Henryk Jakubanis (1879–1949) — historyk filozofii greckiej między Kijowem i Lublinem

Mariam Sargsyan

doi:10.18290/rh24723.5

Data publikacji : 2024-06-10

Tom 72 Nr 3 (2024)

Henryk Jakubanis (1879–1949) — historyk filozofii greckiej między Kijowem i Lublinem

Mariam Sargsyan

https://orcid.org/0000-0002-0661-3700

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24723.5

Abstrakt

Henryk Jakubanis (1879–1949) był badaczem antyku i historykiem filozofii starożytnej urodzonym w środkowej Rosji w polskiej rodzinie pochodzącej z Litwy. Jego intelektualna biografia dzielona jest zazwyczaj na dwa okresy: kijowski i lubelski. Okres lubelski jest dość dobrze opracowany przez polskich autorów, znaczenie okresu kijowskiego można zaś ocenić na podstawie zachowanych materiałów archiwalnych, które znajdują się w Bibliotece Uniwersyteckiej i Archiwum Uniwersyteckim Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II oraz prac Jakubanisa opublikowanych w Kijowie. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie całej drogi naukowej tego badacza starożytnej filozofii greckiej oraz zrównoważone ukazanie obu okresów jego życia i twórczości. Artykuł ma przede wszystkim cel biograficzny, jako że dotychczasowe wiadomości o życiu Jakubanisa są niepełne, a niekiedy pojawiają się informacje nieścisłe, a nawet fałszywe.

Słowa kluczowe:

Henryk Jakubanis, historia filozofii polskiej, Kijowski Uniwersytet św. Włodzimierza, Katolicki Uniwersytet Lubelski

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bon’, Oleksandr. 2021. „Vykladachi ta studenty Vyshchohoinstytutu narodnoï osvity v Kyyevi pochatku 1920-kh rr.”. Київські історичні студії, nr 2(13): 30–35 [Бонь, Олександр. 2021. „Викладачі та студенти Вищого інституту народної освіти в Києві початку 1920-х рр. у системі більшовицького ідеологічного контролю”. Київські історичні студії, № 2(13): 30–35].

Czajka, Bartosz, Michał Dworski i Mateusz Wesołowski. 2018. O wielkość i potęgę Rzeczypospolitej. Polska Akademicka Korporacja Astrea 1923–1939. Lublin: Wydawnictwo Werset.

Eckmann, Augustyn i Alina Żuk. 2018. „O Towarzystwie Naukowym KUL na stulecie Uniwersytetu”, 7–19. Summarium 47 (67).

Jakubanis, Henryk. 1904. Otzvuki platonizma v lirike Shillera. Kiyev, odbitka z Universitetskiye Izvestiya [Якубанис, Генрих. 1904. Отзвуки платонизма в лирике Шиллера. Киев, Университетские известия].

Jakubanis, Henryk. 1906. Empedokl: Filosof, vrach i charodeĭ. Dannyye dlya yego ponimaniya i otsenki. Kiyev, odbitka z Universitetskiye Izvestiya [Якубанис, Генрих. 1906. Эмпедокл: Философ, врач и чародей. Данные для его понимания и оценки. Киев, Университетские известия].

Jakubanis, Henryk. 1910. Otsenka sillogizma v glavneĭshiye momenty yeye istorii. Kiyev, odbitka z Universitetskiye Izvestiya [Якубанис, Генрих. 1910. Оценка силлогизма в главнейшие моменты ее истории. Киев, Университетские известия].

Jakubanis, Henryk. 1910. Znacheniye drevneĭ filosofii dlya sovremennogo miroponimaniya. Kiyev, odbitka z Universitetskiye Izvestiya [Якубанис, Генрих. 1910. Значение древней философии для современного миропонимания. Киев, Университетские известия].

Jakubanis, Henryk. 1934. „Bohdan Rutkiewicz. Wspomnienie pośmiertne”. Przegląd Filozoficzny 37, z. 1: 107–112.

Jakubanis, Henryk. 1937. „A. Antweiler, Der Begriff der Wissenschaft bei Aristoteles”. Nauka Polska 22: 342–347.

Jakubanis, Henryk. 1938. „Z. Jordan, O matematycznych podstawach systemu Platona”. Przegląd Filozoficzny 41, z. 4: 422–428.

Janeczek, Stanisław. 2011. „Jakubanis H.”. W: Encyklopedia filozofii polskiej, t. 1, red. Andrzej Maryniarczyk, Marian Ciszewski, Krystyna Ablewicz, 541–542. Lublin: Polskie Towarzystwo Tomasza z Akwinu.

Kasperek, Józef. 1989. Kronika wydarzeń w Lublinie w okresie okupacji hitlerowskiej. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.

Klinger, Witold. 1962–1964. „Jakubanis H.”. W: Polski Słownik Biograficzny 10: 374. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich–Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Klinger, Witold. 2018. „Dwaj zapomniani krzewiciele antyku w Polsce XX wieku”. Symbolae Philologorum Posnaniensium Graecae et Latinae 28, nr 2: 167–189.

Kobchenko, Kateryna. 2002. „Kyïvs’ki vyshchi zhinochi kursy: stanovlennya zhinochoho universytetu”. Naukovi Zapysky 20: 190–196. [Кобченко, Катерина. 2002. „Київські вищі жіночі курси: становлення жіночого університету”. Наукові Записки 20: 190–196].

