Język Polski
English
Jowisz walczący z gigantami Johanna Georga Pinsla. W poszukiwaniu genezy kompozycji
Abstrakt
Artykuł został poświęcony poszukiwaniom ewentualnych wzorców kompozycyjnych dla rzeźby Jowisz walczący z gigantami dłuta Johanna Georga Pinsla z attyki ratusza w Buczaczu (około 1750, arch. Bernard Meretyn). Jednym z pierwszych zagadnień była poprawna interpretacja tematu przedstawienia, bowiem w dotychczasowej literaturze posąg był interpretowany odmiennie. Jak się wydaje, jednym ze źródeł literackich całego programu ikonograficznego dekoracji rzeźbiarskiej ratusza buczackiego są Metamorfozy Owidiusza, zatem interesująca nas rzeźba najprawdopodobniej przedstawia Jowisza podczas Gigantomachii (a nie Neptuna, bądź niezidentyfikowanego króla lub też bożka rzecznego – Archelaosa). Jeśli chodzi o źródła kompozycji figury, to można przypuszczać, że na jej ukształtowanie mogła wpłynąć do pewnego stopnia rzeźba Neptuna Gianlorenza Berniniego (być może znana Pinslowi poprzez grafikę) – co zaważyło na jej błędnej interpretacji. O wiele bardziej istotne są jednak precedensy kompozycyjne, jakie można odnaleźć w rzeźbach autorstwa Balthasara Permosera (ze zbiorów Grünes Gewölbe oraz z Apels Garten, przed rokiem 1717) oraz pracach Ferdinanda Tietza (1708-1777). Należy zwrócić uwagę na wielopostaciową grupę rzeźbiarską znajdującą się w ogrodzie pałacu w Seehof koło Bambergu (1748) oraz na jej bozzetto przechowywane w Bode-Museum w Berlinie. Być może istotną rolę w przypadku rzeźby buczackiej odegrały także ryciny wzornikowe: Johanna Georga Bergmüllera czy Johanna Esaiasa Nilsona wydana przez Johanna Georga Hertela (seria nr 45). W tekście podniesiono też kwestię wzorów dla dekoracji ornamentalnej budowli, która – jak się wydaje – jest oparta o specyficznie wyobrażony ornament rocaille, jaki można znaleźć na rycinach augsburskich autorstwa Jeremiasa Wachsmutha, wydanych na początku lat czterdziestych przez Martina Engelbrechta (seria 23, Allerneueste Façon einiger Schild oder Cartouches’), ewidentnie tożsamy z tym widnieje na projekcie Meretyna na cerkwi św. Jura we Lwowie, datowanym na rok 1744.
Słowa kluczowe:
rzeźba, rokoko, Buczacz, Lwów, wzory, dekoracja, program, ikonografiaSzczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
