 11–33). Fribourg : Éditions Labor et Fides.

Swete, Henry B. (1914/1989). An Introduction to the Old Testament in Greek. Peabody : Hendrickson. (2nd ed. 1914).

Tov, Emmanuel. (2010/2015). Reflections on the Septuagint with Special Attention Paid to the Post-Pentateuchal Translations. Dans Emmanuel Tov (dir.), Textual Criticism of the Hebrew Bible, Qumran, Septuagint : Collected Essays (vol. 3, pp. 429–448). Boston & Leiden : Brill. (1st ed. 2010).

Wasserman, Tommy. (2012). The Early Text of Matthew. Dans Charles E. Hill et Michael J. Kruger (eds.), The Early Text of the New Testament (pp. 83–107). Oxford : Oxford University Press.

Zohrapian, Hovannes. (1805/1984). Astuatsashunch’ Matean ew Nor Ktakaranats’ [Écritures de l’Ancien et du Nouveau Testament]. Delmar : Caravan Books. (1st ed. 1805).