Konkretyzacja jako samoodczytanie i samougruntowanie. Paradoksy ontologii fikcji w Pana Profesora dzienniku sekretnym Artura Przybysławskiego

Anna Skubaczewska-Pniewska

doi:10.18290/rh25731.19s

Data publikacji : 2025-11-21

Tom 73 Nr 1 Zeszyt specjalny (2025)

Konkretyzacja jako samoodczytanie i samougruntowanie. Paradoksy ontologii fikcji w Pana Profesora dzienniku sekretnym Artura Przybysławskiego

Anna Skubaczewska-Pniewska

https://orcid.org/0000-0002-6527-3494

DOI: https://doi.org/10.18290/rh25731.19s

Abstrakt

Artykuł zawiera fenomenologiczną analizę powieści Pana Profesora dziennik sekretny (2022) autorstwa Artura Przybysławskiego, krakowskiego profesora filozofii (wychowanka Władysława Stróżewskiego). Powieść utrzymana jest w konwencji dziennika postaci literackiej w niewybredny sposób atakującej swego autora. Utwór, będący przewrotną kontynuacją debiutu literackiego pisarza pt. Pan Profesor (2020), to błyskotliwa satyra na akademię, obfitująca w aluzje literackie i filozoficzne („ścibolicie sobie te niedokonkretyzowane, niedoaktualizowane żałosne moje wyglądy”). Autorka wskazuje na zastosowane przez Przybysławskiego mechanizmy parodii dyskursu fenomenologicznego i przy pomocy Ingardenowskich kategorii badawczych wydobywa paradoksy ontologii fikcji „bezcieleśnie ucieleśnianej” przez tytułowego Pana Profesora.

Słowa kluczowe:

fenomenologia literatury, konkretyzacja, ontologia fikcji, paradoks, Roman Ingarden, Artur Przybysławski, intertekstualność

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Barthes, Roland. „Śmierć autora”, tłum. Michał Paweł Markowski. Teksty Drugie, nr 1–2 (1999): 247–251.

Bogaczyk, Małgorzata. „Fenomenologia jako filozofia pierwsza”. Principia, t. 47–48 (2007): 95–111.

Ingarden, Roman. O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, tłum. Maria Turowicz. Warszawa: PWN, 1960.

Ingarden, Roman. „O pytaniach esencjalnych”. W: Roman Ingarden, Z teorii języka i filozoficznych podstaw logiki, 327–482. Warszawa: PWN, 1972.

Ingarden, Roman. „O tak zwanej «prawdzie» w literaturze”. W: Roman Ingarden, Szkice z filozofii literatury, 119–174. Łódź: Spółdzielnia Wydawnicza „Polonista”, 1947.

Ingarden, Roman. Spór o istnienie świata, wyd. III, t. I, przygotowała i partie tekstu z języka niemieckiego przetłumaczyła Danuta Gierulanka. Warszawa: PWN, 1987.

Kuliniak, Radosław, Mariusz Pandura. „Poeta sam na sam z sobą – dziennik osobisty Romana Witolda Ingardena”. Konteksty Kultury, z. 1 (18) (2021): 149–159.

Przybysławski, Artur. Pan Profesor. Gdańsk: Wydawnictwo w Podwórku, 2020.

Przybysławski, Artur. Pana Profesora dziennik sekretny. Łódź: Wydawnictwo „Officyna”, 2022.

Skubaczewska-Pniewska, Anna. „Absolutny arcyarchetyp profesora. Wielogatunkowość rabelaisowskich powieści uniwersyteckich Artura Przybysławskiego”. Litteraria Copernicana, nr 1-2 (49) (2024): 79–92.

Skubaczewska-Pniewska, Anna. „«Zachować żelazny rygor opowieści». Siła iluzji w Stu dniach bez słońca Wita Szostaka”. W: Filozofia w literaturze. Literatura w filozofii 2. Światy możliwe. Interpretacje, red. Agnieszka Iskra-Paczkowska, Stanisław Gałkowski, MarekStanisz, 333–343. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2016.

Skubaczewska-Pniewska, Anna. „Kupa śmiechu”. Nowe Książki, nr 10 (2022): 27–28.

Tyszczyk, Andrzej. „Tożsamość – życie – trwanie dzieła literackiego. Wokół Ingardena teorii dzieła sztuki”. Roczniki Humanistyczne, t. 32, z. 1 (1984): 5–49.

Zimand, Roman. Diarysta Stefan Ż. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1990.

Żukowska, Kamila. „Autor mówi «dość»! (Artur Przybysławski: Pana Profesora dziennik sekretny)”, ArtPapier, nr 23 (455) (2022), 2023-03-01. www.artpapier.com/index.php?page=artykul& wydanie=452& artykul=9187