Interferencje językowe i kulturowe w nauczaniu języka polskiego jako obcego uchodźców wojennych z Ukrainy (wyniki badań ankietowych)

Agnieszka Szlachta; Krzysztof Flasiński

doi:10.18290/rh247210.9

Data publikacji : 2024-12-23

Tom 72 Nr 10 (2024)

Interferencje językowe i kulturowe w nauczaniu języka polskiego jako obcego uchodźców wojennych z Ukrainy (wyniki badań ankietowych)

Agnieszka Szlachta

https://orcid.org/0000-0002-7216-7892

Krzysztof Flasiński

https://orcid.org/0000-0003-2977-2752

DOI: https://doi.org/10.18290/rh247210.9

Abstrakt

Anonimowe badania ankietowe przeprowadzono w czerwcu 2023 r. wśród uchodźców z Ukrainy, którzy uczestniczyli w intensywnym kursie języka polskiego, przygotowującym do podjęcia pracy. Grupa badana liczyła 89 osób. Wyniki badań wskazują, że wśród uczących się języka polskiego osób pochodzących z Ukrainy można zaobserwować silne interferencje zarówno na płaszczyźnie językowej, jak i kulturowej. Ankietowani zauważali liczne fonologiczne, leksykalne i gramatyczne zbieżności języka polskiego i ukraińskiego, a wysoka interkomprehensja sprzyjała kształceniu poszczególnych umiejętności, zwłaszcza – receptywnych. Kursanci podkreślali wiele wspólnych społeczno-kulturowych elementów. Ustalono również, że szybko osiągana komunikatywność może powodować przeszacowywanie własnych umiejętności językowych i kulturowych, a pojawiające się pułapki interferencyjne wpływają na zakłócenia komunikacji.

Słowa kluczowe:

język polski, język ukraiński, transfer językowy, interferencje językowe, interkomprehensja, języki słowiańskie, glottodydaktyka

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Baranivska, O. (2007). Polsko-ukraińskie interferencje gramatyczne i leksykalne w nauczaniu języka polskiego jako obcego. W: M. Czermińska, K. Meller, i P. Fliciński (red.), Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych (s. 747–753). Wydawnictwo Naukowe UAM.

Borysiewicz, H. (2013). Nauczyć prośby: zagadnienia interferencji językowo-kulturowej w nauczaniu języka polskiego jako obcego w środowisku rosyjskojęzycznym. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 20, 159–166.

Burkacka, I., Pawelec, R., i Zdunkiewicz-Jedynak, D. (red.) (2010). Słowa – kładki, na których spotykają się ludzie różnych światów. Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego.

Dąbrowska, A., Dobesz, U., i Pasieka, M. (2010). Co warto wiedzieć. Poradnik metodyczny dla nauczycieli języka polskiego jako obcego na Wschodzie. Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Dąbrowski, M. (2001). Swój, obcy, inny: z problemów interferencji i komunikacji międzykulturowej. Świat Literacki.

Gębal, P. (2016). Interkomprehensja, strategie mediacyjne i nauczanie języków obcych. W: E. Lipińska, i A. Seretny (red.), Tłumaczenie dydaktyczne w nowoczesnym kształceniu językowym (s. 77–93). Księgarnia Akademicka.

Golka, M. (2016). Komunikowanie międzykulturowe. Przypomnienie głównych tez. Multicultural Studies, 1, 41–52. https://doi.org/10.23734/mcs.2016.1.041.052

Górska, A. (2015). Błędy studentów z Ukrainy – zapobieganie i eliminacja w grupach o zróżnicowanych możliwościach (na podstawie doświadczeń Centrum Partnerstwa Wschodniego Uniwersytetu Opolskiego). Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 22, 357–370. https://doi.org/10.18778/0860-6587.22.24

Hirniak, U. (2020). Interferencje w strefie polsko-ukraińskich kontaktów językowych. Polonia Inter Gentes, (1), 165–182. https://czaz.akademiazamojska.edu.pl/index.php/pig/article/view/518

Hofmański, W. (2012). Języki w kontakcie. Fenomen słowiańskiej komunikatywności. Slavia Occidentalis, 69, 91–107.

Hofmański, W. (2019). Leksykalno-komunikacyjne aspekty słowiańskiej interkomprehensji. Prace Językoznawcze, 21(2), 57–69.

Izdebska-Długosz, D. (2021a). Błędy gramatyczne w polszczyźnie studentów ukraińskojęzycznych. Księgarnia Akademicka.

Izdebska-Długosz, D. (2021b). Nauczanie polskiej deklinacji i składni w grupach wschodniosłowiańskich. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 28, 117–132. https://doi.org/10.18778/0860-6587.28.08

Jachimowska, K. (1999). Składniowa interferencja językowa u rosyjskojęzycznych studentów polonistyki. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Linguistica, 39, 3–10.

