The Meaning of Nominalisation

Pius ten Hacken

doi:10.18290/rh237111-5s

Data publikacji : 2023-07-27

Tom 71 Nr 11sp (2023)

Znaczenie nominalizacji

Pius ten Hacken

https://orcid.org/0000-0002-6468-1891

DOI: https://doi.org/10.18290/rh237111-5s

Abstrakt

Nominalizacja jest procesem morfologicznym, tworzącym rzeczownik w oparciu o bazę, która może reprezentować różne kategorie gramatyczne. Ponieważ rzeczownik jest kategorią syntaktyczną, tylko na podstawie danych syntaktycznych, nie zaś na podstawie jego znaczenia, czy morfologicznego zachowania, można stwierdzić, czy słowo jest rzeczownikiem.

Jako podstawy modelu teoretycznego używam Paralelnej Architektury Jackendoffa (2002), jednak optuję za oddzielnym komponentem słowotwórczym. Podstawowa różnica pomiędzy regułami słowotwórczymi i regularnymi jednostkami leksykalnymi polega na tym, że te drugie biorą udział w tworzeniu reprezentacji zinterpretowanej performancji, natomiast te pierwsze tworzą nowe jednostki językowe, zmieniając przez to kompetencję językową. W konsekwencji wyrażenie w zinterpretowanej performancji wymaga identyfikacji referencji w kontekście komunikacyjnym, natomiast słowotwórstwo wymaga identyfikacji danego konceptu w zakresie wiedzy spikera, co pociąga za sobą koercję onomazjologiczną.

Można wyróżnić dwa typy nominalizacji, które to rozróżnienie ilustruję duńskimi przykładami. W jednym typie zmienia się znaczenie, np. jager ‘łowca’, słowo pochodzące od jagen ‘łowić, polować’. W drugim typie znaczenie pozostaje niezmienione, np. telling ‘liczenie’, od tellen ‘liczyć’. Nominalizacje drugiego rodzaju są transpozycjami. To rozróżnienie można przeprowadzić zarówno dla rzeczowników dewerbalnych, jak i odprzymiotnikowych.

Reguły zmieniające reprezentacje w PA mogą być przypisane do siedmiu klas, w zależności od tego, jakie struktury podlegają modyfikacji. Tylko te reguły, które zmieniają strukturę konceptualną należą do komponentu słowotwórczego. Takie podejście wyklucza z tego komponentu transpozycje. Wiele rzeczowników może być interpretowanych jako transpozycje, lub jako produkty słowotwórstwa. Przykładem może być vertaling ‘tłumaczenie’, która to forma może odnosić się do procesu i rezultatu tłumaczenia. Dowodzę, że istnieje reguła słowotwórcza, która owocuje tym drugim znaczeniem, tworzonym na bazie pierwszego. Pokazuję także, że ta reguła należy do typu, którego istnienie przewiduje typologia reguł modyfikujących reprezentacje w PA.

Słowa kluczowe:

transpozycja, słowotwórstwo, koercja onomazjologiczna, Paralelna Architektura, alternacja proces–rezultat

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bally, Charles. “La pensée et la langue.” Bulletin de la Société de Linguistique de Paris, vol. 23, 1922, pp. 117–37.

Chomsky, Noam. Aspects of the Theory of Syntax. MIT Press, 1965.

Chomsky, Noam. “Remarks on Nominalization.” Readings in English Transformational Grammar, edited by Roderick A. Jacobs and Peter S. Rosenbaum, Ginn and Co., 1970, pp. 184–221.

Dokulil, Miloš. “Zur Theorie der Wortbildung.” Wissenschaftliche Zeitschrift der Karl-Marx-Universität Leipzig, Gesellschafts- und Sprachwissenschaftliche Reihe, vol. 17, 1968, pp. 203–11.

de Haas, Wim, and Mieke Trommelen. Morfologisch Handboek van het Nederlands: Een overzicht van de woordvorming. SDU, 1993.

ten Hacken, Pius. Chomskyan Linguistics and its Competitors. Equinox, 2007.

ten Hacken, Pius. “Early Generative Approaches.” The Oxford Handbook of Compounding, edited by Rochelle Lieber and Pavol Štekauer, Oxford UP, 2009, pp. 54–77.

ten Hacken, Pius. “On the Distinction between Conceptual and Semantic Structure.” SKASE Journal of Theoretical Linguistics, vol. 12, no. 3, 2015, 507–26.

ten Hacken, Pius. “Semiproductivity and the place of word formation in grammar.” The Semantics of Word Formation and Lexicalization, edited by Pius ten Hacken and Claire Thomas, Edinburgh UP, 2013, pp. 28–44.

ten Hacken, Pius. “Transposition and the Limits of Word Formation.” Semantics of Complex Words, edited by Laurie Bauer, Livia Körtvélyessy and Pavol Štekauer, Springer, 2015, pp. 187–216.

ten Hacken, Pius. Word Formation in Parallel Architecture: The Case for a Separate Component. Springer, 2019.

Jackendoff, Ray. Foundations of Language: Brain, Meaning, Grammar, Evolution. Oxford UP, 2002.

Jackendoff, Ray. Semantics and Cognition. MIT Press, 1983.

Lees, Robert B. The Grammar of English Nominalizations. Indiana UP and Mouton, 1960.

Lieber, Rochelle. English Nouns: The Ecology of Nominalization. Cambridge UP, 2016.

Lieber, Rochelle. Morphology and Lexical Semantics. Cambridge UP, 2004.

Marchand, Hans. The Categories and Types of Present-Day English Word-Formation: A Synchronic-Diachronic Approach. 2nd ed., Beck, 1969.

Robins, Robert H. A Short History of Linguistics. 2nd ed., Longman, 1979.

Sechehaye, Albert. Essai sur la structure logique de la phrase. Champion, 1926.

Spencer, Andrew. Morphological Theory; An Introduction to Word Structure in Generative Grammar. Blackwell, 1991.

Sweet, Henry. A New English Grammar Logical and Historical, Part I: Introduction, Phonology, and Accidence. Clarendon, 1900.