Problem relatywizowania pojęć w Daisetza Teitaro Suzukiego anglojęzycznym opisie zenu

Mariusz Rucki

doi:10.18290/rt.2016.63.9-8

Data publikacji : 2016-09-30

Tom 63 Nr 9 (2016)

Problem relatywizowania pojęć w Daisetza Teitaro Suzukiego anglojęzycznym opisie zenu

Mariusz Rucki

DOI: https://doi.org/10.18290/rt.2016.63.9-8

Abstrakt

Artykuł pokazuje, że zachodnie pojęcia religii, duchowości, wiary i duszy są w oryginalny sposób reinterpretowane przez Daisetza Teitaro Suzukiego. W tym względzie prace japońskiego uczonego są doskonałym przykładem problemu relatywizacji pojęć, szczególnie obecnego w studiach porównawczych nad religiami. Relatywizacja pojęć, czyli zmiana znaczeń zapożyczonych nazw, dokonywana była przez Suzukiego trojako. Po pierwsze, czasem autor stosował te terminy w sensie całkowicie przenośnym. Po drugie, nie definiując ich bliżej, używał ich w odniesieniu do zenu w bardzo ogólnej, a zatem i niejasnej formie (wtedy jednak wydają się one właśnie najbliższe ich pierwotnym sensom). Po trzecie, pojęciom Zachodu nadawał nowe znaczenia, łącząc je wprost lub pośrednio z podstawowym dla zenu problemem, który nazywany jest w buddyzmie ignorancją.

Suzuki opisuje ignorancję epistemologicznie, jako błąd poznania rozróżniającego. Praktykowanie zenu zmierza do pokonania tego poznania, a satori (oświecenie) jest tego realizacją. Pojęcia religii i duchowości są u Suzukiego w sposób istotny złączone z kwestią ignorancji. Religia to na początku świadomość dramatu poznania rozróżniającego i pragnienie jego pokonania, a następnie samo przezwyciężenie rozróżniania i tego owoce. Duchowość także łączy Suzuki z pokonaniem ignorancji. Duchowe jest wszystko, co dotyczy uwolnienia się od poznania polegającego na rozróżnianiu, a sama duchowość to nierozróżniająca mądrość.

Również terminy „wiara” i „dusza” są interpretowane przez Suzukiego w kontekście dramatu poznania rozróżniającego i użyte w kilku, czasem bardzo odmiennych znaczeniach.

Przedstawione w artykule analizy pokazują, że relatywizacja pojęć może stanowić duże zagrożenie dla studiów religiologicznych. Jeśli Suzuki nazywa zen religią i duchowością, to podstawą rozumienia przez niego tych pojęć jest problem i pokonanie ignorancji.

Słowa kluczowe:

zen, Suzuki, religia, duchowość, wiara, dusza, pojęcie

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bronk A., Podstawy nauk o religii, Lublin: TN KUL 2003(2).

Chmielewski M., Duchowość, w: Leksykon duchowości katolickiej, red. Tenże, Lublin–Kraków: Wydawnictwo M 2002, s. 226-232.

Herbut J., Wiara, w: Leksykon filozofii klasycznej, red. Tenże, Lublin: TN KUL 1997, s. 534-537.

Jaskóła P., Wyznania chrześcijańskie bez jedności z Rzymem, Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego 2008.

Kokoro, w: I. Fischer-Schreiber, F.K. Ehrhard, M.S. Diener, The Shambhala Dictionary of Buddhism and Zen, przeł. M.H. Kohn, Boston: Shambhala Publications Inc. 1991, s. 118.

Kozyra A., Filozofia zen, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 2004.

Rice E., Foreword, w: Tenże, Eastern Definitions, New York: Anchor Books 1980, s. ix-x.

Suzuki D.T., An Introduction to Zen Buddhism, New York: Grove Press 1964.

Suzuki D.T., Essays in Zen Buddhism. First Series, New York: Grove Press 1961.

Suzuki D.T., Essays in Zen Buddhism. Second Series, New York: Samuel Weiser Inc. 1985.

Suzuki D.T., Essays in Zen Buddhism. Third Series, New York: Samuel Weiser Inc. 1976(2).

Suzuki D.T., Japanese Spirituality, przeł. N. Waddell. [b.m.]: Japan Society for the Promotion of Science 1972.

Suzuki D.T., Lectures on Zen Buddhism, w: D.T. Suzuki, E. Fromm, R. De Martino, Zen Buddhism and Psychoanalysis, New York–Evanston–London: Harper & Row Publishers 1960, s. 1-76.

Suzuki D.T., Living by Zen, York Beach: Samuel Weiser Inc. 1994.

Suzuki D.T., Manual of Zen Buddhism, New York: Grove Press [b.d.].

Suzuki D.T., Mysticism Christian and Buddhist, London: George Alle & Unwin Ltd. 1971.

Suzuki D.T., Studies in the Laṅkāvatāra Sūtra, Delhi: Motilal Banarsidass Publishers Private Limited 1999.

Suzuki D.T., The Awakening of a New Consciousness in Zen, „Eranos” 23(1954), s. 275-304.

Suzuki D.T., The Training of the Zen Buddhist Monk, Berkeley: Wingbow Press 1974.

Suzuki D.T., The Zen Doctrine of No-mind, York Beach: Samuel Weiser Inc. 1993.

Suzuki D.T., The Zen Sect of Buddhism, „The Journal of the Pali Text Society” 1906-1907, s. 8-43.

Suzuki D.T., Zen and Japanese Culture, Princeton: Princeton University Press 199311.

Szymańska B., Buddyzm chan, w: Filozofia Wschodu, red. Taż, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2001, s. 261-267.

The Platform Scripture, przeł. W. Chan, New York: St. John’s University Press 1963.

Wiara, w: K. Rahner, H. Vorgrimler, Mały słownik teologiczny, przeł. T. Mieszkowski, P. Pachciarek, Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX 1987, kol. 533-540.