Adjectieven met voorzetselvoorwerp: een taalvergelijkende studie

Willy Vandeweghe

doi:10.18290/rh23715sp-3

Data publikacji : 2023-10-20

Tom 71 Nr 5sp (2023)

Przymiotniki z dopełnieniem przyimkowym: lingwistyczne studium porównawcze

Willy Vandeweghe

DOI: https://doi.org/10.18290/rh23715sp-3

Abstrakt

Większość przyimków przestrzennych stanowi o dynamice przekazu na poziomie zdania według schematu OBJ-zoekend [dążący do] (cel) lub OBJ-vliedend [uciekający od] (źródło). Te neologizmy zostały utworzone na zasadzie analogii do opozycji „dośrodkowy – odśrodkowy”. Ta dynamika występuje również wtedy, gdy przyimki te występują w stałej konstrukcji z czasownikiem i wyrażeniem przyimkowym w funkcji dopełnienia. Kiedy występują one w konstrukcji z przymiotnikiem, zwłaszcza wyrażającym emocje, mamy do czynienia z podwójną orientacją, co oznacza, że dopełnienie wybrane przez orzeczenie wydaje się być celem kierunku przez nie narzuconego, ale jednocześnie można w nim dostrzec źródło dla emocji wyrażonej w orzeczeniu: wyrażenie przyimkowe wydaje się łączyć aspekt -zoekend (dośrodkowy) z aspektem -vliedend (odśrodkowy). Taka paradoksalna orientacja prowadzi do różnych wyborów leksykalnych w różnych językach, na przykład niderlandzkim i francuskim. Zjawisko to zostanie zbadane w artykule w szerszym kontekście z użyciem danych z języka czeskiego i polskiego.

Słowa kluczowe:

dopełnienie przyimkowe, przymiotniki, emocjonalność, dynamika zdania, porównanie języków, niderlandzki, francuski, czeski, polski

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (Nederlands)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Croft, William. Verbs. Aspect and Causal Structure. Oxford UP, 2012.

Devos, Magda, en Willy Vandeweghe. “Les structures à complément prépositionnel du néerlandais et du français.” Le verbe en verve. Réflexions sur la syntaxe et la sémantique verbales. En hommage à Dominique Willems à l’occasion de son éméritat, onder redactie van Van Peteghem, Marleen, Peter Lauwers, Els Tobback, Annemie Demol en Laurence De Wilde, Academia Press, 2012, pp. 67-78.

Engelbrecht, Wilken, en Kateřina Křížová. “Iets om over te praten. De problematiek van het voorzetselvoorwerp in het Nederlands en het Tsjechisch.” Neerlandica Wratislaviensia, vol. 31, 2021, pp. 43-56.

Flor-Górecka, Agnieszka.“Syntactische tolerantie: hoe voorzetselvoorwerpen bij intransitieve werkwoorden ook in een passieve zin kunnen voorkomen?” Tolerance in the Netherlands, speciale uitgave van Roczniki Humanistyczne, vol. 68, nr. 5, 2020, pp. 119-138.

Haeseryn, Walter, Kirsten Romijn, Guido Geerts, Jaap de Rooij en Maarten C. van den Toorn. Algemene Nederlandse Spraakkunst. Tweede, geheel herziene druk, Martinus Nijhoff/Wolters Plantyn, 19972 [= ANS2]

Höllein, Dagobert. Präpositionalobjekt vs. Adverbial. Die semantischen Rollen der Präpositionalobjekte. Walter de Gruyter, 2019.

Hopper, Paul J., en Sandra A. Thompson. “Transitivity in Grammar and Discourse.” Language, vol. 56, nr. 2, 1980, pp. 251-299.

Paardekooper, Piet C. Beknopte ABN-Syntaxis. Eindhoven: eigen beheer, z.j.7 [1986].

Vandeweghe, Willy. “Het voorzetselvoorwerp in neerlandistiek en contrastieve taalkunde.” Plurima sub falso tegmine vera latent. The Embarrassments of Interdisciplinarity (Festschrift W. Engelbrecht), onder redactie van Agnieszka Flor-Górecka en Kateřina Křížová, Towarzystwo Naukowe KUL, 2022, pp. 283-291.