Kształcenie sprawności czytania uczniów szkół polonijnych (na przykładzie programów czytelniczych realizowanych w szkołach i innych formach kształcenia za granicą prowadzących nauczanie języka polskiego)

Elżbieta Mazur

doi:10.18290/rh247210.2

Data publikacji : 2024-12-23

Tom 72 Nr 10 (2024)

Kształcenie sprawności czytania uczniów szkół polonijnych (na przykładzie programów czytelniczych realizowanych w szkołach i innych formach kształcenia za granicą prowadzących nauczanie języka polskiego)

Elżbieta Mazur

https://orcid.org/0000-0001-6986-9386

DOI: https://doi.org/10.18290/rh247210.2

Abstrakt

Artykuł o charakterze przeglądowym i metodycznym jest poświęcony kształtowaniu nawyków i postaw czytelniczych, z uwzględnieniem specyfiki kształcenia dzieci i młodzieży w funkcjonujących w Europie polonijnych placówkach edukacyjnych, które prowadzą nauczanie języka polskiego wśród Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą oraz dzieci pracowników migrujących. Analizie poddano dokumenty oświatowe, wybrane podręczniki oraz programy czytelnicze realizowane w szkołach polskich, np. w Finlandii, Danii, Wielkiej Brytanii. Zaprezentowano przykładowe ćwiczenia rozwijające kreatywność i umiejętność krytycznego myślenia uczniów oraz metody pracy wspomagające prowadzenie zajęć, które uwzględniają zróżnicowane potrzeby edukacyjne uczniów szkół polonijnych z doświadczeniem dwujęzyczności.

Słowa kluczowe:

nauczanie języka polskiego w szkołach polonijnych, programy czytelnicze, dwujęzyczność, wielokulturowość, sprawność czytania

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Andrzejewska, J. (1989). Kultura czytelnicza jednostki jako program edukacji czytelniczej i przedmiot badań. Studia o książce (t. 18). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Chodkiewicz, H. (1986). O sprawności czytania w nauczaniu języka obcego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Coste, D., Nort, B., Sheil, J., i Trim, J. (2003) Europejski System Opisu Kształcenia Językowego. Uczenie się. Nauczanie. Ocenianie (W. Martyniuk, tłum.). Wydawnictwo Centralnego Ośrodka Kształcenia Nauczycieli.

Dębski, R. i Rabiej, A. (2021). Emergent Literacy in Bilingual Children. Teaching for Transfer and Biliteracy. Socjolingwistyka, 35, 77–87. https://doi.org/10.17651/socjoling.35.5

Dębski, R., Rabiej, A., i Szelc-Mays, M. (2016). Program wczesnej nauki czytania wraz z przewodnikiem dla rodziców i nauczycieli dwujęzycznych. Wydawnictwo Avalon.

Gallagher, K. (2007). Jak zachęcać do czytania? Minilekcje dla uczniów gimnazjum i liceum (M. Pagińska, tłum.). Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe.

Gapińska, A. (2023). Zderzenie kulturowe w przedszkolu polonijnym na przykładzie polskiej szkoły sobotniej im. Fryderyka Chopina w Croydon. W: J. Chwastyk-Kowalczyk, i P. Ciszek (red.), Multimodalne aspekty komunikacji, nauczania języków i kultury polskiej (s. 125–142). PUNO-Press.

Gębal, P. E. (2019). Dydaktyka języków obcych. Wprowadzenie. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Gwadera, M. (2019). Źródła do badań kultury czytelniczej – trwanie, zmiana, konwergencja. Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy, 55(1), 55–77.

Janowska, I. (2020). Od nauczania języków obcych do glottodydaktyki polonistycznej – przegląd koncepcji. W: I. Janowska, i M. Biernacka (red.), Kierunki badań w glottodydaktyce polonistycznej (s. 13–31). Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.

Janus-Sitarz, A. (2023). Cena sztucznej inteligencji: Edukacja polonistyczna w dobie OpenAI – zagrożenie czy szansa? Refleksje, (4), 17–23. https://refleksje.zcdn.edu.pl/wp-content/uploads/2023/09/on-line_Refleksje_4_2023.pdf.

Kowalikowa, J. (2006). Narodziny nauczyciela polonisty. Szkice edukacyjne. Universitas.

