Czułość międzygatunkowa w obliczu śmierci, czyli jak o zmarłych zwierzętach towarzyszących mówią ich opiekunowie

Michał Bryja

doi:10.18290/rh257306.2

Data publikacji : 2025-08-05

Tom 73 Nr 6 (2025)

Czułość międzygatunkowa w obliczu śmierci, czyli jak o zmarłych zwierzętach towarzyszących mówią ich opiekunowie

Michał Bryja

https://orcid.org/0000-0002-7063-3925

DOI: https://doi.org/10.18290/rh257306.2

Abstrakt

Zwiększająca się rola relacji między ludźmi i zwierzętami towarzyszącymi oraz ogólne tendencje mediatyzacji i demokratyzacji dyskursu publicznego doprowadziły do pojawienia się nowych, cyfrowych form wyrazu żałoby po śmierci zwierzęcego towarzysza, w tym portali komemoratywnych umożliwiających publikację hołdu (fr. hommage) zmarłemu zwierzęciu. Celem niniejszego artykułu jest charakterystyka językowych środków wyrażania czułości względem zwierząt towarzyszących we francuskim internetowym dyskursie komemoratywnym. Badanie ma charakter jakościowo-ilościowy i obejmuje analizę cech morfologicznych oraz semantycznych 1714 afektonimów wyekscerpowanych z 1468 tekstów upamiętniających zmarłe zwierzęta, opublikowanych na stronie internetowej „Amonami”. Rezultaty badania wskazują na wykorzystanie różnorodnych środków formalnych zwiększających ekspresywny charakter analizowanych form, np. afiksacji, apokopy, aferezy. W ramach analizy wyróżniono także 17 pól semantycznych, do których przynależą zebrane afektonimy.

Słowa kluczowe:

afektonimy, czułość, dyskurs komemoratywny, żałoba

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bańko, M., i Zygmunt, A. (2011). Czułe słówka. Słownik afektonimów. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bidaud, S. (2012). Sur la perte de vitalité du diminutif en français. Revista de Filología Románica, 29(1), 51–58.

Bryja, M. (2024). La construction identitaire de propriétaires des animaux de compagnie dans le discours commémoratif numérique français. Studia Romanica Posnaniensia, 51(1), 23–35. https://doi.org/10.14746/strop.2024.51.1.2

Brzozowski, J. (1979). Krótka historia zwierząt, które także bywają śmiertelne. Teksty: teoria literatury, krytyka, interpretacja, 6(48), 171–185.

Cardon, D. (2019). La transformation numérique de l’espace public. W: D. Cardon, Culture numérique (s. 147–151). Presses de Sciences Po. https://doi.org/10.3917/scpo.cardo.2019.01

Chruściel, P. (2018). Pojęcie dyskursu we francuskiej lingwistycznej analizie dyskursu. W: A. Drabina-Różewicz i A. Momot (red.), Język i kultura w komunikacji społecznej. Tradycja – Teraźniejszość – Perspektywy (s. 9–24). Stowarzyszenie Młodych Twórców „Kontrast”.

Eason, F. (2021). “Forever in our hearts” online: Virtual deathscapes maintain companion animal presence. OMEGA – Journal of Death and Dying, 84(1), 212–227. https://doi.org/10.1177/0030222819882225

Florea, M.-L., i Wrona, A. (2018). Présentation : Deuil en ligne. Les discours funéraires à l’ère du numérique. Semen, (45). https://doi.org/10.4000/semen.11587

Gaillemin, B. (2009). Vivre et construire la mort des animaux. Le cimetière d’Asnières. Ethnologie française, 3(39), 495–507.

Grzmil-Tylutki, H. (2010). Nowa francuska analiza dyskursu. W: H. Grzmil-Tylutki, Francuska lingwistyczna teoria dyskursu. Historia, tendencje, perspektywy (s. 127–202). Kraków: Universitas.

Kaliska, A. (2021). L’extraction de termes-clés de la pêche à l’aide d’outils GNU/Linux. Jazykovedný časopis, 72(4), 916–926.

Kerbrat-Orecchioni, K. (red.). (2010). S’adresser à autrui : Les formes nominales d’adresse en français. Université de Savoie.

