Dynamicity and Indirect Causation in the Domain of Psych Eventualities: A Note on the Aspectual Properties of Non-Agentive Imperfective Object Experiencer Verbs in Polish

Maria Bloch-Trojnar

doi:10.18290/rh257306.1

Data publikacji : 2025-08-05

Tom 73 Nr 6 (2025)

Dynamiczność i pośrednia sprawczość w obrębie zdarzeń psychicznych – kilka uwag o aspektualności niedokonanych czasowników psychologicznych w języku polskim

Maria Bloch-Trojnar

https://orcid.org/0000-0003-2340-2128

DOI: https://doi.org/10.18290/rh257306.1

Abstrakt

Celem artykułu jest wykazanie, że niedokonane czasowniki psychologiczne z nosicielem stanu (experiencer) w funkcji dopełnienia i nieagentywnym podmiotem nie muszą być postrzegane jako statyczne. Dynamiczność możliwa jest dzięki obecności zewnętrznej przyczyny o charakterze zdarzeniowym, wyrażonej jako argument zewnętrzny w funkcji podmiotu oraz wynika ze stopniowego charakteru sytuacji. Możliwość tworzenia strony biernej czynnościowej potwierdza obecność argumentu zewnętrznego. Argument ten ma charakter przyczynowo-zdarzeniowy i dodatkowo wymaga obecności zmiany stanu w strukturze sytuacyjnej. Nie ma jednoczasowości pomiędzy wystąpieniem przyczyny i wystąpieniem stanu psychicznego, ponieważ przyczyną/sprawcą jest wydarzenie, które poprzedza i prowadzi do stanu psychicznego nosiciela. Brak kontroli i wolicjonalności w czynniku powodującym ułatwia wejście doświadczającego w stan psychiczny. Obecność dynamicznego podzdarzenia poprzedzającego początek stanu w sytuacji denotowanej przez wyrażenie predykatywne wynika z możliwości modyfikacji przez przysłówki czasu/zmiany i modyfikatory przyrostowe, zaś obecność składnika rezultatywnego ujawnia się w konstrukcjach z czasownikiem aspektowym zaczynać oraz w dostępności interpretacji iteratywnej w czasie teraźniejszym.

Słowa kluczowe:

czasowniki psychologiczne, sprawca/czynnik powodujący, kauzacja, dynamiczność, aspektualność, język polski

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alexiadou, A., Anagnostopoulou, E., & Schäfer, F. (2015). External arguments in transitivity alternations: A layering approach. Oxford University Press.

Alexiadou, A., & Iordăchioaia, G. (2014). The psych causative alternation. Lingua, 148, 53–79. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2014.05.010

Alexiadou, A., & Schäfer, F. (2006). Instrument subjects are agents or causers. In D. Baumer, D. Montero, & M. Scanlon (Eds.), Proceedings of WCCFL 25 (pp. 40–48). Cascadilla.

Arad, M. (1998). Psych-notes. UCL Working Papers in Linguistics, 10, 203–223.

Arad, M. (1999). What counts as a class? The case of Psych Verbs. MIT Working Papers in Linguistics, 35, 1–23.

Biały, A. (2005). Polish psychological verbs at the lexicon-syntax interface in cross-linguistic perspective. Peter Lang.

Bondaruk, A. (2020). The syntax of accusative and dative experiencers in Polish. In B. Rozwadowska & A. Bondaruk (Eds.), Beyond emotions in language: Psychological verbs at the interfaces (pp. 141–212). John Benjamins.

Bondaruk, A., & Rozwadowska, B. (2018). Heterogeneity of states in Polish stative passives. In W. Guz & B. Szymanek (Eds.), Canonical and non-canonical structures in Polish (pp. 33–53). Wydawnictwo KUL.

Bondaruk, A., & Rozwadowska, B. (2019). Polish object experiencer verbs in the stative and eventive passive. In A. Bondaruk & K. Jaskuła (Eds.), All around the word. Papers in honour of Bogdan Szymanek on his 65th birthday (pp. 47–78). Wydawnictwo KUL.

