Chrześcijańskie inspiracje we wczesnych dramatach Iwana Wyrypajewa

Katarzyna Wasińczuk

doi:10.18290/rh23717.12

Data publikacji : 2023-09-26

Tom 71 Nr 7 (2023)

Chrześcijańskie inspiracje we wczesnych dramatach Iwana Wyrypajewa

Katarzyna Wasińczuk

https://orcid.org/0000-0002-3340-0137

DOI: https://doi.org/10.18290/rh23717.12

Abstrakt

Dramaturgia Iwana Wyrypajewa nasycona jest motywami biblijnymi, pełno w niej chrześcijańskich asocjacji. Ewangeliczne przesłanie i frazeologia poddawane są jednak nieustannym transformacjom, co czyni chrześcijański kod nieczytelnym. Celem niniejszego artykułu jest zbadanie realizacji chrześcijańskiego paradygmatu w koncepcji duchowości wyłaniającej się z wybranych dramatów Wyrypajewa. Przedmiotem badań jest zespół motywów chrześcijańskich o dużej elastyczności i nośności znaczeniowej. Niezbędne jest również ujawnienie bogactwa religijno-‑filozoficznych inspiracji w twórczości rosyjskiego dramaturga oraz eksploracja – obecnych na różnych poziomach organizacji wybranych utworów – wątków duchowych w kontekście sacrum chrześcijańskiego. Artykuł stanowi próbę prześledzenia bliskich i dalekich odniesień sakralnych oraz strategii modelowania rzeczywistości duchowej w dramaturgii Wyrypajewa. Modelunek duchowości zdaje się wykazywać znikomy związek z chrześcijańskim światopoglądem. Spór nie oznacza jednak jednoznacznego odrzucenia.

Słowa kluczowe:

duchowość, misterium i tragedia, nowy dramat rosyjski, Iwan Wyrypajew, chrześcijaństwo

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

PDF

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Biegluk-Leś, Weronika. „Nieradosne gry kulturowej dekonstrukcji. ‘Tlen’ Iwana Wyrypajewa”. Białostockie Studia Literaturoznawcze, 2014, nr 5, ss. 371-392.

Brecht, Bertold. „Krótki opis nowej techniki sztuki aktorskiej mającej na celu wywołanie efektu obcości”. Tłum. Zbigniew Krawczykowski, Dialog, nr 7, 1959.

Dmitriyevskaya, Marina. „Moy bog eto evolyutsionnoye razvitiye” [Дмитриевская, Марина. „Мой бог это эволюционноеразвитие”.] ptj.spb.ru/archive/83/theater-and-religion/ivan-vyrypaev-moj-bog-eto-evolyucionnoe-razvitie/. Dostęp 27.08.2021.

Evdokimov, Paul. Prawosławie. Tłum. Jerzy Klinger. Pax, 1964.

Hryniewicz, Wacław. „Między ortodoksją a doksologią. Refleksje nad dogmatycznych dziedzictwem bizantyńsko-słowiańskim”. Chrześcijańskie dziedzictwo bizantyńsko-słowiańskie, red. Adam Kubiś, Marian Rusecki, Redakcja Wydawnictw KUL, 1994, ss. 66-107.

Ivanov, Vyacheslav. Sobraniye sochineniy v 4 tomakh, t. 3, red. Ol'ga Deshart, Foyer Oriental Chretien, 1979 [Иванов, Вячеслав. Собрание сочинений в 4 томах, т. 3, ред. Ольга Дешарт, Foyer Oriental Chretien, 1979].

Jarzębski, Jerzy. „Co się zdarzyło w teatrze mowy”. Autor-podmiot literacki-bohater, red. Anna Martuszewska, Janusz Sławiński, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1983, ss. 217-237.

Lechowska, Marta. Teatr misteryjny w kulturze rosyjskiej. Wydawnictwo Księgarnia Akademicka, 2016.

Lipowiecki, Mark. Paralogie. Transformacje dyskursu (post)modernistycznego w kulturze rosyjskiej lat 1920-2000. Tłum. Piotr Fast. Stowarzyszenie Inicjatyw Wydawniczych „Śląsk”, 2018.

