Wariantywność czasowników percepcji wzrokowej w pismach św. Franciszka z Asyżu. Problemy translatorskie w przekładach z łaciny na język polski i włoski

Andrzej Zając

doi:10.18290/rh24728.8

Data publikacji : 2024-10-04

Tom 72 Nr 8 (2024)

Wariantywność czasowników percepcji wzrokowej w pismach św. Franciszka z Asyżu. Problemy translatorskie w przekładach z łaciny na język polski i włoski

Andrzej Zając

https://orcid.org/0009-0003-1595-0252

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24728.8

Abstrakt

Artykuł ukazuje problem łacińskich czasowników percepcji wzrokowej w korpusie pism św. Franciszka z Asyżu oraz ich tłumaczeń na język polski i włoski. Omawia znaczenie i rolę prefiksów w połączeniu z czasownikiem spectare / spicere oraz związane z nimi zmiany znaczeniowe w kontekstach językowych i sytuacyjnych. Szczególne miejsce zajmuje problematyczny czasownik despicere, którego właściwe rozumienie zostanie rozpatrzone w kontekście innych miejsc w pismach, ujawniających charakterystyczny dla autora sposób postrzegania rzeczy ziemskich (terrena). Zaprezentowane analizy i przemyślenia poprowadzą do wniosku, jakim jest próba uchwycenia ogólnej charakterystyki percepcji wzrokowej według Franciszka, właściwej dla języka mistycznego. Całość dociekań ma posłużyć jako przykład zmagań translatorskich oraz jako sugestie dla tłumaczy.

Słowa kluczowe:

percepcja wzrokowa, prefiksy, czasowniki czynne i bierne, język mistyczny, ekwiwalenty, św. Franciszek z Asyżu

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Baldini, M. (1998). Linguaggio mistico. W: L. Boriello, E. Caruana i in. (red.), Dizionario di mistica (s. 750-752). Libreria Editrice Vaticana.

Dobaczewski, A. (2002). Zjawiska percepcji wzrokowej. Studium semantyczne. Uniwersytet Warszawski, Katedra Lingwistyki Formalnej.

Draguła, A. (2013). Teologia wizualna. Uwagi metodologiczne. W: K. Flader i in. (red.), Wierzyć i widzieć (s. 13-29). Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia.

Du Cange et al. (red.). (1883-1887) Glossarium mediae et infimae latinitatis, vol. 1-10. Léopold Favre. Dostępny online: http://ducange.enc.sorbonne.fr.

Grzesiak, R. (1983). Semantyka i składnia czasowników percepcji zmysłowej. Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Kruczkiewicz, B. (1925). Słownik łacińsko-polski do użytku szkół średnich. Książnica-Atlas.

Paepcke, F. (2009). Rozumienie tekstu a przekład (G. Sowiński, tłum.). W: P. Bukowski, M. Heydel (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia (s. 337-346). Społeczny Instytut Wydawniczy Znak.

Plezia, M. (red.). (1999). Słownik łacińsko-polski. T. I-V. Wydawnictwo Naukowe PWN.

Pozzi, G. (1988a). Bibliografia ragionata. W: G. Pozzi, C. Leonardi (red.), Scrittrici mistiche italiane (s. 702-721). Marietti.

Pozzi, G. (1988b). L’alfabeto delle sante. W: G. Pozzi, C. Leonardi (red.), Scrittrici mistiche italiane (s. 21-42). Marietti.

Pozzi, G. (1997). Grammatica e retorica dei santi. Vita e Pensiero.

Słownik języka polskiego PWN (2005), https://sjp.pwn.pl

Strzemiński, W. (2016). Teoria widzenia. Red. naukowy I. Luba. Muzeum Sztuki.

Śliwa, D. (2020). «Je regarde ton âme avec délice» ‒ analyse contrastive des verbes de perception visuelle polonais et français à partir de Dzienniczek (Petit Journal) de Soeur Faustine. W: B. Marczuk, I. Piechnik (red.), Discours religieux : langages, textes, traductions (s. 103-130). Biblioteka Jagiellońska.

Śliwa, D. (2021). Les antithèses dans les «songes» de Mariam, la petite Arabe (1846-1878). W: A. Paleta, D. Pudo i A. Rzepka (red.), Pensées orientale et occidentale : influences et complémentarité II (s. 241-261).Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.

Tabakowska, E. (2021). Okno na świat, okno na przekład. Między Oryginałem a Przekładem, 2(52), 11-34.

Treccani. Dizionario dell’italiano Treccani. Istituto della Enciclopedia Italiana, https://www.treccani.it/vocabolario

Zając, A. (2010). L’esperienza di Dio nelle Lodi di Dio altissimo alla luce degli altri scritti di san Francesco d’Assisi. Casa Editrice Miscellanea Francescana.

Zając, A. (2014). Franciscus idiota – znaczenia kontekstowe i interpretacje hagiograficzne. Roczniki Humanistyczne, 62(8), 93-110.