The Structure of r-Nominals in -nie/-cie in Polish and the Factors Conditioning Their Emergence

Maria Bloch-Trojnar

doi:10.18290/rh237111-2s

Data publikacji : 2023-07-27

Tom 71 Nr 11sp (2023)

Struktura oraz czynniki warunkujące powstawanie nieczynnościowych rzeczowników odczasownikowych zakończonych na -nie/-cie w języku polskim

Maria Bloch-Trojnar

https://orcid.org/0000-0003-2340-2128

DOI: https://doi.org/10.18290/rh237111-2s

Abstrakt

Celem artykułu jest określenie struktury oraz czynników warunkujących powstawanie rzeczowników dewerbalnych zakończonych na -nie i -cie, które nie posiadają struktury argumentowej oraz nie mają kategorialnego znaczenia czynnościowego. Analizę przeprowadzono w modelu egzoszkieletowym Hagit Borer wzbogaconym o elementy podejścia nanosyntaktycznego. Dane z języka polskiego są problematyczne gdyż analizowane rzeczowniki zawierają morfologiczne wykładniki tematyczne i aspektowe, które charakteryzują nominalizacje posiadające strukturę argumentową. Zaproponowana struktura zawiera projekcję aspektu leksykalnego (Asp_Q), która może być wielowarstwowa oraz projekcję werbalizującą (VP), której obecność tłumaczy dopuszczalność znaczenia zdarzeniowego. Nie zawiera natomiast projekcji aspektu gramatycznego (Asp_Ev), która w przyjętym modelu odpowiada za licencjonowanie pełnej struktury argumentowej. Omawiane nominalizacje tematyczne powstają gdy nie istnieją spokrewnione nominalizacje rdzeniowe ((s)kaleczyć —*(s)kalecz—skaleczenie, (po)dzielić—podział) lub gdy nominalizacje rdzeniowe nie mogą powstać gdyż czasowniki bazowe są derywowane od rzeczowników lub przymiotników (łysy—(wy)łysieć—wyłysienie—*(wy)łys).

Słowa kluczowe:

rzeczowniki dewerbalne nieczynnościowe, struktura argumentowa, licencjonowanie projekcji aspektowych, język polski

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (English)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Acquaviva, Paolo. “Roots and Lexicality in Distributed Morphology.” York-Essex Morphology Meeting 2, edited by Alexandra Galani, Daniel Redinger and Norman Yeo, University of York, 2009, pp. 1–21.

Alexiadou, Artemis, and Jane Grimshaw. “Verbs, Nouns and Affixation.” SinSpeC. Working Papers of the SFB 732. Incremental Specification in Context, edited by Florian Schäfer, Online Publikationsverbund der Universität Stuttgart (OPUS), 2008, pp. 1–16.

Alexiadou, Artemis, Gianina Iordachioaia, and Elena Soare. “Number/Aspect Interactions in the Syntax of Nominalizations: A Distributed Approach.” Journal of Linguistics, vol. 46, 2010, pp. 537–74.

Alexiadou, Artemis. Functional Structure in Nominals: Nominalization and Ergativity. John Benjamins, 2001.

Alexiadou, Artemis. “On the Role of Syntactic Locality in Morphological Processes: The Case of (Greek) Nominals.” Quantification, Definiteness and Nominalization, edited by Anastasia Giannakidou and Monika Rathert, Oxford UP, 2009, pp. 253–80.

Arad, Maya. “Locality Constraints on the Interpretation of Roots: The Case of Hebrew Denominal Verbs.” Natural Language and Linguistic Theory, vol. 21, 2003, pp. 737–78.

Arad, Maya. Roots and Patterns: Hebrew Morpho-Syntax. Springer, 2005.

Babko Malaya, Olga. Zero Morphology: A Study of Aspect, Argument Structure, and Case. Rutgers University, 1999. PhD dissertation.

Bloch-Trojnar, Maria. The Mechanics of Transposition. A Study of Action Nominalisations in English, Irish and Polish. Wydawnictwo KUL, 2013.

Bloch-Trojnar, Maria. “A Neo-Constructionist Account of Morphologically Null Deverbal Nominals with Argument Structure in Polish.” Journal of Slavic Linguistics, vol. 30, no. 1, 2022, pp. 51–83.