Korotkyy̆, Viktor i Vasyl’ Ul’yanovs’kyy̆. 2001. ALMA MATER: Universytet sv. Volodymyra naperedodni ta v dobu Ukraïns’koï revolyutsiï. 1917–1920. Materialy, dokumenty, spohady. Kyev: Praym [Короткий, Віктор, і Василь Ульяновський. 2001. ALMA MATER: Університет св. Володимира напередодні та в добу Української революції. 1917–1920. Матеріали, документи, спогади. Киев, Прайм].

„Księga pamiątkowa pierwszego polskiego zjazdu filozoficznego Lwów, 1923”. 1927. Przegląd Filozoficzny 30, z. 4.

„Księga pamiątkowa drugiego polskiego zjazdu filozoficznego Warszawa, 1927”. 1928. Przegląd Filozoficzny 31, z. 1–2.

„Księga pamiątkowa trzeciego polskiego zjazdu filozoficznego Kraków, 1936”. 1936. Przegląd Filozoficzny 39, z. 4.

Mróz, Tomasz. 2013. „Radiowa adaptacja Platońskich dialogów w przekładzie W. Witwickiego i jej recepcja na seminarium filozoficznym H. Jakubanisa w KUL”. Roczniki Filozoficzne 61, nr 1: 43–71.

Parandowska, Irena. 1983. Dzień Jana. Warszawa: Iskry.

Pastuszka, Józef. 1949–1950. „Henryk Jakubanis (1879–1949). Wspomnienie pośmiertne”. Roczniki Filozoficzne 2, nr 3: 344–346.

Paton, Borys E. (red). 2011. W.I. Wernads’kyj, Lystuvannya z ukrajins’kymy wchenymy. Kyev: Natsional’na Akademiya Nauk Ukraïny Komisiya z Naukovoï Spadshchyny Akademika V.I. Vernads’koho [Патон, Борис (ред.). 2011. В.І. Вернадський, Листування з українськими вченими. Киев: Національна Академія Наук України Комісія з Наукової Спадщини Академіка В.І. Вернадського].

Przeniosło, Małgorzata, i Marek Przeniosło. 2022. „Jakubanis H.”. W: Słownik biograficzny profesorów uniwersytetów Drugiej Rzeczypospolitej. Katolicki Uniwersytet Lubelski, 167–170. Kielce: Uniwersytet Jana Kochanowskiego.

Radul, Ol’ha. 2017. „Rozvytok pedahohichnoï osvity v Ukraïni u 20–30-tiroky XX stolittya”. Naukovi zapysky Kirovohrads’koho derzhavnoho pedahohichnoho universytetu imeni Volodymyra Vynnychenka, Seriya: Pedahohichni nauky, vyp., nr 156: 47–52 [Радул, Ольга. 2017. „Розвиток педагогічної освіти в Україні у 20–30-ті роки ХХ століття”. Наукові записки Кіровоградського державного педагогічного університету імені Володимира Винниченка, Серія: Педагогічні науки, вип., № 156: 47–52].

Róziewicz, Jerzy, i Leszek Zasztowt. 1991. „Polskie Kolegium Uniwersyteckie w Kijowie (1917–1919)”. Rozprawy z Dziejów Oświaty, nr 34: 93–123.

Schiller, Joanna. 2008. Universitas rossica. Koncepcja rosyjskiego uniwersytetu 1863–1917. Warszawa: Instytut Historii Nauki PAN, Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Sheremeta, Oksana. 2018. „Ojciec Mykoła Konrad: recenzje jako źródło rekonstrukcji historyczno-filozoficznych poglądów myśliciela”. Studia z Historii Filozofii, nr 3 (9): 191–208.

Stepa, Jan (recenzja). 1935. „‘Przyjaźń w Etyce Arystotelesa’, Józefa Wanda Przysławska, Lublin 1935”. Collectanea Theologica 17 (3): 479–480.

Tkachuk, Maryna. 1997. Filosofiya svitla i radosti: Oleksiy̆ Hilyarov, Kyev: Ukr. tsentr dukhovnoyi kul’tury [Ткачук, Марина. 1997. Філософія світла і радості: Олексій Гіляров. Киев: Укр. центр духовної культури].

Tkaczuk, Мaryna. 1999. „Henrikh Yakubanis yak istoryk filosofiï”. Mandrivets’, nr 4: 32–36 [Ткачук, Марина. 1999. „Генріх Якубаніс як історик філософії”. Мандрівець, № 4: 32–36].

Tkaczuk, Мaryna. 2002. „Henrikh Yakubanis”. Filosofs’ka dumka v Ukraïni: Biobibliohrafichnyy̆ slovnyk, 238–239 [Ткачук, Марина. 2002. „Генріх Якубаніс”, Філософська думка в Україні: Біобібліографічний словник, 238–239].

Wielhorski, Władysław. 1959. „Ziemie Ukrainne Rzeczypospolitej. Zarys dziejów”. Pamiętnik Kijowski 1: 7–96.

Wójcik, Kazimierz. 1969. „Zarys dziejów historii filozofii na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim”. Roczniki Filozoficzne 17: 171–208.

Zhmuds’kyy̆, Oleksandr. 1959. Istoriya Kyïvs’koho universytetu, 1834–1959. Kyev, Vydavnytstvo Kyyivs’koho universytetu [Жмудський, Олександр. 1959. Історія Київського університету, 1834–1959. Киев, Видавництво Київського університету].