Analogie als Witz

Rafał Szubert

doi:10.18290/rh23715sp-9

Data publikacji : 2023-10-20

Tom 71 Nr 5sp (2023)

Analogia jako witz

Rafał Szubert

https://orcid.org/0000-0003-1367-1770

DOI: https://doi.org/10.18290/rh23715sp-9

Abstrakt

Czy metafora jest złem, w szczególności w tych obszarach komunikacji, w których oczekujemy dokładności, precyzyjności, jednoznaczności? Czy możliwe jest konstruowanie takich dokładnych wypowiedzi w odniesieniu do fenomenów, które stanowią przedmiot poznania, które dzięki językowi stanowią raczej przedmiot ludzkiego o nich wyobrażenia? Wpisują się zatem w zakres epistemologii, nie ontologii. Tym zajmuję się w niniejszym artykule, który powstał na podstawie tekstu mojego referatu, który wygłosiłem 13 czerwca 2022 r. podczas mojego kolokwium habilitacyjnego na Uniwersytecie Technicznym w Berlinie. Tekst stanowi w pewnym sensie ekstrakt moich rozważań, które rozpisałem na ponad tysiącu stron w mojej pracy habilitacyjnej, które w przyszłym roku zostanie wydana drukiem. Przeprowadzone przeze mnie badanie ma charakter innowacyjny i stanowi zmianę w dotychczasowym paradygmacie badań terminologicznych ze względu na metodę analizy przedmiotu badania. Innowacyjność mojego badania polega na odejściu od analizy przekształceń semantycznych poszczególnych jednostek leksykalnych w kierunku ujęcia zasad konstytuowania całych systemów terminologicznych.

Słowa kluczowe:

semantyka, terminologia, terminologizacja, języki specjalistyczne, język prawa, epistemologia

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (Nederlands)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aristoteles. Poetik. Übersetzung: Manfred Fuhrmann. Reclam, 1982.

Black, Max. „Die Metapher.“ Theorie der Metapher, herausgegeben von Anselm Haverkamp, Wissenschaftliche Buchgesellschaft, 1983, S. 55-79 (= Wege der Forschung, 389).

Blumenberg, Hans. Paradigmen zu einer Metaphorologie. Suhrkamp, 1998. Ursprünglich erschienen in: Archiv für Begriffsgeschichte 6 (1960), S. 7-142.

Briese, Olaf. Die Macht der Metaphern: Blitz, Erdbeben und Kometen im Gefüge der Aufklärung. J. B. Metzler, 1998.

Coenen, Hans Georg. Analogie und Metapher. Grundlegung einer Theorie der bildlichen Rede. De Gruyter, 2002.

Debatin, Bernhard. Die Rationalität der Metapher. Eine sprachphilosophische und kommunikationstheoretische Untersuchung. De Gruyter, 1995.

Dürr, Hans-Peter. Auch die Wissenschaft spricht nur in Gleichnissen. Die neue Beziehung zwischen Religion und Naturwissenschaften. Herder, 2010.

Eckard, Rolf. Metapherntheorien. Walter de Gruyter, 2005.

Finke, Peter. „Misteln, Wälder und Frösche: Über Metaphern in der Wissenschaft.“ Metaphorik. de 04, S. 45-65. 2003.

Gabriel, Gottfried. Präzision und Prägnanz. Mentis, 2019.

Gessinger, Joachim. „Metaphern in der Wissenschaftssprache.“ Beiträge zur Fachsprachenforschung. Sprache in Wissenschaft und Technik, Wirtschaft und Rechtswesen, herausgegeben von Theo Bungarten, Attikon Verlag, 1992, S. 29-56.

Goschler, Juliana. Metaphern für das Gehirn. Eine kognitiv-linguistische Untersuchung. Frank & Timme, 2008.

Grucza, Sambor. Fachsprachenlinguistik. Peter Lang, 2012.

Hänseler, Marianne. „Die Metapher in den Wissenschaften. Die Assimilierung eines Fremdkörpers in den epistemologischen Konzepten der Science Studies.“ Österreichische Zeitschrift für Geschichtswissenschaften / Austrian Journal of Historical Studies, Bd. 16, 2005, Nr. 3, S. 123-132.

Hentschel, Klaus. „Die Funktion von Analogien in den Naturwissenschaften, auch in Abgrenzung zu Metaphern und Modellen.“ Acta Historica Leopoldina, Bd. 14, 2010, Nr. 56, S. 13-66.

Jakob, Karlheinz. Maschine, Mentales Modell, Metapher. Studien zur Semantik und Geschichte der Techniksprache. De Gruyter, 1991. Reihe Germanistische Linguistik 123.

Jakob, Karlheinz. „Techniksprache als Fachsprache.“ Fachsprachen, Bd. 1, 1998, S. 142-150.

Kant, Immanuel. Kritik der reinen Vernunft (2. Aufl. 1787), G. Reimer 1904 [1787].

Kant, Immanuel. Kritik der Urtheilskraft. In: Kants Werke. Akademie-Textausgabe, Bd. 5, Akademie Verlag, 1968.

Mach, Ernst. „Die Ähnlichkeit und Analogie als Leitmotiv der Forschung.“ Erkenntnis und Irrtum. Skizzen zu einer Psychologie der Forschung, herausgegeben von Ernst Mach, Barth, 1. Aufl. 1905, 5. Aufl. 1926.

Roelcke, Thorsten. Fachsprachen. Erich Schmidt Verlag, 1999.

Rolf, Eckard. Metapherntheorien. Typologie. Darstellung. Bibliographie. De Gruyter, 2005.

Rusen, Andreea. „Metapher in der Techniksprache.“ „Einmal von Eros zu Thanatos und zurück, bitte!“ Auf Spurensuche in der deutschen Kultur, Literatur und Sprache. Kronstädter Beiträge zur germanistischen Forschung, herausgegeben von Carmen Elisabeth Puchianu, Bd.15/16, Aldus Verlag, 2016, S. 289-302

Schöffel, Georg. Denken in Metaphern. Westdeutscher Verlag, 1987.

Sieveke, Franz Günter. Aristoteles, Rhetorik. Fink, 1980.

Specht, Benjamin. Physik als Kunst die Poetisierung der Elektrizität um 1800. De Gruyter, 2010.

Szubert, Rafał. „Ein Beitrag zur Metapher in der Rechtssprache. Am Beispiel „Juristische Person“. Zeitschrift des Verbandes Polnischer Germanisten / Czasopismo Stowarzyszenia Germanistów Polskich, Bd. 4, 2015, S. 141-157.

Szubert, Rafał. „Meinung, Konstruktion, Interpretation. Wie der Weg zur genaueren Kenntnis in der Rechtswissenschaft gebahnt wird.“ Kwartalnik Neofilologiczny, Bd. 67, Nr. 3, 2020, S. 433-446.

Szubert Rafał. „Auch die Jurisprudenz spricht in Gleichnissen. Von den praxisdienlichen Vereinfachung der Rechtsphraseologie.“ Aktuelle Trends in der phraseologischen und parömiologischen Forschung weltweit, herausgegeben von Anna Gondek, Alina Jurasz, Marcelina Kałasznik und Joanna Szczęk, Verlag Dr. Kovač, 2022, S. 55-66.

Vater Heinz. Einführung in die Sprachwissenschaft. Wilhelm Fink Verlag.

Zitelmann, Ernst. Begriff und Wesen der sogenannten juristischen Person. Duncker & Humblot, 1873.