Abstrakt

Liturgia nie tylko uobecnia wydarzenia zbawcze w perspektywie liturgii niebiańskiej. Poza swym wymiarem sprawczym, czyli działaniem ex opero operato w odniesieniu do zbawczego misterium Boga, jest ona symbolem tegoż misterium, a nawet jego obrazem. Przy czym znaczenie obrazowości liturgii musi być właściwie rozumiane, a w tym celu odniesione do znaczenia symbolu. Alexander Schmemann mówi, że w pierwotnym rozumieniu symbol jest ujawnieniem i obecnością innej rzeczywistości, która w danych warunkach nie może zostać ukazana inaczej niż w nim i poprzez niego. Dość często jednak zdarza się zewnętrzne podobieństwo pomiędzy widzialną warstwą symbolu a rzeczywistością symbolizowaną. Taka sytuacja doprowadza do spłycenia symbolu. Szczególnie cierpi na tym przestrzeń sakralna i sama liturgia, gdyż jej symbolika została ukształtowana w historii zbawienia, a swoje źródło ma w Piśmie Świętym. Jednakże można, a nawet należy mówić o symbolicznej obrazowości całej clebracji liturgicznej. Obrazowość ta powstaje w wyniku docierania do rzeczywistości symbolizowanej.

W wyniku takiego zabiegu odkrywa się, że liturgia jest odbiciem Trójcy Przenajświętszej. Jest ona bowiem wspólnym dziełem trzech Osób Boskich. Głównym narzędziem i trwaniem w czasie dzieła zbawienia jest Kościół. Kościół i jego liturgia noszą w sobie symbol/obraz wewnętrznej jedności i miłości Osób Boskich, ale też objawiają posłannictwo poszczególnych Osób na zewnątrz. Kardynał Tomáš Špidlík ukazuje to na podstawie teologii Ojców Kościoła w odniesieniu do nauczania Soboru Watykańskiego II. Teologia liturgiczna przedstawia trynitarne źródło chrześcijańskiej miłości i jedności oraz chrześcijańskiej solidarności. Komunia Osób Trójcy Świętej objawia się zwłaszcza w Eucharystii jako źródło wszelkiej jedności. Objawia ona przejście od jedności trynitarnej do jedności wewnątrzkościelnej i między poszczególnymi wspólnotami eklezjalnymi, aż po wszelkie więzi międzyludzkie.