Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny w lex orandi Kościoła w świetle oficjum wotywnego po Soborze Trydenckim

Waldemar  Pałęcki

doi:10.18290/rt21688.5

Data publikacji : 2021-10-07

Tom 68 Nr 8 (2021)

Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny w lex orandi Kościoła w świetle oficjum wotywnego po Soborze Trydenckim

Waldemar Pałęcki

https://orcid.org/0000-0002-2154-9356

DOI: https://doi.org/10.18290/rt21688.5

Abstrakt

Liturgia jako theologia prima odgrywała ważną rolę w kształtowaniu się świadomości prawd wiary, które stanowiły fundament modlitwy – lex orandi. Ta wzajemna relacja lex credendi–lex orandi znajdowała się u podstaw sformułowania dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Najświętszej Maryi Panny w bulli papieża Piusa IX Ineffabilis Deus z 8 grudnia 1854. Wprawdzie to święto było obchodzone raz w roku, ale częstszą możliwość celebrowania tej tajemnicy – nawet cotygodniową – dawało oficjum wotywne, które zostało wprowadzone do Officium Divinum w 1727 r., a po ogłoszeniu dogmatu w 1854 r. ostatecznie zatwierdzono nowe teksty w 1863 r. Oficja wotywne zostały zniesione w 1912 r. Teksty liturgiczne pozwalają we właściwym świetle ukazać tajemnicę Poczęcia Najświętszej Maryi Panny w lex orandi Kościoła po Soborze Trydenckim. Podkreślają one ścisły związek pomiędzy Niepokalanym Poczęciem a dziewiczym macierzyństwem Maryi. Od wieków bowiem Maryja została przygotowana przez samego Boga jako czyste mieszkanie dla Jego Syna. Otrzymując ten przywilej od Boga Maryja nie utraciła swojego dziewictwa. Dlatego ważną rolą było ukazanie piękna Maryi na tle misterium grzechu pierworodnego i obietnicy z Protoewangelii z Księgi Rodzaju. Myśl tę w oficjum uwypuklały teksty z Księgi Mądrości, Pieśni nad Pieśniami oraz z tekstów Ojców Kościoła. Wychwalając Maryję Pannę słowami oficjum wotywnego proszono o Jej wstawiennictwo w codziennym życiu, ale również o pomoc w dążeniu do zbawienia. Lektura i medytacja tekstów liturgicznych kształtuje więc właściwe postrzeganie kultu Maryi w tradycji Kościoła Zachodniego.

Słowa kluczowe:

liturgia, Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny, oficjum wotywne, Sobór Trydencki

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Baron, Arkadiusz, Pietras, Henryk, opr. Dokumenty soborów powszechnych. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003.

Bäumer, Suitbert. Geschichte des Breviers. Freiburg im Breisgau: Herder, 1895.

Breviarium Romanum. Ex decreto Sacrosancti Concilii Tridentini restitutum, S. Pii V. Pontificis Maximi jussu editum, Clementis VIII. & Urbani VIII. Aauctoritate recognitum. In quo officia novissima sanctorum accurate sunt disposita, Ex ducali Campidonensi Typograheo, Per Aloysium Galler, Anno Domini MDCCLXXVIII.

Breviarium Romanum. Ex decreto SS Concilii Tridentini restitutum, S. Pii V. Pontificis Maximi jussu editum, Clementis VIII. et Urbani VIII. auctoritate recognitum. Pars aestiva. Cum adprobatione Sacr. Rituum Congregationis. Ratisbonae: Neo Eboraci & Cincinnatii, Sumptibus, Chartis et typis Friderici Pustet, S. Sedis Apostolicae Typographi, MDCCCLXXIX.

D'Onofrio, Giulio. Historia teologii. II. Epoka średniowieczna. Kraków: Wydawnictwo M, 2005.

Danielski, Wojciech. „Brewiarz”. W Encyklopedia Katolicka, t. 2, red. Feliks Gryglewicz, 1064-1071. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 1995.

Decreta authentica Congregationis Sacrorum Rituum ex actis eiusdem collecta, eiusque Auctoritate promulgata sub auspiciis ss. Domini Nostri Leonis Papae XIII. Vol III. Romae: Ex Typographia Polyglotta, MDCCCC.

Decreta authentica Congregationis Sacrorum Rituum ex actis ejusdem Sacr. Congr. collecta cura et studio sacerdotis Aloysii Gardellini ejusdem S.R.C. assesoris, et sub-promotoris fidei, Editio altera emendator, Tomus quartus. Romae: Typis Francisci, et Leopoldi Bourlié, MDCCCXXV.

