Kozłowski, Zając, Wróbel – najpopularniejsze nazwiska odzwierzęce w Polsce. Analiza ilościowa i jakościowa

Małgorzata Karczewska

doi:10.18290/rh23716.10

Data publikacji : 2023-08-31

Tom 71 Nr 6 (2023)

Kozłowski, Zając, Wróbel – najpopularniejsze nazwiska odzwierzęce w Polsce. Analiza ilościowa i jakościowa

Małgorzata Karczewska

https://orcid.org/0000-0002-3265-6042

DOI: https://doi.org/10.18290/rh23716.10

Abstrakt

Nazwiska pochodzące od nazw zwierząt bazują na przypisywaniu zwierzętom określonych cech wyglądu i charakteru i następnie przenoszeniu tych cech na określonych ludzi. W badaniu wyekscerpowano 122 nazwiska pochodzące od nazw zwierząt spośród tysiąca najpopularniejszych polskich nazwisk. Celem analizy było sprawdzenie, od których nazw zwierząt te nazwiska pochodzą, czy są to zwierzęta udomowione czy dzikie, do jakich gromad należą, a także zweryfikowanie, czy popularność danego gatunku w życiu ludzkim i kulturze przekłada się na wysoką częstotliwość nazwisk motywowanych ich nazwą. Okazało się, że nie ma prostego przełożenia w tym zakresie, a najwięcej nazwisk pochodzi od nazw gatunków ptaków. Ponadto potwierdzono prawidłowość tzw. prawa Zipfa, według którego istnieje nieduża liczba bardzo popularnych nazwisk i duża liczba nazwisk mało popularnych.

Słowa kluczowe:

onomastyka, antroponimia, nazwiska odzwierzęce, popularność nazwisk, gatunki i gromady zwierząt, prawo Zipfa

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bartmiński, Jerzy. Językowe podstawy obrazu świata. Wyd. 2. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007.

Bartmiński, Jerzy, Olga Kielak i Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska. Dlaczego wąż nie ma nóg? Zwierzęta w ludowych przekazach ustnych. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2015.

Biniewicz, Jerzy. „Zwierzęta w dyskursie naukowym”. Bestie, żywy inwentarz i bracia mniejsi. Motywy zwierzęce w mitologiach, sztuce i życiu codziennym, red. Piotr Kowalski, Katarzyna Łeńska-Bąk i Magdalena Sztandara, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2007, ss. 9-19.

Bystroń, Jan St. Nazwiska polskie. Książnica Atlas, 1936.

Cieślikowa, Aleksandra. „Normatywny aspekt nazw własnych”. Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. Robert Mrózek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2004, ss. 229-239.

Kaleta, Zofia. Nazwisko w kulturze polskiej. PAN, 1998.

Kępa-Figura, Danuta. Kategoryzacja w komunikacji językowej: na przykładzie leksemu ptak. Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, 2007.

Kolber, Teresa. „Nazwiska od nazw zwierząt w dziewiętnastowiecznych księgach parafialnych dekanatu wadowickiego”. Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, t. 4, 2008, ss. 156-178.

Kowalik-Kaleta, Zofia. Historia nazwisk polskich na tle społecznym i obyczajowym (XII-XV wiek). T. 1. PAN, 2007.

Kowzan, Jacek. „Kogut, czyli przyczynek do pewnej zwierzęcej ambiwalencji w kulturze”. Bestie, żywy inwentarz i bracia mniejsi. Motywy zwierzęce w mitologiach, sztuce i życiu codziennym, red. Piotr Kowalski, Katarzyna Łeńska-Bąk i Magdalena Sztandara, Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego, 2007, ss. 121-132.

Łobodzińska, Romana. „Zwierzę w nazwisku”. Język a kultura, 15, Opozycja homo-animal w języku i kulturze, red. Anna Dąbrowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003, ss. 129-134.

Magda-Czekaj, Małgorzata. „Świat przyrody widziany przez nazwiska pochodzenia gwarowego”. Onomastica, nr 60, 2016, ss. 151-162.

Malec, Maria. „Nazwy osobowe – ich rodzaje, pochodzenie i funkcje”. Nazwy własne w języku, kulturze i komunikacji społecznej, red. Robert Mrózek, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2004, ss. 47-63.

Malec, Maria. O imionach i nazwiskach w Polsce. Tradycja i współczesność. TMJP, 1996.

Rejter, Artur. Nazwy własne w kon/tekstach kultury. Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2019.

Rzetelska-Feleszko, Ewa. „Onomastyka kulturowa”. Nowe nazwy własne – nowe tendencje badawcze, red. Aleksandra Cieślikowa, Barbara Czopek-Kopciuch i Katarzyna Skowronek, Wydawnictwo PANDIT, 2007, ss. 57-62.

Skowronek Katarzyna. Współczesne nazwisko polskie. Studium statystyczno-kognitywne. Wydawnictwo Naukowe DWN, 2001.

Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych. T. 1-10., red. Kazimierz Rymut, Instytut Języka Polskiego PAN, 1992-1994.

Zimnowoda, Joanna. „Opozycja homo-animal w ekspresywnych zwrotach językowych”. Opozycja homo-animal w języku i kulturze, red. Anna Dąbrowska, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2003, ss. 103-115. Język a kultura, 15.

Żółkoś, Monika. „Mikro-formy i makro-lęk. Owady jako wyzwanie dla animal studies”. Zwierzęta i ich ludzie. Zmierzch antropocentrycznego paradygmatu, red. Anna Barcz i Dorota Łagodzka, Instytut Badań Literackich PAN, 2015, ss. 34-45.