Oblicza Siedmiogrodu Kazimiery Iłłakowiczówny albo topografia kontradykcyjna

Andrzej Niewiadomski

doi:10.18290/rh24721.3

Data publikacji : 2024-03-19

Tom 72 Nr 1 (2024)

Oblicza Siedmiogrodu Kazimiery Iłłakowiczówny albo topografia kontradykcyjna

Andrzej Niewiadomski

https://orcid.org/0000-0002-3896-5153

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24721.3

Abstrakt

W twórczości Kazimiery Iłłakowiczówny, inspirowanej w dużej mierze licznymi podróżami i przemieszczeniami, istotną rolę odgrywa wyobraźnia topograficzna i eksponowanie różnego rodzaju związków z konkretnymi miejscami. Ośmioletni pobyt poetki w Siedmiogrodzie w latach wojny i utwory związane z tą krainą dobrze ilustrują specyficzny sposób postrzegania przestrzeni, co dotyczy także pozostałej części twórczości Iłłakowiczówny. Miejsce widziane jest tu jako rzeczywistość sprzeczności: pomiędzy obcością wygnania i tęsknotą do kraju rodzinnego, pomiędzy ignorowaniem nowej rzeczywistości a próbami zakorzenienia, pomiędzy węgierskimi i rumuńskimi elementami kultury Siedmiogrodu, pomiędzy jego peryferyjnością w obrębie kultury węgierskiej i centralną pozycją Budapesztu, pomiędzy Północą i Południem. Sprzeczności te rządzą postrzeganiem miejsc, porządkują miejsce i przestrzeń i pozwalają mówić o pięciu koniecznych elementach tworzących obraz topografii kontradykcyjnej obecnej w tej twórczości. Topografia ta jest formą mediacji w procesie poznawania świata, a jednocześnie przeciwstawiona została przez poetkę metafizycznemu wymiarowi doświadczenia.

Słowa kluczowe:

geopetyka, topografia kontradykcyjna, wyobraźnia topograficzna, miejsca autobiograficzne, miejsce ignorowane, biografia

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Cygielska, Elżbieta. „Polscy korespondenci Lajosa Aprilyego”. W: Z dziejów polsko-węgierskich stosunków historycznych i literackich, red. István Csapláros i Andrzej Sieroszewski, 181–187. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1979.

Czapliński, Przemysław. Poruszona mapa. Wyobraźnia geograficzno-kulturowa polskiej literatury przełomu XX i XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2016.

Czermińska, Małgorzata. „Miejsca autobiograficzne. Propozycja w ramach geopoetyki”. Teksty Drugie nr 5 (2011): 183–200.

Danielewska, Łucja. Portrety godzin. O Kazimierze Iłłakowiczównie. Warszawa: Czytelnik, 1987.

Iłłakowiczówna, Kazimiera, Listy do siostry Barbary Czerwijowskiej z lat 1946-1959, oprac. Lucyna Marzec. Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK, 2014.

Iłłakowiczówna, Kazimiera. Listy do Juliana Tuwima, opracował Romuald Cieśluk. New York–Chicago: Poray Book Publishing, 1989.

Iłłakowiczówna, Kazimiera. Poezje zebrane. T. 1–3. Zebrali, opracowali i bibliografię sporządzili Jacek Biesiada i Aleksandra Żurawska-Włoszczyńska, wstęp Józef Ratajczak. Toruń: Wydawnictwo Algo, 1998.

Iłłakowiczówna, Kazimiera. Proza, oprac. Mirosława Ołdakowska-Kuflowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 2018.

Iłłakowiczówna, Kazimiera. Wspomnienia i reportaże. Kraków: Bilblioteka „Więzi”, 1997.

Kaczmarek, Urszula. „Kazimiery Iłłakowiczówny kontakty z Polonią węgierską”. Annales UMCS, Sectio F, vol. LIV/LV (1999/2000): 349–359.

Marzec, Lucyna. „Litwa wyobrażona Kazimiery Iłłakowiczówny”. W: Wspólnota wyobrażona. Pisarki Europy Środkowej wobec problemów literackich, społecznych i politycznych lat 1914-1945, red. Grażyna Borkowska, Iwona Boruszkowska i Katarzyna Nadana-Sokołowska. 141–156. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2017.

Marzec, Lucyna. Papiery po Iłłakowiczównie. Archiwum jako przedmiot badań. Warszawa: Wydawnictwo IBL PAN, 2022.

Molnár, István. „Kazimiera Iłłakowiczówna a język i literatura węgierska”. W: Z dziejów polsko- węgierskich stosunków historycznych i literackich, red. István Csapláros i Andrzej Sieroszewski, 189–196. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1979.

Niewiadomski, Andrzej. „Leo Lipski. Od topografii wnętrza do geografii wyobrażonej”. Pamiętnik Literacki 113, z. 4 (2022): 37-54. DOI: 10.18318/pl.2022.4.2.

Niewiadomski, Andrzej. „Miejsce niewyznaczone, przestrzeń niedookreślona. O problemie definiowania ‘istoty’ terytorium”. Ruch Literacki 59, z. 4 (349) (2018): 391–408. DOI 10.24425/ 122713.

Ratajczak, Józef. Lekcje u Iłłakowiczówny. Szkice, wspomnienia, listy i wiersze. Poznań: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1986

Romaniuk, Radosław. Inne życie. Biografia Jarosława Iwaszkiewicza. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2017.

Rybicka, Elżbieta. Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach kulturowych, Kraków: Universitas, 2014.

Święch, Jerzy. Nowoczesność. Szkice o literaturze polskiej XX wieku, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2006

Willaume, Małgorzata. „Kazimiera Iłłakowiczówna w Siedmiogrodzie (1939–1947)”. Annales UMCS, Sectio F, vol. XL (1985): 213–234.