Decreta authentica Congregationis Sacrorum Rituum ex actis ejusdem Sacr. Congr. collecta cura et studio sacerdotis Aloysii Gardellini ejusdem S.R.C. assesoris, et sub-promotoris fidei, Editio altera emendator, Tomus quintus. Romae: Typis Francisci, et Leopoldi Bourlié, MDCCCXXV.

Decreta authentica Congregationis Sacrorum Rituum nunc primum ex actis ejusdem S. Congregationis collecta. Continuatio appendicis. Romae: Typis S. Congregationis de Propaganda Fide, MDCCCXLIX.

Honorius Augustodunensis. Sigillum Beatae Mariae ubi exponuntur Cantica Canticorum. PL 172, 495-542.

Janiec, Zdzisław. Wstawiennictwo Maryi. Sandomierz: Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia w Sandomierzu, 2010.

Jougan, Alojzy. Słownik kościelny łacińsko-polski. Warszawa: Wydawnictwo Archidiecezji Warszawskiej, 1992.

Laurentin, Rene, Matka Pana. Krótki traktat teologii maryjnej. Warszawa: Wydawnictwo Księży Marianów, 1989.

Leske, Adrian. „Ewangelia według św. Mateusza”. W Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, red. William R. Farmer, 1140-1209. Warszawa: Verbinum, 2001.

Leszczyński, Rafał Marcin. „Prosper z Akwitanii”. W Encyklopedia Katolicka, t. 16, red. Edward Gigilewicz, 508-509. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2012.

Nadolski, Bogusław. Leksykon liturgii. Poznań: Pallottinum, 2006.

Napiórkowski, Stanisław. „Niepokalane Poczęcie NMP. I. Teologia. 1. W Kościele katolickim”. W Encyklopedia Katolicka, t. 13, red. Edward Gigilewicz, 1166-1167. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2009.

Nowowiejski, Antoni Julian. Wykład Liturgji Kościoła Katolickiego, t. IV, cz. II. Płock: Tłocznia „Kurjera płockiego” i „Mazura”, 1916.

Pius IX. Bulla: Ineffabilis Deus. Warszawa: Te Deum, 2004.

Prosper ex Aquitania. Liber cui titulus praeteritorum sedis apostolicae episcoporum auctoritates, de gratia Dei et libero voluntatis arbitrio, PL 51, 205-211.

Ruiz, Jesus Asurmendi. „Księga Ezechiela”. W Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, red. William R. Farmer, 949-979. Warszawa: Verbinum, 2001.

Rutkowski, Andrzej. „Niepokalane Poczęcie NMP. III Kult”. W Encyklopedia Katolicka, t. 13, red. Edward Gigilewicz, 1168-1172. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL, 2009.

S. Congregatio Rituum. „Decretum Urbis et orbis”. Acta Sanctae Sedis 16(1883/1884): 47-48.

S. Congregatio Rituum. „Decretum: De privilegio officii divini iuxta veterem psalterii ordinem recitandi”. Acta Apostolicae Sedis 5(1913): 96-97.

S. Congregatio Rituum. „Missae votivae per annum”. Acta Sanctae Sedis 16(1883/1884): 176-180.

S. Congregatio Rituum. „Officia votiva per annum” Acta Sanctae Sedis 16(1883/1884): 145-176.

S. Congregatio Rituum. „Rubricae in recitatione divini officii et in missarum celebratione servandae ad normam constitutionis Apostolicae Divino afflatu”. Acta Apostolicae Sedis 3(1911): 639-651.

S. Congregatio Rituum. „Urbis et orbis”. Acta Apostolicae Sedis 4(1912): 57-82.

S. Hieronymus. Liber De Nominibus Hebraicis. PL 23, 771-934.

Sodi, Manlio, Toniolo, Alessandro, Bruylants, Placide, opr. Liturgia Tridentina, Fontes-Indices-Concordantia 1568-1962. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 2010.

Sodi, Manlio, Triacca, Achille Maria. „Introduzione”. W Breviarium Romanum. Editio Princeps (1568). Edizione anastatica, Introduzione e Appendice, ed. Manlio Sodi, Achille Maria Triacca, VII-XVIII. Città del Vaticano: Libreria Editrice Vaticana, 1999.

Stock, Alex. Lateinischen Hymnen. Berlin: Verlag der Weltreligionen, 2012.

Tronina, Antoni. Zawitaj Pani świata. Obrazy i symbole biblijne w Godzinkach o Niepokalanym Poczęciu NMP. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, 1995.

Wojtkowski, Julian., „Niepokalane Poczęcie Najświętszej Maryi Panny w oficjach brewiarzowych i formularzach mszalnych Leonarda de Nogarolis i Bernardyna de Bustis”. Ruch Biblijny i Liturgiczny 7(1954): 106-138.