Przyjaciele i/lub wrogowie. Obrazy relacji polsko-ukraińskich w kanadyjskiej prozie historycznej dla dzieci i młodzieży

Mateusz Świetlicki

doi:10.18290/rh24727.2s

Published : 2025-01-17

Vol. 72 No. 7 Zeszyt specjalny (2024)

Friends and/or Enemies. Images of Polish-Ukrainian Relations in Canadian Children’s and Young Adult Historical Fiction

Mateusz Świetlicki

https://orcid.org/0000-0001-7009-3837

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24727.2s

Abstract

Transcontinental events linking Ukraine and Canada are at the center of the mnemonic discourses of the Ukrainian diaspora in Canada. Over the past few decades, Canadian and American writers of Ukrainian descent and those with no direct ties to Ukraine have introduced the theme of the complicated relationships between Poles and Ukrainians into literature written in English – notably, primarily that aimed at young readers. Popular historical novels by Canadian writers have influenced the formation of next-generation memory not only of Canadians and Americans but also of readers in other countries, given the numerous translations of novels by such authors as Marsha Forchuk Skrypuch. After briefly outlining the differences in the mnemonic discourses in Poland and Ukraine, this article shows how Polish-Ukrainian relations are depicted in selected books by Marsha Forchuk Skrypuch and Lisa Grekul.

Keywords:

Canada, Ukraine, Poland, next-generation memory, children’s literature, diaspora

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

Bosmajian, Hamida. Sparing the Child: Grief and the Unspeakable in Youth Literature about Nazism and the Holocaust. New York–London: Routledge, 2003.

Himka, John-Paul. „Ukrainian Collaboration in the Extermination of the Jews During the Second World War: Sorting Out the Long-Term and Conjunctural Factors”. W: The Fate of the European Jews 1939–1945: Continuity or Contingency? Studies in Contemporary Jewry XIII, red. Jonathan Frankel (170-189). New York: Oxford University Press, 1997.

Himka, John-Paul. „A Central European Diaspora under the Shadow of World War II: The Galician Ukrainians in North America”. Austrian History Yearbook, nr 37 (2006): 17–31.

Himka, John-Paul. „The Reception of the Holocaust in Postcommunist Ukraine.” W: Bringing the Dark Past to Light. The Reception of the Holocaust in Postcommunist Europe, red. John-Paul Himka i Joanna B. Michlic, 626–653. Lincoln: University of Nebraska Press, 2013.

Himka, John-Paul. Ukrainian Nationalists and the Holocaust: OUN and UPA’s Participation in the Destruction of Ukrainian Jewry, 1941–1944. Stuttgart–Hannover: Ibidem-Verlag, 2021.

Hundorova, Tamara. Pislyachornobyl’s’ka biblioteka. Ukrayins’kyy literaturnyy postmodern. Kijów: Krytyka, 2005.

Kertzer, Adrienne. My Mother’s Voice. Children, Literature, and the Holocaust. Peterborough: Broadview Press, 2002.

Kidd, Kenneth B. Freud in Oz: At the Intersections of Psychoanalysis and Children’s Literature. Minneapolis: University of Minnesota Press, 2011.

Kobielska, Maria. Polska kultura pamięci w XXI wieku: dominanty. Zbrodnia katyńska, powstanie warszawskie i stan wojenny. Warszawa: IBL PAN, 2016.

Kokkola, Lydia. Representing the Holocaust in Children’s Literature. New York–London: Routledge, 2003.

Matusiak, Agnieszka. Wyjść z milczenia: dekolonialne zmagania kultury i literatury ukraińskiej XXI wieku z traumą posttotalitarną. Wojnowice–Wrocław: Kolegium Europy Wschodniej, 2018.

Motyka, Grzegorz. Akcja „Wisła” '47’ Komunistyczna czystka etniczna. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2023.

Motyka, Grzegorz. Od rzezi wołyńskiej do akcji „Wisła”. Konflikt polsko-ukraiński 1943-1947. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2011.

Motyka, Grzegorz. Wołyń’ 43. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016.

Motyl, Alexander J. The Turn to the Right: The Ideological Origins and Developments of Ukrainian Nationalism, 1919-1929. Nowy Jork: Columbia University Press, 1980.

Oziewicz, Marek. „Bloodlands Fiction: Cultural Trauma Politics and the Memory of Soviet Atrocities in Breaking Stalin’s Nose, A Winter’s Day in 1939 and Between Shades of Gray.” International Research in Children’s Literature, nr 9 (2) (2016): 146–161.

Portnow, Andrij. „Kontekstualizatsiia Stepana Bandery”. W: Strasti za Banderoiu red. Tarik Cyril Amar, Ihor Balyns’kyi i Yaroslav Hrytsak, 388–393. Kijów: Hrani-T, 2010.

