Niepowtarzalność jako kategoria konstytutywna w poezji Liny Kostenko (na podstawie polskich przekładów)

Anna Szczepan-Wojnarska

doi:10.18290/rh24727.7s

Published : 2025-01-17

Vol. 72 No. 7 Zeszyt specjalny (2024)

The Notion of Unrepeatability as a Constitutive Category in Lina Kostenko’s Poetry (Based on Polish Translations)

Anna Szczepan-Wojnarska

https://orcid.org/0000-0002-2981-2673

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24727.7s

Abstract

The article refers to the poetic work of the Ukrainian poet Lina Kostenko, a representative of the Shestidisiats, repressed in the Stalinist period. Her poetry reflects the most important historical processes of the last century and shows the complex relations of what is universal and individual, momentary and eternal. The constitutive category of her poems is unrepeatability associated with openness to dialogue and responsibility for making choices. These considerations illustrate the dynamics of existence, which are surprising and paradoxical, when what is personal affects what is generational, historical, and national. The concept of unrepeatability is understood to encompass a more expansive notion than that of originality or uniqueness alone. This aspiration towards the truth is of paramount importance.

Keywords:

unrepeatability, Ukrainian poetry, memory, the Shestidisiats, Lina Kostenko

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Assman, Jan. Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych. Tłum. Anna Kryczyńska-Pham. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2008.

Bakuła, Bogusław. Skrzydło Dedala. Szkice, rozmowy o poezji i kulturze ukraińskiej lat 50– 90. XX wieku. Poznań: WiS, 1999.

Bakuła, Bogusław. „Literatura, tożsamość i historia. Szkic o twórczości Liny Kostenko”. Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia, t. 9 (2021): „Dusza szybuje w poświacie epok… Dusha letyt’ u posviti epokh… [Tom ofiarowany Linie Kostenko Zbirnyk na poshanu Liny Kostenko], red. Agnieszka Matusiak i Lyudmila Tarnashynska]: 259–273.

Chruślińska, Iza i Oksana Zabużko. Ukraiński palimpsest. Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej, 2013.

Connerton, Paul. Jak społeczeństwa pamiętają? Tłum. Marcin Napiórkowski. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.

Kostenko, Lina. Landscapes of Memory. The selected Later Poetry of Lina Kostenko. Peizazhi pamiati (Vybrani poezii, 1977–1989). A paralell text edition. Tr. from Ukrainian by Michael M. Naydan. Translations edited by Olha Luchuk. Lviv: Litopys, 2002.

Kostenko, Lina. „Wiersze”. Kresy, nr 2-3 (1990): 37–41. Tłum. Wiktor Woroszylski.

Kostenko, Lina. „Wolność obiecana”. Gazeta Wyborcza, 27.07.2022. https://wyborcza.pl/7,7551 7,28722339,wolnosc-obiecana.html

Kostenko, Lina. „Sztafety”. Tłum. Kazimierz Andrzej Jaworski. W: Antologia poezji ukraińskiej, red. Florian Nieuważny i Janusz Pleśniarowicz. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1976.

Kostenko, Lina. „Wiersze”. W: Powroty nieobecnych. Tłum. Leszek Engelking. Wybór i oprac. Nazaruk Bazyli i Mirosław Czech. Ostrowiec: Świętokrzyski: Miejskie Centrum Kultury, 1990.

Kostenko, Lina. Wiersze. Wybór i posłowie Aleksander Ziemny. Tłum. Leszek Engelking, Józef Waczków, Wiktor Woroszylski i Aleksander Ziemny. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo „Iskry”, 1990.

Kostenko, Lina. „Wiersze”. Tłum. Stanisław Srokowski. W: Ukraińskie wiersze miłosne (wybór liryki współczesnej). Wybór, wstęp i oprac. Stanisław Srokowski. Tłum. Kazimierz Koszutski, Alicja Patey-Grabowska, Waldemar Smaszcz i Stanisław Srokowski. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen, 1991.

Kostenko, Lina. I dzień, i noc, i mgnienie... Wybór, tłum. i posłowie Andrzej Nowak. Kraków: Oficyna Literacka, Fundacja św. Włodzimierza, 1997.