Bondaruk, A., Rozwadowska, B., & Witkowski, W. (2017a). Passivisation of Polish object experiencer verbs vs. the unaccusativity hypothesis (Part 1). Studies in Polish Linguistics, 12(2), 57–73. http://doi.org/10.4467/23005920SPL.17.003.7021

Bondaruk, A., Rozwadowska, B., & Witkowski, W. (2017b). Passivisation of Polish object experiencer verbs vs. the unaccusativity hypothesis (Part 2). Studies in Polish Linguistics, 12(3), 123–144. http://doi.org/10.4467/23005920SPL.17.006.7199

Bondaruk, A., & Rozwadowska, B. (2024). Alternating arguments of Polish psych verbs. Glossa: A Journal of General Linguistics, 9(1), 1–42. https://doi.org/10.16995/glossa.9071

Cançado, M., Amaral, L., Meirelles, L., & Foltran, M. J. (2024). Psych verbs: The behavior of the ObjExp verbs in Brazilian Portuguese. Linguistics, 62(1), 121–158. http://doi.org/10.1515/ling-2022-0024

Comrie, B. (1976). Aspect: An introduction to the study of verbal aspect and related problems. Cambridge University Press.

Dowty, D. R. (1979). Word meaning and Montague Grammar. Kluwer.

Filip, H. (1996). Psychological predicates and the syntax-semantics interface. In A. Goldberg (Ed.), Conceptual structure, discourse and language (pp. 131–147). CSLI Publications.

Folli, R., & Harley, H. (2008). Teleology and animacy in external arguments. Lingua, 118(2), 190–202. https://doi.org/10.1016/j.lingua.2007.02.004

Grimshaw, J. (1990). Argument structure. MIT Press.

Hay, J., Kennedy Ch., & Levin, B. (1999). Scalar structure underlies telicity in “degree achievements”. In T. Matthews & D. Strolovitch (Eds.), Proceedings of SALT IX (pp. 127–144). Cornell Linguistic Circle Publications.

Kratzer, A. (1995). Stage-level and individual-level predicates. In G. Carlson & F. Pelletier (Eds.), The Generic Book (pp. 125–175). Chicago University Press.

Kratzer, A. (1996). Severing the external argument from its verb. In J. Rooryck & L. Zaring (Eds.), Phrase structure and the lexicon (pp. 109–137). Kluwer.

Kratzer, A. (2000). Building statives. Berkeley Linguistic Society, 26, 385–399. https://doi.org/10.3765/bls.v26i1.1131

Landau, I. (2010). The locative syntax of experiencers. MIT Press.

Levin, B., & Grafmiller, J. (2013). Do you always fear what frightens you? In T. H. King & V. de Paiva (Eds.), From quirky case to representing space: Papers in honor of Annie Zaenen (pp. 21–32). CSLI Online Publications.

Levin, B., & Rappaport Hovav, M. (1995). Unaccusativity: At the syntax-lexical semantics interface. MIT Press.

Malicka-Kleparska, A. (2015). Circumfixed causatives in Russian and Polish: A root-based account. Roczniki Humanistyczne, 63(5), 37–51. http://doi.org/10.18290/rh.2015.63.5-3

Marín, R., & McNally, L. (2005). The aktionsart of Spanish reflexive psychological verbs. Proceedings of Sinn und Bedeutung, 9, 212–225. https://doi.org/10.18148/sub/2005.v9i0.729

Marín, R., & McNally, L. (2011). Inchoativity, change of state, and telicity: Evidence from Spanish reflexive psychological verbs. Natural Language & Linguistic Theory, 29, 467–502. http://doi.org/10.1007/s11049-011-9127-3

Martin, F., & Schäfer, F. (2014). Causation at the syntax–semantics interface. In B. Copley & F. Martin (Eds.), Causation in grammatical structures (pp. 209–244). Oxford University Press.

Martin, F. (2020). Aspectual differences between agentive and non-agentive uses of causative predicates. In E. A. Bar-Asher Siegal & N. Boneh (Eds.), Perspectives on causation (pp. 257–294). Springer.

Maienborn, C. (2007). Das Zustandspassiv. Grammatische Einordnung – Bildungsbeschränkung – Interpretationsspielraum. Zeitschrift für germanistische Linguistik, 35(1–2), 83–114. https://doi.org/10.1515/ZGL.2007.005

Nagórko, A. (1996). Zarys gramatyki polskiej. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Pesetsky, D. (1995). Zero syntax: Experiencers and cascades. MIT Press.

