O kontrowersjach wokół „restauracji” organów w Leżajsku dokonanej przez Aleksandra Żebrowskiego

Jerzy Rajman

doi:10.18290/rh257312.4s

Data publikacji : 2025-12-30

Tom 73 Nr 12 Zeszyt specjalny (2025)

O kontrowersjach wokół „restauracji” organów w Leżajsku dokonanej przez Aleksandra Żebrowskiego

Jerzy Rajman

https://orcid.org/0000-0003-0988-0414

DOI: https://doi.org/10.18290/rh257312.4s

Abstrakt

Tematem artykułu jest treść umowy na remont barokowych organów w bazylice w Leżajsku, którą władze tamtejszego klasztoru bernardynów zawarły w 1903 roku z Aleksandrem Żebrowskim, wybitnym organmistrzem lwowskim. Oryginał tej umowy znajduje się w Archiwum klasztoru oo. Bernardynów w Krakowie. Autor analizuje wszystkie klauzule umowy, w której opisano organizację pracy, terminy i wysokość wynagrodzenia, ale najmniej miejsca poświęcono stronie technicznej remontu. Zakres zmian, które wprowadził A. Żebrowski, do dziś budzi liczne kontrowersje. Autor przytacza najważniejsze opinie polskich organologów z okresu 1927-2024 i postuluje opublikowanie wszystkich materiałów źródłowych dotyczących tego niejednoznacznie ocenianego remontu.

Słowa kluczowe:

organy barokowe, Leżajsk, remont, Aleksander Żebrowski, umowa, opinie organologów

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Babnis, Maciej. „Działalność organmistrzowska rodziny Żebrowskich w Galicji (po 1881 r.)”. Zeszyty Naukowe Akademii Muzycznej w Gdańsku, z. 29-30 (1991): 197-219.

Babnis, Maciej. Kultura organowa Galicji ze szczególnym uwzględnieniem działalności organmistrza lwowskiego Jana Śliwińskiego. Słupsk: Akademia Pomorska w Słupsku, 2023.

Chwałek, Jan. „Wolumen brzmieniowy wielkich organów w bazylice leżajskiej”. W: Organy i muzyka organowa, t. 10, 77-90. Gdańsk: Akademia Muzyczna w Gdańsku, 1997.

Gołos, Jerzy. „Jeszcze o organach leżajskich”. W: Organy i Muzyka Organowa, t. 6, 263-273. Gdańsk: Akademia Muzyczna w Gdańsku, 1986.

Gołos, Jerzy. Polskie organy i muzyka organowa. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1972.

Kulig, Jacek i Aldona Sudacka. „Organy w Leżajsku (cz. 1)”. Małopolska 26 (2024): 77-108.

Łyjak, Wiktor Z. „Budownictwo organowe w zakonie bernardynów. Najstarsze kontrakty i opisy”. W: Zakony franciszkańskie w Polsce, t. 2: Franciszkanie w Polsce XVI-XVIII wieku, cz. 2, red. Jerzy Kłoczowski, 208-230. Niepokalanów: Wydawnictwo Ojców Franciszkanów, 2003.

Matoga, Piotr. „Pierwsze organy w kościele pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tarnowie i nowe fakty z działalności organmistrzowskiej rodziny Żebrowskich”. W: Wokół nowych organów Kościoła Najświętszego Serca Pana Jezusa w Tarnowie, red. Paweł Pasternak, 23-55. Tarnów: Biblos, 2017.

Obruśnik, Andrzej Efrem. Zabytkowe organy w Bazylice Ojców Bernardynów w Leżajsku. Rzeszów: Libri Ressovienses, 2000.

Radojewski, Mieczysław. „Organy siedemnastowieczne w kościele Bernardynów w Leżajsku”. Roczniki Humanistyczne 10, z. 3 (1961): 41-94.

Rutkowski, Bronisław. „Organy w Leżajsku”. Kronika Muzyczna, nr 4 (1927): 6-9.

Szymanowicz, Maria. Polska bibliografia organów, t. 1-5. Lublin: Polihymnia, 2011-2023.

Śmierciak, Mieczysław. „Tryptyk organowy w bazylice leżajskiej – analiza brzmienia i wpływu akustyki kościoła”. W: Sanktuarium Matki Bożej Pocieszenia w Leżajsku, red. Agata Dworzak i Aleksander Sitnik, 903-921. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum, 2020.

Śmierciak, Mieczysław. Organy w kościołach bernardyńskich na terenie Polski. Studium historyczno-instrumentoznawcze. Lublin: Katolicki Uniwersytet Lubelski, 2009 (Mps. rozprawy doktorskiej).

Wyczawski, Hieronim E., red. Klasztory bernardyńskie w Polsce w jej granicach historycznych. Kalwaria Zebrzydowska: Calvarianum, 1985.