Krasuska-Betiuk, M. (2018). Szkolna nauka czytania i pisania z wykorzystaniem wybranych elementarzy – refleksje metodyczne. Forum Pedagogiczne, 8(2), 73–92. https://doi.org/10.21697/fp.2018.2.06

Latoch-Zielińska, M. (2020). Jak „obudzić szkołę”? O nowych trendach w edukacji nie tylko polonistycznej. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica, 56(1), 399–419. https://doi.org/10.18778/1505-9057.56.20

Lipińska, E. (2003). Z polskim na ty. Podręcznik do nauki języka polskiego dla stopnia progowego. Universitas.

Martyniuk, W. (2021). ESOKJ 2020: nowy, zmodernizowany europejski system opisu kształcenia językowego. Postscriptum Polonistyczne, 28(2), 1–18. http://dx.doi.org/10.31261/PS_P.2021.28.12

Mazur, E. (2011). Nauczyciele szkół polonijnych wobec najnowszych zadań edukacji humanistycznej (na przykładzie Polskiej Szkoły Forum w Madrycie). W: D. Hejda, i E. Mazur (red.), Edukacja polonistyczna, t. 1: Materiały z zakresu dydaktyki literatury i języka polskiego dla studentów oraz nauczycieli (s. 169–185). Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

Miodunka, W. T. (2016). Glottodydaktyka polonistyczna. Pochodzenie – stan obecny – perspektywy. Księgarnia Akademicka.

Niesporek-Szamburska, B. (2022). Odziedziczyć język, czyli o współczesnych problemach i wyzwaniach nauczania języka polskiego jako języka pochodzenia. Roczniki Humanistyczne. Glottodydaktyka, 70(10), 45–60. https://doi.org/10.18290/rh227010.3

Ożóg, K. (2010). Czy emigracja z ojczyzny znaczy emigrację z języka? Słowo. Studia językoznawcze, 1, 245–252.

Pawlusiewicz, M. (b.r.). Asy z drugiej klasy. Czytanka, ilustracje E. Sterniuk. Wisdom Publishers, https://czytamimowiepopolsku.com/pl/jezyk-polski-malgorzata-pawlusiewicz/asy-z-drugiej-klasy-czytanka-klasa-2.html [dostęp: 3.09.2024].

Pawlusiewicz, M. (b.r.). Asy z drugiej klasy. Ćwiczenia gramatyczne. Wisdom Publishers. https://czytamimowiepopolsku.com/pl/jezyk-polski-malgorzata-pawlusiewicz/asy-z-drugiej-klasy-cwiczenia-klasa-2.html [dostęp: 26.09.2023].

Pawłowska, R. (2002). Metodyka ćwiczeń w czytaniu. Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Radlińska-Tyma, R. (2016). Integracyjna Szkoła Sobotnia w Bristolu – powstanie, istota, cele i zadania polskiej placówki szkolnej działającej poza granicami kraju. W: I. Bielińska (red.), Polskie szkoły sobotnie. Obraz szkolnictwa polonijnego na przykładzie placówek w Norwegii i Wielkiej Brytanii (s. 123–148). Wydawnictwo Naukowe Akademii Ateneum w Gdańsku.

Rozporządzenie Ministra Edukacji i Nauki z dnia 3 września 2021 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą (Dz.U. 2021, poz. 1661).

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą z dnia 9 sierpnia 2019 r. (Dz.U. 2019, poz. 1652 oraz zm. Dz.U. 2020, poz. 1388).

Róg, T. (2020). Nauczanie języków obcych. Teoria, badania, praktyka. Wydawnictwo Werset.

Seretny, A, i Lipińska, E. (2005). ABC metodyki nauczania języka polskiego jako obcego. Universitas.

Sopata, A. (2013). Dwujezyczność, trójjęzyczność, wielojęzyczność: podobieństwa i różnice. W: S. Puppel, i T. Tomaszkiewicz (red.), Scripta manent – res novae (s. 399–408). Wydawnictwo Naukowe UAM.

Sylwestrowicz, J. (1979). Lekcja języka obcego. Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Święcka, A., Prędota, J., Rabczuk, A., i Skura, M. (2019). Od dzwonka do dzwonka. Podręcznik do nauki języka polskiego dla nastolatków w Wielkiej Brytanii. Fundacja „Towarzystwo Projektów Edukacyjnych”. http://tpe.org.pl/podrecznik/podrecznik-od-dzwonka-do-dzwonka/ [dostęp 26.09.2023].

Wilczyńska, W., i Michońska-Stadnik, A. (2010). Metodologia badań w glottodydaktyce. Wprowadzenie. Wydawnictwo Avalon.

Wojciechowski, K. (red.) (1986). Encyklopedia oświaty i kultury dorosłych. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.