„…chciałem być, jak wszyscy, normalnym sowieckim idiotą”. Ilja Boksztejn – poeta nieposłuszny

Agnieszka Lenart

doi:10.18290/rh247207.16

Data publikacji : 2024-11-20

Tom 72 Nr 7 (2024)

„…chciałem być, jak wszyscy, normalnym sowieckim idiotą”. Ilja Boksztejn – poeta nieposłuszny

Agnieszka Lenart

https://orcid.org/0000-0002-7467-2788

DOI: https://doi.org/10.18290/rh247207.16

Abstrakt

W artykule przedstawiona została sylwetka rosyjsko-izraelskiego poety-dysydenta Ilji Boksztejna, człowieka niepokornego, antykomunisty, przeciwnika sowieckiego totalitaryzmu, zwolennika prawosławnej duchowości i zachodnioeuropejskiej demokracji. Autorka artykułu zwraca uwagę na najważniejsze wydarzenia z życia poety – sowiecką młodość, spotkania z Jurijem Mamlejewem, antyreżimowe wystąpienia na moskiewskim „Majaku”, pobyt w łagrze, repatriację do Izraela – które ukształtowały go jako niezależnego człowieka i artystę. Boksztejn jest przykładem artysty pogranicza kulturowego i tożsamości hybrydowej. Reprezentuje jeden z modeli zachowań człowieka (Rosjanina, rosyjskiego Żyda, migranta) w sytuacji granicznej. Tłem dla naszych badań jest aktualna sytuacja polityczno-społeczna w Europie i na świecie – rosyjska agresja na Ukrainę, migracje, repatriacja do Izraela (alija „putinowska” i alija „wojenna”).

Słowa kluczowe:

Ilja Boksztejn, dysydent, sytuacja graniczna, hybrydowa tożsamość, samoświadomość, model zachowania, repatriacja z ZSRR/Rosji

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Alekseyeva, Lyudmila. Istoriya inakomysliya v SSSR: noveyshiy period. Moskva: Moskovskaya Khel’sinkskaya gruppa, 2012 [Алексеева, Людмила. История инакомыслия в СССР: новейший период. Москва: Московская Хельсинкская группа, 2012].

Apter, Yuriy. „«Yesli zhizn’ imeyet smysl...». Interv’yu s Il’yey Bokshteynom”. Et cetera 12 (2003): 6-9 [Аптер, Юрий. „«Если жизнь имеет смысл...». Интервью с Ильей Бокштейном”. Эт цэтэра 12 (2003): 6-9].

Bokshteyn, Il’ya. Byt’ ya lyubimym khotel. Iyerusalim: Skopus, 2001 [Бокштейн, Илья. Быть я любимым хотел. Иерусалим: Скопус, 2001].

Bokshteyn, Il’ya. Fantaziya strastey. Iyerusalim: Skopus, 2010 [Бокштейн, Илья. Фантазия страстей. Иерусалим: Скопус, 2010].

Całek, Anita. „Sytuacje graniczne w antyutopii: od heroizmu do konformizmu”. W: Prace Herkulesa – człowiek wobec wyzwań, prób i przeciwności, red. Maria Cieśla-Korytowska i Olga Płaszczewska, 597-618. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2013.

Daniel, Aleksander i Zbigniew Gluza, red. Słownik dysydentów: czołowe postacie ruchów opozycyjnych w krajach komunistycznych w latach 1956-1989, t. 1.Warszawa: Karta, 2007.

Duda, Katarzyna. Andriej Amalrik – rosyjski dysydent. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2010.

Dudek, Andrzej. „Groteska jako próba realizmu”. W: Emigracja i tamizdat. Szkice o współczesnej prozie rosyjskiej, red. Lucjan Suchanek, 225-264. Kraków: Universitas, 1993.

Heller, Michał. Maszyna i śrubki: Jak hartował się człowiek sowiecki. Kraków–Paryż: Instytut Literacki, 1988.

Khanin, Vladimir. „Voyennaya aliya russkoyazychnykh yevreyev v Izrail’: proshlyy opyt i novyye syurprizy”, 2023 [Ханин, Владимир. „Военная алия русскоязычных евреев в Израиль: прошлый опыт и новые сюрпризы”, 2023]. 25.10.2024. https://ridl.io/ru/voennaya-aliya-russkoyazychnyh-evreev-v-izrail-proshlyj-opyt-i-novye-syurprizy/.

Klimowicz, Tadeusz. Przewodnik po współczesnej literaturze rosyjskiej i jej okolicach, 1917-1996. Wrocław: Towarzystwo Przyjaciół Polonistyki Wrocławskiej, 1996.

Kotlyarskiy, Mark. Nepreryvnost’ teksta: novelly i esse: khudozhestvennaya literatura. Sankt-Peterburg: Aleteyya, 2011 [Котлярский, Марк. Непрерывность текста: новеллы и эссе: художественная литература. Санкт-Петербург: Алетейя, 2011].

Kozielecki, Józef. Koncepcje psychologiczne człowieka. Warszawa: PIW, 1977.

Nikitorowicz, Jerzy. „Hybrydowa tożsamość na kulturowym pograniczu – potencjał i problem osobisty i grupowy?”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Paedagogia-Psychologia 2 (32) (2019): 11-22.

Osipov, Vladimir. Tri otnosheniya k rodine. Frankfurt-na-Mayne: Posev, 1978 [Осипов, Владимир. Три отношения к родине. Франкфурт-на-Майне: Посев, 1978].

Pietrzycka-Bohosiewicz, Krystyna. „Metafizyka «Ja». Jutryzm «Ja» Jurija Mamlejewa (doktryna filozoficzna i jej «refleksy» w powieści «Włóczykije»)”. Przegląd Rusycystyczny, nr 4 (144) (2013): 91-106.

Polikovskaya, Lyudmila. My predchuvstviye, predtecha..., Ploshchad’ Mayakovskogo 1958-1965. Moskva: Zven’ya, 1997 [Поликовская, Людмила. Мы предчувствие, предтеча..., Площадь Маяковского 1958-1965. Москва: Звенья, 1997]. 25.10.2024. http://old.memo.ru/history/diss/books/mayak/index.htm.

Suchanek, Lucjan. „Świadkowie, oskarżyciele, sprzymierzeńcy i obrońcy. O postawach pisarzy rosyjskich”. W: Dać świadectwo prawdzie. Portrety współczesnych pisarzy rosyjskich, red. Lucjan Suchanek, 9-57. Kraków: Universitas, 1996.

Tarkowska, Joanna. Konceptualizacja Rosji i świata w poezji Josifa Brodskiego. Dom, miasto, ojczyzna. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007.

Węcławski, Michał. Tajemnica, filozofia, egzystencja. Z odniesieniem do myśli Lwa Szestowa i Gabriela Marcela. Lublin: Episteme, 2022.

Woźniak, Anna. „O literaturze rosyjskiej, jej nauczaniu i literaturocentryzmie”. Roczniki Humanistyczne 64, nr 7 (2016): 43-62.