Слово в „Ксьондзі Мареку” Юліуша Словацького

Agnieszka Jarosz

doi:10.18290/rh24727.10s

Data publikacji : 2025-01-17

Tom 72 Nr 7 Zeszyt specjalny (2024)

Słowo w Księdzu Marku Juliusza Słowackiego

Agnieszka Jarosz

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24727.10s

Abstrakt

Juliusz Słowacki napisał Księdza Marka w 1843 roku. Utworem tym, dotyczącym konfederacji barskiej, zainicjował kształtowanie paradygmatu dramatu mistyczno-genezyjskiego, zawierającego wszystkie zalążki myśli mistyczno-genezyjskiej. Poeta poszukiwał nowej formy wyrazu, z czego wynika konstrukcja języka poetyckiego Księdza Marka. Artykuł stanowi próbę syntetycznego, niemniej wieloaspektowego ujęcia słowa poetyckiego dramatu z roku 1843. Wyodrębnione zostały w nim następujące aspekty języka poetyckiego Księdza Marka: obrazowanie, leksyka i stylizacja, biblizmy oraz słowo jako kategoria nadrzędna, centralna.

Słowo poetyckie Księdza Marka realizuje właściwości Słowa Bożego (moc profetyczną, oświecania i dynamizującą). Na płaszczyźnie języka poetyckiego jest ujmowane w formy bogatych środków stylistycznych, konstruujących świat poetycki dramatu. Kształtuje go również z perspektywy semiologii teatrologicznej jako jeden ze znaków teatralnych, obok akustyki, ruchu, gestu i mimiki, przestrzeni, światła, kostiumu i rekwizytów.

Słowa kluczowe:

słowo poetyckie, Juliusz Słowacki, Ksiądz Marek, leksyka, stylizacja, biblizmy, Logos, Duch

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (Українська)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Boleski, Andrzej. Juliusza Słowackiego liryka lat ostatnich (1842-1848), Łódź: Lódzkie Towarzystwo Naukowe, 1949.

Jarosz, Agnieszka. „Ku teatrowi mistyczno-genezyjskiemu. „Ksiądz Marek” Juliusza Słowackiego”. В: Dramat i teatr religijny. Wyróżniki i paradygmaty. W stulecie urodzin Profesor Ireny Sławińskiej, ред. Wojciech Kaczmarek i Joanna Michalczuk, 179–194. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2014.

Jarosz, Agnieszka. „Słowo i gest w „Księdzu Marku” Juliusza Słowackiego” Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Filologia Polska. Historia i Teoria Literatury 13 (2013): 159–180.

Jarosz, Agnieszka. W stronę teatru mistyczno-genezyjskiego. „Ksiądz Marek” Juliusza Słowackiego, Lublin: Wydawnictwo KUL, 2019.

Kotliński, Andrzej. „Genueński jubiler i córka barskiego rabina. Mechanizmy i kształty «mistycznej batalistyki»”. В: Twórczość Słowackiego. Oryginalność – uniwersalność – recepcja. Materiały z konferencji w 180-lecie urodzin poety. Olsztyn, 21–23 listopada 1989, ред. Hanna Maria Małgowskiej i Andrzej Kotliński, 105–128. Olsztyn: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie, 1992.

Lebioda, Dariusz T. „«Ksiądz Marek» jako teofania”. В: Mickiewicz – Słowacki – Krasiński. Romantyczne uwarunkowania i współczesne konteksty, ред. Ewa Owczarz i Jerzy Smulski, 275–285, Łowicz: Wydaw. Mazowieckiej Wyższej Szkoły Humanistyczno-Pedagogicznej, 2001; перевидання в: Romantycy i kapłani. Hierofania, teofania, świętość, 69–82. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2003.

Ławski, Jarosław. Ironia i mistyka. Doświadczenia graniczne wyobraźni poetyckiej Juliusza Słowackiego. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2005.

Makowski, Stanisław. „Tajemnice tzw. Prób poematu filozoficznego”. В: Twórczość Słowackiego. Oryginalność – uniwersalność – recepcja, ред. Hanna Maria Małgowska i Andrzej Kotliński, 87–103. Olsztyn: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Olsztynie, 1992.

Milewski, Tadeusz. „Ewolucja stylu dramatów Juliusza Słowackiego”. В: Księga pamiątkowa ku czci Stanisława Pigonia, ред. Zygmunt Czerny, 335–344. Kraków: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1961.

Norkowska, Aleksandra. „Polskie „infernum”. Obraz konfederacji w dramacie Słowackiego a poezja barska”. В: Wyobraźnia Juliusza Słowackiego. Materiały konferencji naukowej Bydgoszcz, 21 kwietnia 2004, ред. Dariusz T. Lebioda, 107–118. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2006.

Ossowski, Janusz. „Romantyczna lektura Biblii. Ksiądz Marek J. Słowackiego i Trzy myśli Z. Krasińskiego – dwa sposoby odczytania Biblii (na tle wybranych problemów epoki)”. В: Biblia a literatura, ред. Stefan Sawicki i Jan Gotfryd, 283–307. Lublin: Wydawnictwo KUL, 1986.

Piwińska, Marta. Juliusz Słowacki od duchów. Warszawa: Pen, вид. 1 – 1992, вид. 2 – 1999.

Piwińska, Marta „Wstęp” [до:] Julisz Słowacki, Ksiądz Marek, уклад. Marta Piwińska, III-CXXXII. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, вид. III зміненe, 1991.

Радишевський, Ростислав. Українська школа в польському романтизмі: феномен пограниччя. Київ: Талком, 2018.

Rymkiewicz, Jarosław Marek. Ludzie dwoiści (Barokowa struktura postaci Słowackiego). В: Problemy polskiego romantyzmu, серії III, ред. Maria Żmigrodzka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981.

Próchnicki, Włodzimierz, Romantyczne światy. Czas i przestrzeń w dramatach Słowackiego. Kraków: Universitas 1992.

Sławińska, Irena. „Odczytanie dramatu”. В: Problemy teorii dramatu i teatru, уклад. Janusz Degler, 63–80. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1988.

Słowacki mistyczny. Propozycje i dyskusje sympozjum Warszawa 10–11 XII 1979, ред. Maria Janion i Maria Żmigrodzka. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1981.

Sudolski, Zbigniew. Słowacki. Opowieść biograficzna. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1978.

Słownik literatury XIX w., ред. Józef Bachórz i Alina Kowalczykowa, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1994.

Słownik teologii biblijnej, ред. Xavier Leon-Dufour. Пер. Kazimierz Romaniuk, Poznań: Pallottinum, 1994.

Treugutt, Stefan. „Książę niezłomny na murach Baru”. В: Przemiany tradycji barskiej. Studia, ред. Zofia Stefanowska, 189–212. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1972.

Tyczyński, Tomasz. „Romantyczne zmagania ze Słowem”. Studia Norwidiana, nr 7 (1989): 3–37.