Narcisse dans le miroir déformant de la fin-de-siècle : sur un récit de Robert Scheffer

Edyta Kociubińska

doi:10.18290/rh24725.14

Data publikacji : 2024-08-28

Tom 72 Nr 5 (2024)

Narcyz w krzywym zwierciadle fin-de-siècle’u: o opowiadaniu Roberta Scheffera

Edyta Kociubińska

https://orcid.org/0000-0002-4848-7693

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24725.14

Abstrakt

Dandys, aktor, ekscentryk – to pierwsze refleksje, które przychodzą na myśl, gdy próbujemy zdefiniować osobowość Mitrophane’a Moreano, bohatera Księcia Narcyza (1897) Roberta Scheffera, który od najmłodszych lat ubóstwia swój wizerunek. Nasza analiza pokaże, że pozwala on zawładnąć sobą narcystycznej manii, a wręcz staje się jej niewolnikiem. U schyłku samotnej egzystencji, nie odnalazłszy sobowtóra, Moreano ucieka do Wenecji, miasta-lustra, aby tam tragicznie zakończyć obsesyjne poszukiwania, kładąc kres swemu marzeniu. Opowiadanie, obecnie całkowicie zapomniane i nieznane, podobnie jak jego autor, zanurza czytelnika w historię, w której zbiegają się upadek rodu, szaleństwo, newroza, fascynacja okultyzmem, wampiryzm i wiele innych motywów, które cechują estetykę fin-de-siècle’u. Ale ten amalgamat stereotypów, łączący klisze z powieści Huysmansa, Lorraina czy Mirbeau, pozostawia wrażenie okrutnej układanki. Mityczny bohater niknie w krzywym zwierciadle: Narcyz staje się postacią tragikomiczną, ofiarą dekadenckich praktyk, skazaną na bycie marionetką w rękach losu.

Słowa kluczowe:

Narcyz, Robert Scheffer, mit, dandys, lustro, fin-de-siècle

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (Français (France))

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Apollinaire, Guillaume. Les Poèmes de l’année (2e série), conférence prononcée le 22 avril 1909. In Œuvres en prose complètes, éditées par Pierre Caizergues et Michel Décaudin. Paris : Gallimard, « Bibliothèque de la Pléiade », t. II, 1991.

Barbey d’Aurevilly, Jules. Du Dandysme et de George Brummell. Paris : Les Éditions de Paris, 2008.

Baudelaire, Charles. Mon cœur mis à nu. In Œuvres complètes. Paris : Gallimard, « Bibliothèque de la Pléiade », 1956.

Baudelaire, Charles. Les Paradis artificiels. In Œuvres complètes. Paris : Gallimard, « Bibliothèque de la Pléiade », 1975.

Bivort, Olivier. « “Le Narcisse moderne” de Robert Scheffer ». In Narciso allo specchio: dal mito al complesso, Atti del Seminario di Studi di Malcesine, 13-15 maggio 1993. A cura di Elio Mosele, 225-247. Schena Editore : Fasano, 1993.

Borie, Jean. Le Célibataire français. Paris : Sagittaire, 1976.

Camus, Albert. L’Homme révolté. Paris : Gallimard, 1951.

Carassus, Émilien. Le Mythe du dandy. Paris : Armand Colin, 1971.

Daneshvar-Malevergne, Negin. Narcisse et le mal du siècle. Paris : Éditions Dervy, 2009.

Daumier, Honoré. « Le Narcisse ». Le Charivari, série « Cours d’histoire naturelle », no 7 (14 décembre 1837). Accès 17.02.2024. http://www.daumier-register.org/werkview.php?key=529. DR 529.

Daumier, Honoré. « Le Beau Narcisse », Le Charivari, série « Histoire ancienne », no 23 (11 septembre 1842). Accès 17.02.2024. http://www. daumier-register.org/werkview.php?key=947. DR 947.

Foerster, Maxime. L’Art d’être odieux. Nouveaux essais sur le dandysme. Paris : Éditions Jean Paul Bayol, 2010.

François, Anne Isabelle, Edyta Kociubińska, Gilbert Pham-Thanh, et Pierre Zoberman, dirs. Figures du dandysme. Peter Lang : Frankfurt am Main, 2017.

Guyaux, André. « Narcisse au crépuscule ». In Fins de siècle : terme-évolution-révolution ? Textes recueillis et présentés par Gwenhaël Ponnau, 345-355. Toulouse : Presses Universitaires du Mirail, 1989.

Heinich, Nathalie. L’Élite artiste. Excellence et singularité en régime démocratique. Paris : Gallimard, 2005.

Jourde, Pierre. « Narcisse fin de siècle, l’aporie du miroir ». In Narciso allo specchio: dal mito al complesso, Atti del Seminario di Studi di Malcesine, 13-15 maggio 1993. A cura di Elio Mosele, 11-31. Schena Editore : Fasano, 1993.

Jullian, Philippe. Robert de Montesquiou. Un prince 1900. Paris : Librairie académique Perrin, 1962.

Kociubińska, Edyta, dir. L’Artiste de la vie moderne. Le dandy entre littérature et histoire. Leiden-Boston : Brill, 2023.

Kociubińska, Edyta, éd. Le dandysme, de l’histoire au mythe. Peter Lang : Berlin, 2019.

Lemaire, Michel. Le Dandysme de Baudelaire à Mallarmé. Montréal : Presses de l’Université de Montréal, 1978.

Lemaître, Jules. « Barbey d’Aurevilly ». In Les Contemporains, 4e série, (2e édition). Paris : H. Lecène et H. Oudin, 1889.

Malinowski, Wiesław et Alicja Sobierajska. « Sur la conjonction de l’ophélique et du narcissique dans l’œuvre poétique de Georges Rodenbach ». Lublin Studies in Modern Languages and Literature 42, no. 3 (2018) : 4-17. http://dx.doi.org/10.17951/lsmll.2018.42.3.4.

Mann, Thomas. La Mort à Venise. Paris : Fayard, 1947.

Merello, Ida. « De Narcisse à la sirène. Variations sur des thèmes mythiques dans l’imaginaire fin de siècle ». In Simbolismo e naturalismo fra lingua e testo. Atti del Convegno dell’Università Cattolica di Milano, 25-26-27 settembre 2003. A cura di Sergio Cigada e Marisa Verna, 217-232. Milano : Vita e Pensiero, 2010.

Scheffer, Robert. Le Prince Narcisse. Paris : Lemerre, 1897.