Jaskot, M. P. (2016). Odniesienia kulturowe w nauczaniu języka obcego w grupie wielokulturowej – pułapki i wyzwania. Linguodidactica, 20, 133–149. https://doi.org/10.15290/lingdid.2016.20.10

Kaleta, R. (2013). Złudne odpowiedniki białorusko-polskie. Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, 48, 123–141. https://doi.org/10.11649/sfps.2013.008

Korol, L. (2007). Kłopoty Ukraińców z polską etykietą językową. W: M. Czermińska, K. Meller, i P. Fliciński (red.), Literatura, kultura i język polski w kontekstach i kontaktach światowych (s. 873–878). Wydawnictwo Naukowe UAM.

Kowalewski, J. (2015). Dlaczego popełniłeś ten błąd? Próba glottodydaktycznego opisu i klasyfikacji błędów popełnianych przez uczących się języka polskiego jako obcego na Ukrainie. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 22, 337–355. https://doi.org/10.18778/0860-6587.22.23

Krawczuk, A. (2010). Błędy gramatyczne studentów polonistyki lwowskiej spowodowane interferencją polsko-ukraińską. W: J. Rieger, i D. A. Kowalska (red.), Język polski dawnych Kresów Wschodnich (t. 4, s. 351–365). Wydawnictwo Naukowe Semper.

Krawczuk, A. (2013). Co i jak myślą o polszczyźnie jej ukraińskojęzyczni użytkownicy (na podstawie badań nad świadomością normatywną studentów polonistyki lwowskiej). W: A. Rabczuk (red.), Edukacja Międzykulturowa. Forum Glottodydaktyczne. Materiały z Konferencji Naukowej (s. 95–116). Centrum Języka Polskiego i Kultury Polskiej dla Cudzoziemców Polonicum Uniwersytetu Warszawskiego.

Levchuk, P. (2019). Ukrainian, Polish and Russian Trilingualism Among Ukrainians of Non-Polish Origin Living in Poland. Cognitive Studies / Études cognitives, 19. https://doi.org/10.11649/cs.1988

Łesiów, M. (2003). Historia wzajemnych kontaktów i wpływów języka polskiego i ukraińskiego. W: D. Buczko, i M. Łesiów (red.), Z badań nad polsko-ukraińskimi powiązaniami językowymi (s. 11–23). Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Maliszewski, B. (2016). Pokonując interferencje – nauczanie sprawności pisania w początkujących grupach wschodniosłowiańskich. W: W. Próchniak, i M. Smoleń-Wawrzusiszyn (red.), Nauczanie języka polskiego jako obcego. Tradycje i innowacje (s. 129–138). Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Maliszewski, B. (2019). Ku absencji interferencji – sposoby utrwalania poprawnych form gramatycznych w nauczaniu języka polskiego młodzieży z Ukrainy. Roczniki Humanistyczne, 67(10), 99–111. http://dx.doi.org/10.18290/rh.2019.67.10-7

Marcinkiewicz, J. (2013). O kognitywnym rozumieniu interferencji oraz transferu językowego w akwizycji L2. Scripta Neophilologica Posnaniensia, (13), 67–75. https://doi.org/10.14746/snp.2013.13.06

Niewiara, A. (2015). Słowa klucze kultury w sytuacji bliskiego sąsiedztwa kultur i powinowactwa językowego (dusza–serce). LingVaria, 10(20), 291–304. https://doi.org/10.12797/LV.10.2015.20.22

Pančíková, M., i Horák, A. (2020). Transfer in Related Slavic languages. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 27, 81–92. https://doi.org/10.18778/0860-6587.27.03

Prokopenko, O., i Kryvoruchko, L. (2017). Similarities and Cultural Differences as a Basis for the Development of Mutually Beneficial Relations Between Poland and Ukraine. Perspektywy Kultury, 17(2), 7–16.

Przechodzka, G. (1993). Z problematyki interferencji językowej w nauczaniu języka polskiego Polaków ze Wschodu. W: J. Mazur (red.), Metodyka kształcenia językowego Polaków ze Wschodu (s. 39–48). Wydawnictwo UMCS.

Przechodzka, G., i Hudy, W. (2021). Interferencje leksykalne w wypowiedziach pisemnych Słowian ze Wschodu (na podstawie pisemnych prac certyfikatowych z roku 2019, poziom B1). Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 28, 133–143. https://doi.org/10.18778/0860-6587.28.09

Saturno, J., i Gębal, P. (2022). Interkomprehensja w nauczaniu języka polskiego jako obcego (JPJO) Słowian wschodnich. Acta Universitatis Lodziensis. Kształcenie Polonistyczne Cudzoziemców, 29, 213–229. https://doi.org/10.18778/0860-6587.29.14

Skalska, A., i Skalski, T. (1995). Pułapka komunikatywności. W: J. Mazur (red.), Kształcenie sprawności komunikacyjnej Polaków ze Wschodu (s. 49–57). Wydawnictwo UMCS.

Żmigrodzki, P. (red.) (2007). Wielki słownik języka polskiego. Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk. https://wsjp.pl/