Wilhelm Osburg (1859-1929) – działalność pedagogiczna na Śląsku

Grzegorz Poźniak

doi:10.18290/rh257312.16s

Data publikacji : 2025-12-30

Tom 73 Nr 12 Zeszyt specjalny (2025)

Wilhelm Osburg (1859-1929) – działalność pedagogiczna na Śląsku

Grzegorz Poźniak

https://orcid.org/0000-0002-0529-1025

DOI: https://doi.org/10.18290/rh257312.16s

Abstrakt

Artykuł w szerokiej perspektywie prezentuje pedagogiczną działalność Wilhelma Osburga (1859-1929) na Śląsku. Pochodził z Turyngii, ale całe swoje zawodowe życie związał ze Śląskiem. Pracował jako nauczyciel w seminariach nauczycielskich oraz na tzw. kursach przygotowawczych (niem. Präparanden). Pomimo że pracował w kilku miejscowościach, to jednak najbardziej owocnym czasem było dla niego zatrudnienie w Głuchołazach, gdzie jego przełożonym był Karl Leopold Heinze (1828-1905). Efektem tego były liczne podręczniki do prowadzenia zajęć z zakresu śpiewu, nauki gry na skrzypcach, nauki gry na organach i teorii muzyki. Były to wydawnictwa bardzo popularne w ówczesnej dydaktyce, o czym świadczą ich liczne nakłady i wersje.

Słowa kluczowe:

Śląsk, Wilhelm Osburg, pedagogika muzyczna, podręczniki muzyczne

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Betreffend Bauangelegenheiten bei der katholischen Kirche zu Langendorf (Neisser Kreis), 22.1.1842-31.12.1892. Archiwum Państwowe w Opolu. Rejencja Opolska, t. 1: Kościoły i szkoły – Akten der Königlichen Regierung zu Oppeln – Abtheilung des Innern (Geistliche Verwaltung), nr 519.

Börsenblatt für den Deutschen Buchhandel und die verwandten Geschäftszweige, nr 77 (1898): 2566.

Fliegende Blätter für katholische Kirchenmusik 38, nr 12 (1903): 116.

Hamann, Fritz. Die Musikerziehung an den ehemaligen Lehrerseminaren in Nieder- und Oberschlesien, Ost- und Westpreußen, Pommern und Posen nebst Biographien ihrer Musiklehrer. Ein Beitrag zur deutschen Musik- u. Schulgeschichte. Dortmund: Forschungsstelle Ostmitteleuropa, 1976.

Heinze, Leopold i Wilhelm Osburg. Theoretisch-praktische Harmonielehre für Seminaristen, Lehrer, Organisten und Freunde der Kunst. Nach den Lehrplänen für Lehrerseminare vom 1. Juli 1901. Breslau: Heinrich Handels Verlag, 1906.

Hoffmann-Erbrecht, Lothar. „Osburg”. W: Schlesisches Musiklexikon, red. Lothar Hoffmann-Erbrecht, 560. Augsburg: Wißner, 2001.

Koenig, Franciszek. „Znamienici profesorowie i absolwenci królewskich katolickich seminariów nauczycielskich w Pilchowicach i Pyskowicach”. Studia Pastoralne, nr 14 (2018): 142-156.

Kutzer, Paul. Aus einer kleinen Fürstenstadt (Ziegenhals): historischer Rückblick auf die Vergangenheit von Ziegenhals. Zugleich ein Beitrag zur Geschichte des Neisser Landes. Ziegenhals: H. Kirchner, 1928.

Mitteilungen des Bayerischen Sängerbundes, nr 4 (1895): 4.

„Nachruf”. Cäcilia 36, nr 5 (1929): 46.

Osburg, Wilhelm. „Die Breslauer Schule, deren Hauptvertreter an der Kathedrale zu Breslau und ihr Verhältnis zum Cäcilien-Verein”. Cäcilia 35, nr 7-8 (1928): 41-47.

[Osburg, Wilhelm]. „Orgelbau”. Cäcilia 9, nr 7 (1901): 53-55.

Pawlik, Karolina. Życie i twórczość Bernharda Kothego (1821-1897). Charakterystyka działalności muzycznej, organizacyjnej oraz wydawniczej. Wrocław: Uniwersytet Wrocławski, 2023 (rozprawa doktorska).

„Personalien”. Cäcilia 19, nr 8 (1911): 61.

Poźniak, Grzegorz. „Wilhelm Osburg (1859-1929) – opinia rzeczoznawcy o organach Paula Berschdorfa w Wierzchu”. W: Śląskie organy IV. Materiały konferencji organoznawczej zorganizowanej przez Katedrę Muzyki Kościelnej i Wychowania Muzycznego Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Opolskiego oraz Diecezjalny Instytut Muzyki Kościelnej w dniu 18 marca 2015, red. Grzegorz Poźniak i Piotr Tarliński, 73-92. Opole: Redakcja Wydawnictw Wydziału Teologicznego UO, 2015.

Poźniak, Grzegorz. W służbie muzyki. Opole: SINDRUK-DIMK, 2020.

Schirdewahn, Alois. Seminaroberlehrer Leopold Heinze und seine Beziehungen zur Schul- und Kirchenmusik. Breslau: Frankes Verlag und Druckerei, 1937.

Schlesische Schulzeitung. Pädagogische Wochenschrift, Organ des Provinzial-Lehrer- und Pestalozzi-Vereins in Schlesien sowie des Schlesischen Turnlehrer-Vereins 27, nr 34 (1898): 422.

Schlesische Schulzeitung. Pädagogische Wochenschrift, Organ des Provinzial-Lehrer- und Pestalozzi-Vereins in Schlesien sowie des Schlesischen Turnlehrer-Vereins 27, nr 36 (1898): 453.

Speer, Bernard. „Heinze”. W: Schlesisches Musiklexikon, red. Lothar Hoffmann-Erbrecht, 268. Augsburg: Wißner, 2001.

Staude, [brak imienia]. „Die 11. General-Versammlung des Breslauer Diöcesan-Cäcilienvereins”. Schlesisches Pastoralblatt 18, nr 21 (1897): 198-199.

Szendzielorz, Ewelina. Twórczość mszalna Morotza Brosiga (1815-1887). Opole: SINDRUK-DIMK, 2023.

„Verschiedene Mitteilungen: Ziegenhals”. Cäcilia, nr 7 (1901): 53.

Waloszek, Joachim. „Nowe poszukiwania praktyki posoborowej w Polsce”. W: „Thesaurus Musicae Sacrae summa cura servetur et foveatur” (Sacrosanctum Concilim, art. 114). Sympozjum „Historia i współczesność muzyki liturgicznej w Polsce. 100 lat od wydania Motu proprio papieża Piusa X”, red. Stanisław Dąbek i Ireneusz Pawlak, 153-160. Lublin: Polihymnia, 2004.

Werder, Friedriech, von. Lehrplan für Präparandenanstalten und Lehrerseminare. Auf Grund der Bestimmungen vom 1. Juli 1901 unter Mitwirkung des Seminarlehrer-Kollegiums aufgestellt und herausgegeben. Leipzig: Verlag der Dürr’chen Buchhandlung, 1902.