Doświadczenie osobiste, świadectwo pamięci i możliwe interpretacje rzeczywistości – wywiad prasowy z perspektywy slawistycznych badań translatologicznych

Alicja Pstyga

doi:10.18290/rh257307.5

Data publikacji : 2025-10-14

Tom 73 Nr 7 (2025)

Doświadczenie osobiste, świadectwo pamięci i możliwe interpretacje rzeczywistości – wywiad prasowy z perspektywy slawistycznych badań translatologicznych

Alicja Pstyga

https://orcid.org/0000-0001-6933-2132

DOI: https://doi.org/10.18290/rh257307.5

Abstrakt

Indywidualny punkt widzenia i sposób przedstawiania wydarzeń oraz dokumentarna autentyczność stanowią o autobiograficznym charakterze tekstu – również tekstu wywiadu prasowego, sytuując ten gatunek dziennikarski w obrębie form niefikcjonalnego dokumentu osobistego. Autorka przedstawia interpretację tego rodzaju tekstu z perspektywy slawistycznych badań przekładoznawczych, co oznacza konfrontację oryginału i przekładu (przeznaczonych dla różnych odbiorców) funkcjonujących w różnych przestrzeniach komunikacyjnych, uwarunkowaniach społecznych, politycznych i kulturowych. Materiałem źródłowym jest korpus rosyjskojęzycznych wywiadów z przedstawicielami rosyjskiej kultury i nauki i ich polskie tłumaczenia opublikowane na łamach czasopisma „Forum” w latach 2022–2023. Autorzy wywiadów mierzą się w nich z oceną działań wojennych Rosji, postawą społeczeństwa rosyjskiego, pamięcią o przeszłości i prognozami na przyszłość. Artykuł opisuje modyfikacje związane z formalnym ustrukturyzowaniem wypowiedzi i konstruowaniem tekstu pod względem jego zawartości merytorycznej. Powodem jest konieczność dokonywania skrótów w przekładzie tekstów medialnych, ich funkcjonowanie bez odniesienia do oryginału oraz uwzględnienie przewidywanych interpretacji polskiego odbiorcy.

Słowa kluczowe:

dyskurs medialny, wywiad, niefikcjonalny dokument osobisty, przekład, modyfikacje, interpretacja

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Balcerzan, Edward. Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatologii i komparatystyki. Wyd. 2. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2010.

Bauer, Zbigniew. „Wywiad. Gatunek i metoda”. W: Dziennikarstwo i świat mediów. Nowa edycja. Wyd. 4 zmienione, red. Zbigniew Bauer i Edward Chudziński, 333–344. Kraków: Universitas, 2010.

Chlebda, Wojciech. „Pamięć a język. Zarys relacji”. W: Pamięć w ujęciu lingwistycznym. Zagadnienia teoretyczne i metodyczne, red. Waldemar Czachur, 56–67. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2018.

Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Kraków: Universitas, 2000.

Czermińska, Małgorzata. Autobiograficzny trójkąt: świadectwo, wyznanie i wyzwanie. Wyd. 2 zmienione. Kraków: Universitas, 2020.

Czermińska, Małgorzata. „O autobiografii i autobiograficzności”. W: Autobiografia, red. Małgorzata Czermińska, 5–17. Gdańsk: Słowo/ Obraz Terytoria, 2009.

Földes, Csaba. „Czarna skrzynka „Międzykulturowość”. O niewiadomej wiadomej (nie tylko) dla niemieckiego jako języka obcego/ języka drugiego”. Tłum. Kinga Zielińska i Marta Czyżewska. W: Lingwistyka kulturowa i międzykulturowa. Antologia, red. Waldemar Czachur, 129–161. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2017.

Gajda, Stanisław. „Przeszłość i pamięć (nie)ujęzykowiona?”. W: Język i pamięć. Księga jubileuszowa dedykowana Panu Profesorowi Wojciechowi Chlebdzie z okazji 70. urodzin, red. Walerij Mokijenko i Jadwiga Tarsa, 249–256. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2020.

Glukhovskiy, Dmitriy. „V voyne so storony Rosiinet ni odnogo geroya”. Interv’yu Mumina Shakirova. Svoboda, 20 avgusta 2023 [Глуховский, Дмитрий. В войне со стороны Росии нет ни одного героя. Интервью Мумина Шакирова. Свобода, 20 августа 2023]. Dostęp 28.09.2023. https://www.svoboda.org/a/dmitriy-gluhovskiy-v-voyne-so-storony-rossii-net-ni-odnogo-geroya-/32554434.html.

Głuchowski, Dmitrij. „Moja bardzo wielka wina”. Rozm. Mumin Szarikow @ RFE/RL. Forum, nr 19 (2023): 69–71.

Gunn, Janet. „Sytuacja autobiograficzna”. Tłum. Jadwiga Węgrodzka. W: Autobiografia, red. Małgorzata Czermińska, 145–168. Gdańsk: Słowo/ Obraz Terytoria, 2009.

Kita, Małgorzata. Wywiad prasowy. Język – gatunek – interakcja. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 1998.

Lewicki, Roman. Zagadnienia lingwistyki przekładu. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2017.

Levitin, Yevgeniy. „Etosoznatel’naya lozh’”. Ekspert – o „sozdanii biooruzhiya” v Ukraine. Interv’yu Mariny Aronovoy. Sibir’.Realii, 10 marta 2022 [Левитин, Евгений. „Это сознательная ложь”. Эксперт – о „создании биооружия” в Украине. Интервью Марины Ароновой. Сибирь.Реалии, 10 марта 2022]. Dostęp 29.09.2024. https://www.sibreal.org/a/eto-soznatelnaya-lozh-ekspert-o-sozdanii-biooruzhiya-v-ukraine/31746506.html.

Lewitin, Jewgienij. „Bakterie z farmy trolli”. Forum, nr 7 (2022): 36–37.

Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. Znaki na uwięzi. Od semiologii do semiotyki mediów. Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2019.

Maj, Ewa. „Egodokumenty w badaniach historii prasy w Polsce do 1914 roku”. W: Współczesne media. Problemy i metody badań nad mediami książce, t. 1, red. Iwona Hofman i Danuta Kępa--Figura, 103–119. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2019.

Mrozowski, Maciej. Przenikanie mediów. Ewolucja mediów a przemiany ładu społecznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2020.

Pstyga, Alicja. Przekład w komunikowaniu medialnym – perspektywa aksjologiczna. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2021.

Steiner, George. Po wieży Babel. Problemy języka i przekładu. Tłum. Olga Kubińska i Wojciech Kubiński. Kraków: Universitas, 2000.

Tabakowska, Elżbieta. Myśl językoznawcza z myślą o przekładzie. Wybór prac. red. Piotr de Bończa--Bukowski i Magda Heydel. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2015.

Tomaszkiewicz, Teresa. Przekład audiowizualny. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006.

Wojtak, Maria. Gatunki prasowe. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2004.

Wojtak, Maria. „Wartości w wywiadzie – wartość wywiadu”. W: Współczesne media. Wartości w mediach – wartości mediów, t. 2: Wartości mediów, red. Iwona Hofman i Danuta Kępa-Figura, 225–239. Lublin: Wydawnictwo UMCS, 2014.