Piñón, Ch. 2000. Happening gradually. Berkeley Linguistic Society, 26, 445–456. https://doi.org/10.3765/bls.v26i1.1139

Przepiórkowski, A., Bańko M., Górski R., & Lewandowska-Tomaszczyk, B. (Eds.). (2012). Narodowy Korpus Języka Polskiego [The national corpus of the Polish language]. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Pustejovsky, J. (1991). The syntax of event structure. Cognition, 41(1–3), 47–81. http://doi.org/10.1016/0010-0277(91)90032-Y

Pylkkänen, L. (2000). On stativity and causation. In C. Tenny & J. Pustejovsky (Eds.), Events as grammatical objects: The converging perspective of lexical semantics and syntax (pp. 417–444). CSLI Publications.

Pylkkänen, L. (2008). Introducing arguments. MIT Press.

Rappaport Hovav, M., & Levin, B. (1998). Building verb meanings. In M. Butt & W. Geuder (Eds.), The projection of arguments: Lexical and compositional factors (pp. 97–134). CSLI Publications.

Rawlins, K. (2013). On adverbs of (space and) time. In B. Arsenijević, B. Gehrke, & R. Marín (Eds.), Studies in the composition and decomposition of event predicates (pp. 153–193). Springer.

Rothmayr, A. (2009). The structure of stative verbs. John Benjamins.

Rozwadowska, B. (2003). Initial boundary and telicity in the semantics of perfectivity. In P. Kosta, J. Błaszczak, J. Frasek, L. Geist & M. Żygis (Eds.), Investigations into formal Slavic linguistics. Contributions of the Fourth European Conference on Formal Description of Slavic Languages – FDSL IV. Held at Potsdam University, November 28-30, 2001. Part 1 and 2 (pp. 859–872). Peter Lang.

Rozwadowska, B. (2012). On the onset of psych eventualities. In E. Cyran, H. Kardela & B. Szymanek (Eds.), Sound structure and sense. Studies in memory of Edmund Gussmann (pp. 533–554). Wydawnictwo KUL.

Rozwadowska, B. (2020). Polish psych verbs as non-achievements. In B. Rozwadowska & A. Bondaruk (Eds.), Beyond emotions in language: Psychological verbs at the interfaces (pp. 23–74). John Benjamins.

Schäfer, F. (2012). Two types of external argument licensing: The case of causers. Studia Linguistica, 66(2), 128–180. https://doi.org/10.1111/j.1467-9582.2012.01192.x

Tenny, C. L. (1994). Aspectual roles and the syntax-semantics interface. Kluwer.

Walková, M. (2013). The aspectual function of particles in phrasal verbs [Unpublished doctoral dissertation]. University of Groningen.

van Voorst, J. (1992). The aspectual semantics of psychological verbs. Linguistics and Philosophy, 15, 65–92. https://doi.org/10.1007/BF00635833

van Voorst, J. (1995). Le contrôle de l’espace psychologique. Langue française, 105, 17–27. https://doi.org/10.3406/lfr.1995.5290

Willim, E. (2006). Event, individuation, and countability: A study with special reference to English and Polish. Jagiellonian University Press.

Willim, E. (2016). On inchoative states. Evidence from modification of Polish perfective psych verbs by degree quantifiers. Questions and Answers in Linguistics, 3(2), 69–80. https://doi.org/10.1515/qal-2016-0008

Willim, E. (2020). On scalarity in the verbal domain. The case of Polish psych verbs. Part 1: Polish perfective psych verbs and their prefixes. Studies in Polish Linguistics, 15(4), 221‒247. https://doi.org/10.4467/23005920SPL.20.010.13163

Willim, E. (2021). On scalarity in the verbal domain. The case of Polish psych verbs. Part 2: The aspectual classes of Polish psych verbs, perfectivity, and scales. Studies in Polish Linguistics, 16(4), 41‒71. https://doi.org/10.4467/23005920SPL.21.003.13957

Zabrocki, T. (1981). Lexical rules of semantic interpretation. Control and NP movement in English and Polish. Wydawnictwo Naukowe UAM.