Kilgarriff, A., Baisa, V., Bušta, J., Jakubíček, M., Kovář, V., Michelfeit, J., Rychlý, P., i Suchomel, V. (2014). The Sketch Engine. Lexicography, 1(1), 7–36. https://doi.org/10.1007/s40607-014-0009-9

Kopciewicz, L. (2022). Dom i zwierzęta – poszukiwanie bezpiecznej przestrzeni i znaczących relacji z innymi w postpandemicznej kulturze kryzysu. Kultura Współczesna. Teoria, Interpretacje, Praktyka, 120(4), 154–167.

Lagorgette, D., i Larrivée, P. (2004). Interprétation des insultes et relations de solidarité. Langue française, 144(4), 83–103. https://doi.org/10.3917/lf.144.0083

Ławrynowicz, A., Wróblewska, A., Kaliska, A., Pawłowski, M., Wiśniewski, D., Sosnowski, W., i Dutkiewicz, J. (2023). Fine-grained and complex food entity recognition benchmark for ingredient substitution. W: B. Venable, D. Garijo i B. Jalaian (red.), K-CAP ‘23 Proceedings of the 12th Knowledge Capture Conference 2023, Pensacola, Florida, USA (s. 25–29). Association for Computing Machinery.

Maingueneau, D. (2021). Discours et analyse du discours. Une introduction. Armand Colin.

Meijer, E. (2021) Od języków zwierząt do międzygatunkowych światów. W: E. Meijer, Zwierzęta mówią. W stronę demokracji międzygatunkowej (A. Małecka, B. Biedrzycki, tłum.) (s. 93–126). Wydawnictwo Drzazgi.

Mondémé, C. (2018). Comment parle-t-on aux animaux ? Formes et effets pragmatiques de l’adresse aux animaux de comagnie. Langage et société, 163(1), 77–99. https://doi.org/10.3917/ls.163.0077

Mondémé, C. (2022). Lire et comprendre le comportement animal : une herméneutique ordinaire. Langage et société, 176(2), 43–67. https://doi.org/10.3917/ls.176.0045

Mudruchová, R., i dos Santos, N.E.P. (2021). Mon lapin, ma biche ou loulou ? La fréquence d’emploi des surnoms d’amour pour femmes et pour hommes en français de France et en français québécois. Acta Universitatis Lodziensis, (16), 209–220. https://doi.org/10.18778/1505-9065.16.19

Osunniran, A. T., i Bariki, I. (2020). La formation des hypocoristiques en français et en youruba. Studii de gramatica contrastiva, (33), 72–96.

Perlin, J., i Milewska, M. (2000). Afektonimy w polskim, francuskim, hiszpańskim i niderlandzkim. Analiza morfologiczna i semantyczna. W: I. Nowakowska-Kempna, A. Dąbrowska i J. Anusiewicz (red.), Uczucia w języku i tekście. Seria: Język a kultura. T. 14 (s. 165–173). Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Pręgowski, M. P. (2014). Trzecia Rzeczpospolita Czworonożna. W: M. P. Pręgowski i J. Włodarczyk (red.), Pies też człowiek? Relacje psów i ludzi we współczesnej Polsce (s. 9–43). Wydawnictwo Naukowe Katedra.

Rosalska, P., i Żurowski, S. (2019). Problemy ręcznej anotacji dużych korpusów tekstów. W: M. Gębka--Wolak i A. Krawczuk (red.), Z bliska i z daleka: język polski w badaniach językoznawców lwowskich i toruńskich (s. 235–252). Wydawnictwo Naukowe UMK.

Rosier, L. (2006). Petit traité de l’insulte. Labor.

Veyrié, N. (2014). De la mort industrielle « donnée » à l’animal domestique à la perte des animaux de compagnie. Quelles sont les conséquences d’une société mortifère ? Etudes sur la mort, 145(1), 47–59. https://doi.org/10.3917/eslm.145.0047

Veyrié, N. (2018). Cimetières virtuels pour les animaux de compagnie : les traces d’un deuil ? Semen, (45). https://doi.org/10.4000/semen.11623

WHO. (2020). WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 – 11 March 2020, 11.03. https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing-on-covid-19---11-march-2020 [dostęp: 22.01.2024].

WHO. (2023). WHO Director-General’s opening remarks at the media briefing – 5 May 2023, 5.05. https://www.who.int/director-general/speeches/detail/who-director-general-s-opening-remarks-at-the-media-briefing---5-may-2023 [dostęp: 22.01.2024].