Lyubomudrov, Aleksey. Dukhovnyy realizm v literaturerusskogo zarubezh'ya. B. K. Zaytsev, I. S. Shmelev. Dmitriy Bulanin, 2003 [Любомудров, Алексей. Духовный реализм в литературе русского зарубежья. Б. К. Зайцев, И. С. Шмелев. Дмитрий Буланин, 2003].

Mazurek, Halina. „Przypowieści z refrenem: o dramatach Iwana Wyrypajewa”. Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze, nr 20, 2008, ss. 84-95.

Łosski, Mikołaj. Historia filozofii rosyjskiej. Tłum. Henryk Paprocki. Wydawnictwo Antyk, 2000.

Pieczyński, Maciej. Modele dialogu z tradycją w najnowszej dramaturgii rosyjskiej. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, 2021.

Popczyk-Szczęsna, Beata. „Biblia – wzorzec i rekwizyt. O twórczości scenicznej Iwana Wyrypajewa.” Życie Księgi. Biblia a dramat i teatr współczesny, red. E. Partyga, M. Prussak, Errata, 2010, ss. 196-212.

Raźny, Anna. „Aksjologia i metafizyka w tomie Из глубины”. Duchowość i sacrum w literaturze emigracyjnej Słowian Wschodnich, red. Anna Woźniak, Mirosława Kawecka, Wydawnictwo KUL, 2002, ss. 43-63.

Shestov, Lev, Isaakovich. Sola Fide – Tol'ko veroyu. YMCA-PRESS, 1966 [Шестов, Лев, Исаакович. Sola Fide – Только верою. YMCA-PRESS, 1966].

Sucharski, Tadeusz. „Dostojewski w ‘filozofii tragedii’ Lwa Szestowa”, www.filozofiarosyjska. uz.zgora.pl/images/teksty/dostojewski%20w%20filozofii%20tragedii%20szestowa.pdf. Dostęp 20.08.2022.

Trzciński, Łukasz. „Problem ateizmu w filozofii indyjskiej. Śri Ramana Maharishi i Nisargadatta Maharaj”. Ateizm w kulturze Zachodu i Wschodu, red. Jowita Guja, Libron, 2012, ss. 31-47.

Wasińczuk, Katarzyna. „Religioznyy diskurs v dramaturgii Ivana Vyrypayeva (Bytiye № 2, Kislorod, P'yanyye” [„Религиозный дискурс в драматургии Ивана Вырыпаева (Бытие № 2, Кислород, Пьяные)”]. Studia Wschodniosłowiańskie, 2019, nr 19, ss. 263-277.

Wasińczuk, Katarzyna. „Światy na opak. O (nie)istnieniu tabu we współczesnej rosyjskiej dramaturgii. Na przykładzie wybranych utworów I. Wyrypajewa i W. Sigariewa”. Tabu w literaturze i sztuce. Wczoraj i dziś, red. Weronika Biegluk-Leś, Ewa Pańkowska, Universitas, 2021, ss. 231-246.

Wodziński, Cezary. Trans, Dostojewski, Rosja, czyli o filozofowaniu siekierą. Fundacja Terytoria Książki, 2018.

Vyrypaev, Ivan. „O teatre”. Kislorod, Iyul', Tanets Deli. P'yesy. Prospekt, 2011, ss. 11-55 [Вырыпаев, Иван. „О театре”. Кислород, Июль, Танец Дели. Пьесы, Проспект, 2011, cc. 11-55].

Vyrypaev, Ivan. „Sny” [Вырыпаев, Иван. „Сны”], vyrypaev.com/ru/plays/dreams/ru/. Dostęp 20.08.2022.

Vyrypaev, Ivan. „Bytiye № 2”. Novaya drama: p'yesy i stat'i. Seans/Amfora, 2008, ss. 53-118 [Вырыпаев Иван, „Бытие № 2”, Новая драма: пьесы и статьи. Сеанс/Амфора, 2008, cc. 53-118].

Woźniak, Anna. „Doświadczenie ulotności życia w ‘Dzienniku myśli’ Lwa Szestowa”. W kręgu wartości: Bóg, człowiek, świat, red. Anna Woźniak i Witold Kowalczyk, Wydawnictwo UMCS, 2010, ss. 107-120.