Nazwy chlewu w języku starogreckim

Elwira Kaczyńska; Krzysztof Tomasz Witczak

doi:10.18290/rh25733.4

Data publikacji : 2025-07-07

Tom 73 Nr 3 (2025)

Nazwy chlewu w języku starogreckim

Elwira Kaczyńska

https://orcid.org/0000-0002-4545-1927

Krzysztof Tomasz Witczak

https://orcid.org/0000-0001-8895-974X

DOI: https://doi.org/10.18290/rh25733.4

Abstrakt

W artykule omówiono 7 greckich nazw oznaczających chlew, zarejestrowanych w dobie starożytnej (συφεός, συοβαύβαλος, χοιροκομεῖον, χοιροτροφεῖον, ὑοφορβεῖον, ὑών, καπρών). Leksemy te poddano analizie strukturalno-etymologicznej ze szczególnym uwzględnieniem homeryzmu συφεός. Przeprowadzone badanie wykazało, że najdawniejsze apelatywy, będące z reguły formacjami złożonymi, opisują chlew jako pomieszczenie, w którym świnie są tuczone. Poczynając od epoki hellenistycznej na znaczeniu zyskały innowacyjne nazwy chlewu, derywowane za pomocą przyrostka -ών (np. καπρών, ὑών, następnie συών, χοιρεών) od terminów oznaczających udomowioną świnię (κάπρος, ὗς, σῦς, χοῖρος). W jednym przypadku zaobserwowano przekształcenie się dawnego rzeczownika zbiorowego (collectivum) w nazwę miejsca (gr. συβόσιον || συβώσιον ‘trzoda świń’ > ‘chlew’).

Słowa kluczowe:

agrykultura, hodowla zwierząt, etymologia, leksyka grecka, słowotwórstwo

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Abramowiczówna, Zofia (red.). Słownik grecko-polski. T. 1-4. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1958-1965.

Aura Jorro, Francisco. Diccionario micénico. T. 2. Madrid: Consejo Superior de Investigaciones Científicas, 1993.

Babiniotis, Georgios. Λεξικό της νέας ελληνικής γλώσσας. Αθήνα: Κέντρο Λεξικολογίας, 2002.

Beekes, Robert. Etymological Dictionary of Greek. Leiden: Brill, 2010.

Bednarek, Bartłomiej. „The Herme-Neutics of Χοιροκομεῖον in Aristophanes’ Lysistrata”. Symbolae Osloenses 91, nr 1 (2017): 13-27.

Buck, Carl Darling. The Greek Dialects. Bristol: Bristol Classical Press, 2009.

Chantraine, Pierre. Dictionnaire étymologique complémentaire de la langue grecque. Histoire des mots. T. 1-4. Paris: Éditions Klincksieck, 1968-1977.

Diggle, James, red. The Cambridge Greek Lexicon. T. 1-2. Cambridge: Cambridge University Press, 2021.

Frisk, Hjalmar. Griechisches etymologisches Wörterbuch. T. 2. Heidelberg: Carl Winter Universitätsverlag, 1962.

Gow, Andrew Sydenham Farrar i Denys Lionel Page. The Greek Anthology: Hellenistic Epigrams. T. 2. Cambridge: Cambridge University Press, 1965.

Hansen, Peter Allan. Hesychii Alexandrini Lexicon. T. 3. Berlin: Walter de Gruyter, 2005.

Hansen, Peter Allan i Ian C. Cunningham. Hesychii Alexandrini Lexicon. T. 4. Berlin: Walter de Gruyter, 2009.

Homer. Odyseja. Tłum. Jan Parandowski. Warszawa: Czytelnik, 1972.

Kaczyńska, Elwira i Krzysztof Tomasz Witczak. „Cypryjski epigram na wotywnym reliefie z Golgoj (ICS nr 264)”. W: Epigram grecki i łaciński w kulturze Europy, red. Krystyna Bartol, Jerzy Danielewicz, 125-147. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 1997.

Kitchell, Kenneth F. Animals in the Ancient World from A to Z. London: Routledge, 2014.

Landenius Enegren, Hedvig. „Animals and Men at Knossos – the Linear B Evidence”. W: Pecus. Man and Animal in Antiquity. Proceedings of the Conference at the Swedish Institute in Rome, September 9–12, 2002, red. Barbro Santillo Frizell, 12-19. Rome: The Swedish Institute in Rome, 2004.

Liddell, Henry George i Robert Scott. A Greek-English Lexicon. Oxford: Clarendon Press, 1996.

Lubotsky, Alexander M. The System of Nominal Accentuation in Sanskrit and Proto-Indo-European. Leiden: E. J. Brill, 1988.

Mallory, James Patrick i Douglas Quentin Adams. Encyclopedia of Indo-European Culture. London: Fitzroy Dearborn Publishers, 1997.

Montanari, Franco. The Brill Dictionary of Ancient Greek. Leiden: Brill, 2018.

Pokorny, Julius. Indogermanisches etymologisches Wörterbuch. Bern: Francke Verlag, 1959.

Rix, Helmut (red.). Lexikon der indogermanischen Verben. Die Wurzeln und ihre Primärstammbildungen. Wiesbaden: Reichelt Verlag, 2001.

Trapp, Erich (red.). Lexikon zur byzantinischen Gräzität. T. 2. Wien: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 2017.

Van Windekens, Albert Joris. Dictionnaire étymologique complémentaire de la langue grecque. Nouvelles contributions à l’interprétation historique et comparée du vocabulaire. Leuven: Peeters, 1986.

Wodtko, Dagmer S., Britta Irslinger i Carolin Schneider. Nomina im indogermanischen Lexikon. Heidelberg: Universitätsverlag Winter, 2008.

Wyatt, William Frank, Jr. Metrical Lengthening in Homer. Roma: Edizioni dell’Ateneo, 1969.