Kostenko, Lina. [„Wiersze”]. Tłum. Józef Waczków. Literatura na Świecie , nr 4 (1999): 51–58.

„Dusza szybuje w poświacie epok… Dusha letyt’ u posviti epokh… [Tom ofiarowany Linie Kostenko Zbirnyk na poshanu Liny Kostenko”], red. red. Agnieszka Matusiak i Lyudmila Tarnashynska. Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia, nr 9 (2021).

Mitchell, William John Thomas. What Do the Pictures Want? The Lives and Loves of Images. Chicago and London: The University of Chicago Press, 2005.

Naydan, Michael M., i Lina Kostenko. „Floating Flowers: The Poetry of Lina Kostenko”. Ulbandus Review 1, nr 1 (1977): 138–157. Dostęp: 27.05.2023. JSTOR, http://www.jstor.org/stable /25748018.

Nieuważny, Florian. „Polska w życiu i twórczości Liny Kostenko”. Acta Polono-Ruthenica, nr 2 (1997): 435–446.

Nieuważny, Florian. O poezji ukraińskiej. Od Iwana Kotlarewskiego do Liny Kostenko. Białystok: Wydawnictwo „ŁUK”, 1993.

Nora, Pierre. „Czas pamięci”. Tłum. Wiktor Dłuski. Res Publica Nowa, nr 7 (2001): 37–43.

Nora, Pierre. Między pamięcią a historią. Wybór tekstów. Wstęp Krzysztof Pomian. Wybór, wprowadzenie i przekład Jan Maria Kłoczowski. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria, 2022.

Nowacki, Albert. „Poeta wobec systemu. Duchowy Świat poezji Liny Kostenko”. Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia, t. 9 (2021): „Dusza szybuje w poświacie epok… Dusha letyt’ u posviti epokh… [Tom ofiarowany Linie Kostenko Zbirnyk na poshanu Liny Kostenko], red. Agnieszka Matusiak i Lyudmila Tarnashynska]: 153–163. https://doi.org/ 10.19195/2353- 8546.9.10

Nycz, Ryszard. „Polska pamięć”. Teksty Drugie, nr 6 (2016): 7–14.

Pakhl’ovs’ka, Oksana. „Ukrayins’ki shistdesyatnyky: filosofiya buntu”. Suchasnist’, nr 4 (2000): 65–84. [Пахльовська, Оксана. „Українські шістдесятники: філософія бунту”. Сучасність, но 4 (2000): 65–84].

Pachlowska, Oksana. „Indywidualność, wolność, czas: ‘język europejski’ versus ‘język sowiecki’ (i ‘postsowiecki’)”. Miscellanea Posttotalitariana Wratislaviensia, t. 9 (2021): „Dusza szybuje w poświacie epok… Dusha letyt’ u posviti epokh… [Tom ofiarowany Linie Kostenko Zbirnyk na poshanu Liny Kostenko], red. Agnieszka Matusiak i Lyudmila Tarnashynska]: 81–102. DOI: 10.19195/2353-8546.9.6

Piątkowska, Józefina. „Kostenko i Pasternak. Dlaczego ukraińska poetka podziwia rosyjskiego kolegę”. Gazeta Wyborcza, 24.12.2022. https://autorzy.wyborcza.pl/autor/604b 5fac93a8ec0 179845faa/J%C3%B3zefina- Pi%C4%85tkowska#S.author-K.C-B.1-L.1.dzial

Poliszczuk, Jarosław. „Stanowczy okcydentalizm Wasyla Stusa”. W: Ukraińskie rozstaje. Stu dia, red. Jarosław Ławski i Michał Siedlecki, 89–109. Białystok: Stowarzyszenie Naukowe „Oikoumene”, 2015.

Szacka, Barbara. „O pamięci społecznej”. Znak, nr 5 (1995): 68–76.

Szporluk, Roman. „After Empire: What?”. Daedalus 123, nr 3 (1994): 21–39. Dostęp: 19.03.2024. JSTOR, http://www.jstor.org/stable/20027249.