Język Polski
English
Obraz chleba w przysłowiach francuskich i ukraińskich: tradycje, tożsamość, dorobek kulturowy i obyczajowy
Hanna Kost
https://orcid.org/0000-0001-5868-8205Zoriana Piskozub
https://orcid.org/0000-0002-0441-8311Abstrakt
W naszym artykule postawiłyśmy sobie za cel zbadanie wielowymiarowego przedstawienia wyrazu chleb, które jest częścią przysłów francuskich i ukraińskich, oraz przeanalizowanie jego cech leksyko-semantycznych, zakresu i społeczno-kulturowej oryginalności. Będąc integralną częścią naszego codziennego życia, chleb jawi się przede wszystkim jako podstawowy produkt żywnościowy, element witalny, ale także jako przedmiot wybitnie historyczny, mentalny i narodowy. Pojęcie chleba rozwija się na przestrzeni dziejów społeczeństw, kumuluje ich marki i specyfikę tożsamości, wyraża swoją symbolikę i emocjonalną percepcję.
Przysłowia jako prawdy zbiorowe utrwalone w pamięci narodowej okazują się skutecznym narzędziem badań porównawczych. Służą nam jako źródło, które pozwala jeszcze raz zastanowić się, jakie są zwyczaje kulturowe, wartości moralne, duchowe osądy ludzi, ale także zobaczyć, jak te prawdy przechodzą do uniwersalnej prerogatywy. Nasze zainteresowanie wynika przede wszystkim z obserwacji specyfiki przysłów odnoszących się do pojęcia ‘chleba’, zarówno pod względem językowym (forma, struktura), jak i semantycznym (treść). Wzięłyśmy pod uwagę wpływ międzyjęzykowy i funkcjonowanie jego cech typologicznych w dwóch językach, francuskim i ukraińskim. To pojęcie może wydawać się proste lub nieszkodliwe, ale nasze badanie pokazuje, że jego prezentacja ujawnia ważne bogactwo leksyko-semantyczne i figurację tożsamości z możliwym przejawem podobieństw lub różnic w obu językach. Oprócz prostoty i szerokiego zakresu semantycznego wyraz ten charakteryzuje się także różnorodnością zastosowań na poziomie pragmatycznym, stylistycznym i poznawczym.
Korpus przysłów znaleziony w różnych źródłach leksykograficznych oraz w Internecie umożliwił przeprowadzenie kompleksowej analizy obejmującej również cechy stylistyczne i poznawcze słowa chleb. Reperkusją dla teorii przekładu jest możliwość zaobserwowania, do jakiego stopnia te dwie wersje są bliskie, to znaczy przechodzą albo przez tłumaczenie, albo przez ekwiwalencję leksykalno-składniową, albo czy wymagają transpozycji w celu uzupełnienia wadliwej semantyki. Ze względu na ilościowe bogactwo materiałów ograniczyliśmy zakres tematyczny do aspektów chleba odnoszących się do religii, do pojęcia ‘Ojczyzny’, do zjawisk przyrodniczych, do niektórych tradycji kulturowych obu krajów. Nasze podejście ma na celu dostarczenie pewnych wyjaśnień ekspresyjnej i poznawczej specyfiki pojęcia chleba poprzez studium porównawcze jego prezentacji w języku francuskim i ukraińskim.
Słowa kluczowe:
chleb, przysłowie, podejście porównawcze, znaczenie symboliczne, ekwiwalencja leksyko-składniowa, duchowość, wartości cywilizacyjne, jednostki nacechowane semantycznieSzczegóły
Bibliografia
Statystyki
Autorzy
Cited by / Share
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
