Komunista amoralny i dwuznaczny. Recepcja filmów Piera Paolo Pasoliniego w polskiej prasie lat 1960–1975

Anna Miller-Klejsa

doi:10.18290/rh25735.22s

Published : 2025-12-22

Vol. 73 No. 5 Zeszyt specjalny (2025)

The Amoral and Ambiguous Communist. The Reception of Pier Paolo Pasolini’s Films in the Polish Press Between 1960 and 1975

Anna Miller-Klejsa

https://orcid.org/0000-0003-4120-7035

DOI: https://doi.org/10.18290/rh25735.22s

Abstract

Only a few of Pasolini's films (Accattone, Mamma Roma, Uccelacci e uccellini, Edipo Re and Medea, as well as an episode from the novella Ro.Go.Pa.G.) were released on Polish screens before 1989. Some of these were purchased in the early 1960s, when film imports from the West increased after the political thaw. Films not distributed in Poland until 1989 include: Il Vangelo secondo Matteo, Teorema, Porcile, Decameron, I racconti di Canterbury, Il fiore delle mille e una notte and Salò o le 120 giornate di Sodoma. The Film Repertoire Council, the body responsible for the cinema program, recommended the import of these films, but decisions on censorship were an obstacle. On the basis of an analysis of reviews, as well as other forms of film criticism (essay, column), I examine what image of Pasolini was produced in national trade magazines (Film, Ekran), socio-cultural magazines (including Życie Literackie, Współczesność), and the local press. The article is based on queries at the National Film Archive and the Archives of New Records in Warsaw.

Keywords:

Italian cinema, Pier Paolo Pasolini, film culture in Poland

Details

References

Statistics

Authors

Download files

pdf (Język Polski)

Altmetric indicators

Cited by / Share

Licence

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.

References

AJG. (1965). Mamma Roma. Panorama Północy – Olsztyn, 22, 3.

Anon. (1962). W jaki sposób Pier Paolo Pasolini został antyfaszystą. Nowa Kultura, 28, 5.

Anon. (1971). Medea. Filmowy Serwis Prasowy, 2, 34–39.

Anon. (1975a). Ludzie kina – Pier Paolo Pasolini. Ekspres Ilustrowany, 244, 4.

Anon. (1975b). Salò, czyli 120 dni Sodomy. Ekspres wieczorny, 142, 4.

Anon (1975c). Salò, czyli 120 dni Sodomy. Dziennik Łódzki, 143, 5.

Arbasino, A. et al. (1966). 13 współczesnych opowiadań włoskich (H. Kralowa, tłum.). Wydawnictwo Iskry.

Bogemski, K. (1960). O powieści Pasoliniego „Okrutne życie”. Nowe Czasy, x, 6–7.

Bohdziewicz, A. (1969). Sofokles gruntownie odkurzony. Ekran, 7, 4.

Braun, A. (1971). Ze starego mitu. Film, 18, 4–5.

Bukowiecki, L. (1965). Zbliżenie światów, czyli Pasolini. Życie i Myśl, 6, 119-127.

Czerwiński, M. (1976). Pasoliniego nie tylko kino. Nowe Książki, 14, 7.

Dębowski, I. (1970). Mamma Roma. Kultura Filmowa, 8, 76-77.

Eberhardt, K. (1970). W moim iluzjonie: La Ricotta. Ekran, 25, 5.

Fik, M. (1993). Z Archiwum GUKPPiW. Kwartalnik Filmowy, 3, 181–187.

Fik, M. (1994). Z Archiwum GUKPPiW. Pierwszy Kwartał 1968. Kwartalnik Filmowy, 5, 172– 180.

Jackiewicz, A. (1969a). Król Edyp Pasoliniego. Życie Literackie, 28,7

Jackiewicz, A. (1969b). Pasolini – Ludzie kina. Życie Warszawy, 202, 5

Jogałła, E. (1975). Pisarz – filmowiec czyli Pasolini. Przekrój, 1598, 8–9.

Kołodyński, A. (1974). Mamma Roma. Filmowy Serwis Prasowy 1974, 18, 17–19.

Kornatowska, M. (1966). Pasolini między marksizmem a ewangelią. Kultura, 35, 1–9.

Kornatowska, M. (1969). Pasoliniego kino poetyckie. Kino 12, 36–43.

Kornatowska, M. (1975). Piewca śródziemnomorskiej kultury. Film, 50, 10–11.

Kossak, J. (1974). Opowieści kanterberyjskie. Film, 9, 18.

Kossak, J. (1976). Kino Pasoliniego. Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe.

Kuziemska, W. (1993). Pasolini – filmowiec renesansowy. Gazeta Olsztyńska, 84, 5.

M. P. (1963). Heretyk i szósta epoka Rzymu. Film, 21, 11.

Marszałek, R. (1969). Msza niedowiarka. Współczesność, 24, 8–9.

Miller-Klejsa, A., Klejsa, K. (2021). Almost as good as Soviet cinema: Reception of Italian neorealism in Poland: 1946–56. Journal of Italian Cinema and Media Studies, 3, 367–384. DOI: https://doi.org/10.1386/jicms_00082_1

Oleksiewicz, M. (1976). Ostatni skandal Pasoliniego. Polityka, 41, 10–11.

Pasolini, P. P. (1975). Wywiad. Życie Literackie, 35, 7.

Pasolini, P.P. (2012). Po ludobójstwie. Eseje o języku, polityce i kinie (A. Osmólska-Mętrak, I. Napiórkowska, M. Salwa, tłum.). Fundacja Augusta hr. Cieszkowskiego.

Pitera, Z. (1964). Ewangelia według św. Mateusza. Film, 46, 3.

Płażewski, J. (1972). Opowieści kanterberyjskie. Film, 32, 3.

Ramos, F. (2021). A Dispositif of Wonder. Cinema spectatorship, pedagogy and avant-garde in 1930s Spain. Screen, 62, 1–19.

Salinari, C. (1960). Problemy powieści. Nowa Kultura, 36, 7–8.

Skwara, J. (1973). Pasolini i antyk. Poezja, 11, 93–97.

Stelmowska-Ładno, E. (1963). Accattone. Wieczne lenistwo. Film, 43, 5.

Tosi, V. (1963). Korespondencja z Rzymu. Film, 42, 13.