Rossoliński-Liebe, Grzegorz. „Celebrating Fascism and War Criminality in Edmonton. The Political Myth and Cult of Stepan Bandera in Multicultural Canada.” Kakanien Revisited 12 (2010): 1–16.

Rossoliński-Liebe, Grzegorz. „Holocaust Amnesia. The Ukrainian Diaspora and the Genocide of the Jews”. W: Holocaust and Memory in Europe, red. Thomas Schlemmer i Alan E. Steinweis, 107–143. Berlin–Boston: De Gruyter Oldenbourg, 2016.

Rothberg, Michael. Pamięć wielokierunkowa. Pamiętanie Zagłady w epoce dekolonizacji. Tłum. Katarzyna Bojarska. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, 2015.

Rothberg, Michael. The Implicated Subject: Beyond Victims and Perpetrators. Redford: Stanford University Press, 2019.

Rybak, Krzysztof. Obrazowanie Zagłady. Narracje holokaustowe w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego 2023.

Schwebel, Sara L. Child-Sized History: Fictions of the Past in U.S. Classrooms. Nashville: Verderbilt University Press, 2011.

Shkandrij, Myroslav. Ukrainian Nationalism: Politics, Ideology, and Literature, 1929-1956. New Haven–London: Yale University Press, 2015.

Snyder, Timothy. Czarna ziemia: Holokaust jako ostrzeżenie. Tłum. Bartłomiej Pietrzyk. Kraków: Znak Horyzont, 2015.

Snyder, Timothy. Rekonstrukcje narodów. Polska, Ukraina, Litwa i Białoruś 1569-1999. Tłum. Magda Pietrzak-Merta. Sejny: Pogranicze, 2006.

Snyder, Timothy. Skrwawione ziemie: Europa między Hitlerem a Stalinem. Tłum. Bartłomiej Pietrzyk. Kraków: Nowy Horyzont, 2018.

Suchacka, Weronika. „Za Hranetsiu” – “Beyond the Border”: Constructions of Identities in Ukrainian-Canadian Literature. Augsburg: Wißner–Verlag, 2019.

Świetlicki, Mateusz. „The Entanglements of Polish Past and Canadian Present in Heather Kirk’s A Drop of Rain (2004)”. W: Political Changes and Transformations in Twentieth and Twenty-first Century Children’s Literature, red. Bettina Kümmerling-Meibauer i Farriba Schulz, 253–272. Heidelberg: Universitätsverlag Winter, 2023.

Świetlicki, Mateusz. Next-Generation Memory and Ukrainian Canadian Children’s Historical Fiction: The Seeds of Memory. New York–London: Routledge, 2023.

Tabaszewska, Justyna. Pamięć afektywna. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2022.

Umland, Andreas i Yuliya Yurchuk. „Introduction: The Organization of Ukrainian Nationalists and European Fascism During World War II”. Journal of Soviet and Post-Soviet Politics and Society 6 (1) (2020): 181–203.

Wójcik-Dudek, Małgorzata. W(y)czytać Zagładę. Praktyki postpamięci w polskiej literaturze XXI wieku dla dzieci i młodzieży.Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016.

Wylęgała, Anna. „Bohaterowie czy kolaboranci? Pamięć o UPA na Ukrainie Zachodniej”. W: 20 lat rzeczywistości poradzieckiej. Spojrzenie socjologiczne, red. Małgorzata Głowacka-Grajper i Robert Wyszyński, 134–154. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, 2012.

Wylęgała, Anna. „Co jest nie tak? Raz jeszcze o polsko-ukraińsko-żydowskim trójkącie”. Kultura Liberalna, 02.08.2018. https://kulturaliberalna.pl/2018/08/02/wylegala-polityka-historyczna -ukraina-pamiec-wolyn/.

Wylęgała, Anna. „Entangled Bystanders: Multidimensional Trauma of Ethnic Cleansing and Mass Violence in Eastern Galicia”. W: Trauma, Experience and Narrative in Europe after World War II, red. Ville Kivimäki i Peter Leese, 119–149. London: Palgrave Macmillan, 2022.

Wylęgała, Anna. „The Absent ‘Others’: A Comparative Study of Memories of Displacement in Poland and Ukraine”. Memory Studies 2015: 1–17.

Yurchuk, Yuliya. Reordering of Meaningful Worlds: Memory of the Organization of Ukrainian Nationalists and the Ukrainian Insurgent Army in Post-Soviet Ukraine. Stockholm: Stockholm University, 2014.

Zahorovs’ka, Liubow. #MoyaUPA. Lwów: Vydavnytstvo Staroho Leva, 2022.