Sint Servaas op de planken: De middeleeuwse legende in het twintigste-eeuwse massatoneel

Jan Załęcki

doi:10.18290/rh25735.9

Data publikacji : 2025-08-04

Tom 73 Nr 5 (2025)

Święty Serwacy na scenie: średniowieczna legenda w dwudziestowiecznym teatrze masowym

Jan Załęcki

https://orcid.org/0009-0000-7330-7618

DOI: https://doi.org/10.18290/rh25735.9

Abstrakt

Tematem artykułu dramat niderlandzkiego duchownego i poety Chrétiena Mertza (1883–1931), Spel van Sint Servaas (Gra o świętym Serwacym) z 1916 r., którego wystawienie było częścią uroczystości poświęconych św. Serwacemu i pielgrzymki do jego relikwii znajdujących się Maastricht. Dramat został oparty na dwunastowiecznej Legendzie o świętym Serwacym napisanej przez Hendrika van Veldeke, poetę związanego z tym regionem. Analiza skupia się na Grze jako adaptacji średniowiecznego utworu, ale także zjawisku mediewalistycznym. Utwór Mertza podkreśla inne elementy niż tekst średniowieczny: tytułowy bohater jest nieobecny na scenie przez większość akcji, skupia się ona przede wszystkim na społeczności mieszkańców Tongeren, gdzie Serwacy był biskupem, a później Maastricht. Mertz wydobywa z utworu Veldekego motyw pokoju, który w ograniczony sposób obecny jest w utworze średniowiecznym i czyni z niego główne przesłanie Gry, adekwatnie do ówczesnego kontekstu historycznego. Dzieło Mertza ma charakter masowej celebracji i wpisuje się we współczesne mu tendencje w teatrze.

Słowa kluczowe:

Chrétien Mertz, Hendrik van Veldeke, Heligdomsvaart w Maastricht, mediewalizm, adaptacja sceniczna literatury średniowiecznej

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (Nederlands)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Albers, P. (1916). Inleiding. In C. Mertz, Spel van St. Servaas (pp. vi–xii). J. K. Alberts, J. Meijer-Dupuits.

Crombez, T. (2008). Liturgy and mass spectacle: The case of Catholic mass theatre in Flanders during the interwar period. Performance Research, 13(3), 55–63.

Crombez, T. (2010). Van den tekst moet een veroveringskracht uitgaan op de massa. Massaspel, spreekkoor en openluchttoneel tijdens het interbellum. In K. Rymenanants, K. Humbeeck, J. Robert & J. Stuyck (red.), Literatuur en crisis: de Vlaamse en Nederlandse letteren in de jaren dertig (pp. 205–218). AMVC-Letterenhuis.

Daele, R. van. (2000). The Flemish Reynaert as an ideological weapon. In K. Varty (red.), Reynard the Fox. Social engagement and cultural metamorphoses in the beast epic from the Middle Ages to the present (pp. 105–112). Berghahn Books.

Erenstein, R. L. (1996). Zomerspelen in Laren onder leiding van Royaards en Verkade. Het begin van het moderne theater. In R. L. Erenstein (red.), Een theatergeschiedenis der Nederlanden. Tien eeuwen drama en theater in Nederland en Vlaanderen (pp. 552–559). Amsterdam University Press.

Erll, A., & Ridney, A. (2009). Introduction: Cultural Memory and its Dynamics. In A. Erll & A. Rigney (red.), Mediation, Remediation, and the Dynamics of Cultural Memory (pp. 1–14). Walter de Gruyter.

Haye, R. de la. (z.d.). Geschiedenis van de Maastrichtse Heiligdomsvaart. Geraadpleegd op 24 september 2024, van https://www.academia.edu/36075092/Geschiedenis_van_de_Maastrichtse_ Heiligdomsvaart

Hutcheon, L. (2006). A theory of adaptation. Routledge.

Jongen, L. (1993). Hendrik van Veldeke en zijn Servaaslegende. In Servaaslegende (L. Jongen & C. Schotel, ver.). Stichting Historische Reeks Maastricht.

Matthews, D. (2015). Medievalism. A critical history. D. S. Brewer.

Miltenburg, A. P. J. (1996). Contrasten en varianten. Mediëvalisme en mediëvistiek in enkele Europese landen. In R.E.V. Stuip en C. Vellekoop (red.), De Middeleeuwen in de negentiende eeuw. Uitgeverij Verloren.

Oostrom, F. P. van. (2016). Stemmen op schrift. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur vanaf het begin tot 1300. Bert Bakker.

Sanders, J. (2016). Adaptation and appropriation. Routledge.

Workman, L. J. (1997). Medievalism today. Medieval Feminist Forum: A Journal of Gender and Sexuality, 23(1), 29–33.