Obraz natury w polskim i ukraińskim leksykonie mentalnym

Barbara Rodziewicz

doi:10.18290/rh23716.18

Data publikacji : 2023-08-31

Tom 71 Nr 6 (2023)

Obraz natury w polskim i ukraińskim leksykonie mentalnym

Barbara Rodziewicz

https://orcid.org/0000-0001-7724-5602

DOI: https://doi.org/10.18290/rh23716.18

Abstrakt

Celem artykułu jest przedstawienie językowego obrazu natury utrwalonego w polskim i ukraińskim leksykonie mentalnym. Autorka analizuje dane słowników asocjacyjnych, omawiając oraz porównując zakresy treściowe pojęć nazywających obiekty przyrody na przykładzie pól skojarzeniowych słów-bodźców – las/лic i rzeka/piка. Autorka dowodzi, że postrzeganie i rozumienie wybranych obiektów natury odzwierciedlone w mentalnych strukturach użytkowników języka polskiego i ukraińskiego charakteryzuje relatywnie wysoki stopień dyferencjacji. Językowy obraz świata natury Polaków i Ukraińców mimo ich wspólnych słowiańskich korzeni nie jest spójny i ujawnia obok wyraźnych analogii również szereg różnic.

Słowa kluczowe:

leksykon mentalny, natura, Polacy, Ukraińcy, słownik asocjacyjny

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Aitchison, Jean. Wörter im Kopf. Eine Einführung in das mentale Lexikon. Übersetzt von Martina Wiese. Max Niemeyer Verlag, 1997.

Ajdačić, Dejan, i Lidija Nepop Ajdačić. Poredbena srpsko-ukrajinska frazeologia 1. Alma, 2015.

Bartmiński, Jerzy. „Rzeka w językowo-kulturowym obrazie świata Polaków”. Urzeczenie: locje literatury i wyobraźni, red. Mariusz Jochemczyk i Miłosz Piotrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013, ss. 53-64.

Cygan, Stanisław, i Andrzej Dyszak. „Językowy obraz Puszczy Jodłowej w twórczości pisarzy regionu świętokrzyskiego”. Las w kulturze III, red. Wojciech Łysiak, Wydawnictwo Eco, 2004, ss. 89-98.

Czapla, Anna. „Obraz wody w nazwach miejscowości położonych na pograniczu polsko-ruskim”. Żywioły w poznaniu. Konceptualizacja żywiołów. Wieloaspektowość badań, różnorodność rozwiązań, red. Hanna Kaczmarek, t. 2, Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie, 2017, ss. 109-119.

Dyszak, Andrzej. „Językowy obraz lasu”. Linguistica Bidgostiana, nr 3, 2006, ss. 55-63.

Dziewońska-Kiss, Dorota. (2013) „Językowy obraz czterech żywiołów w polskiej i węgierskiej frazeologii”. Studia Slavica Savariensia, nr 1-2, 2013, ss. 185-197.

Galton, Francis. „Psychometric Experiments”. Brain. A Journal of Neurology, t. 2, 1879, ss. 149-162.

Gawarkiewicz, Roman, Izabela Pietrzyk, i Barbara Rodziewicz. Polski słownik asocjacyjny z suplementem. PRINT GROUP, 2008.

Grzegorczykowa, Renata. „O tak zwanej reprezentatywnej funkcji języka w świetle nowszych badań psycholingwistycznych”. Język a Kultura, t. 20: Tom jubileuszowy, red. Anna Dąbrowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2008, ss. 129-141.

Kurcz, Ida. Psychologia języka i komunikacji. Wykłady z psychologii. Wydawnictwo Naukowe Scholar, 2000.

Langacker, Ronald. Wykłady z gramatyki kognitywnej. Tłum. Henryk Kardela. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1995.

Niewiara, Aleksandra. „Wody płyną. Piję wodę: pierwotne i prototypowe konceptualizacje rzeki w językach indoeuropejskich”. Urzeczenie: locje literatury i wyobraźni, red. Mariusz Jochemczyk i Miłosz Piotrowia, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2013, ss. 15-42.

Roche, Jörg. Fremdsprachenerwerb. Fremdsprachendidaktik. Francke, 2008.

Rosch, Eleonor. „Principles of Categirisation”. Cognition and Categorisation, red. Eleonor Rosch i Barbara Lloyd, Hillsdale, 1978, ss. 27-48.

Seretny, Anna. Słownictwo w dydaktyce języka polskiego. Świat słów na przykładzie języka polskiego jako obcego. Księgarnia Akademicka, 2015.

Słownik stereotypów i symboli ludowych. Kosmos. Ziemia, woda, podziemie, red. Jerzy Bartmiński, t. 1, z. 2, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 1999.

Święcicka, Małgorzata. „Brda w językowym obrazie świata”. Dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze Brdy i jej dorzecza: materiały z konferencji naukowej, która odbyła się 21 września 2007 r. w Tucholi, red. Włodzimierz Jastrzębski i Jacek Woźny, Przedsiębiorstwo Marketingowe LOGO, 2007, ss. 158-165.

Tarasov, Yevgeniy. „Aktual'nyye problemy analiza yazykovogo soznaniya”. Yazykovoye soznaniye i obraz mira, red. Natal'ya Ufimtseva, Institut yazykoznaniya RAN, 2000, ss. 24-32 [Тарасов, Евгений. „Актуальные проблемы анализа языкового сознания”. Языковое сознание и образ мира, ред. Наталья Уфимцева, Институт языкознания РАН, 2000, ss. 24-32].

Treska, Joanna. „Językowy obraz wody we frazeologii oraz paremiologii polskiej i czeskiej”. Poradnik Językowy, nr 6, 2015, ss. 53-69.

Ufimtseva, Natal'ya, Galina Cherkasova, Yuriy Karaulov i Yevgeniy Tarasov. Slavyanskiy assotsiativnyy slovar': russkiy, belorusskiy, bolgarskiy, ukrainskiy. Institut yazykoznaniya RAN, 2004 [Уфимцева, Наталья, Гaлина Черкасова, Юрий Караулов и Евгений Тарасов. Cлавянский ассоциативный словарь: русский, белорусский, болгарский, украинский. Институт языкознания РАН, 2004].

Ufimtseva, Natal'ya. „Assotsiativnyye slovari slavyanskikh yazykov”. Polski słownik asocjacyjny z suplementem, red. Roman Gawarkiewicz, Izabela Pietrzyk i Barbara Rodziewicz, PRRINT GROUP, 2008, ss. 15-31 [Уфимцева, Наталья. „Ассоциативные словари славянских языков”. Polski słownik asocjacyjny z suplementem, red. Roman Gawarkiewicz, Izabela Pietrzyk, Barbara Rodziewicz, PRRINT GROUP, 2008, ss. 15-31].

Wróbel, Szymon. Umysł, gramatyka, ewolucja. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.