Borer, Hagit. “Exo-Skeletal vs. Endo-Skeletal Explanations: Syntactic Projections and the Lexicon.” The Nature of Explanation in Linguistic Theory, edited by John Moore and Maria Polinsky, CSLI Publications, 2003, pp. 31–67.

Borer, Hagit. Structuring Sense I: In Name Only. Oxford UP, 2005.

Borer, Hagit. Structuring Sense II: The Normal Course of Events. Oxford UP, 2005.

Borer, Hagit. “In the Event of a Nominal.” The Theta System: Argument Structure at the Interface, edited by Martin Everaert, Marijana Marelj, and Tal Siloni, Oxford UP, 2012, pp. 103–50.

Borer, Hagit. Structuring Sense III: Taking Form. Oxford UP, 2013.

Borer, Hagit. “Derived Nominals and the Domain of Content.” Lingua, vol. 141, 2014, pp. 71–96.

Caha, Pavel. The Nanosyntax of Case. University of Tromsø, 2009. PhD dissertation.

Cetnarowska, Bożena. “Constraints on Affixless Derivation in Polish and English.” A Festschrift for Edmund Gussmann from his Friends and Colleagues, edited by Henryk Kardela and Bogdan Szymanek, Wydawnictwo KUL, 1996, pp. 15–28.

Czaykowska-Higgins, Ewa. “Verbalizing Suffixes and the Structure of the Polish Verb.” Yearbook of Morphology 1997, edited by Geert Booij and Jaap van Marle, Kluwer Academic Publishers, 1998, pp. 25–58.

Fábregas, Antonio. “Argument Structure and Morphologically Underived Nouns in Spanish and English.” Lingua, vol. 141, 2014, pp. 97–120.

Forsyth, James. A Grammar of Aspect: Usage and Meaning in the Russian Verb. Cambridge UP, 1970.

Grimshaw, Jane. Argument Structure. MIT Press, 1990.

Grzegorczykowa, Renata, and Jadwiga Puzynina. “Rzeczownik [The Noun].” Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia [The Grammar of Contemporary Polish. Morphology], edited by Renata Grzegorczykowa, Roman Laskowski, and Henryk Wróbel, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, pp. 389–467.

Gussmann, Edmund. The Phonology of Polish. Oxford UP, 2007.

Harley, Heidi. “On the Identity of Roots.” Theoretical Linguistics, vol. 40, 2014, pp. 225–76.

Harley, Heidi. “The Morphology of Nominalizations and the Syntax of vP.” Quantification, Definiteness and Nominalization, edited by Anastasia Giannakidou and Monika Rathert, Oxford UP, 2009, pp. 321–43.

Isačenko, A. V. Grammatičeskij stroj russkogo jazyka v sopostavlenii s slovackim. Čast’ vtoraja: morfologija [Grammatical System in Russian as Opposed to Slovak. Part 2: Morphology]. Izdatel’stvo akademii nauk, 1960.

Jabłońska, Patrycja. “When the Prefixes Meet the Suffixes.” Nordlyd Working Papers on Language and Linguistics, vol. 32, no. 2, 2004, pp. 363–401.

Jabłońska, Patrycja. Radical Decomposition and Argument Structure. University of Tromsø, 2007. PhD dissertation.

Janda, Laura, and Tore Nesset. “Taking apart Russian RAZ-.” Slavic and East European Journal, vol. 54, no. 3, 2010, pp. 476–501.

Laskowski, Roman. “Czasownik [The Verb].” Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia. [The Grammar of Contemporary Polish. Morphology], edited by Renata Grzegorczykowa, Roman Laskowski, and Henryk Wróbel, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, pp. 225–69.

Łazorczyk, Agnieszka. Decomposing Slavic Aspect: The Role of Aspectual Morphology in Polish and Other Slavic Languages. University of South California, 2010. PhD dissertation.

Marantz, Alec. “No Escape from Syntax: Don’t Try Morphological Analysis in the Privacy of Your Own Lexicon.” University of Pennsylvania Working Papers in Linguistics, vol. 4, 1997, pp. 201–25.

Marantz, Alec. “Phases and Words.” Phases in the Theory of Grammar, edited by Choe Sook-Hee, Dong In, 2008, pp. 191–222.

Młynarczyk, Anna. Aspectual Pairing in Polish. LOT, 2004.

Nagórko, Alicja. Podręczna gramatyka języka polskiego [A Handy Grammar of the Polish Language]. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2010.

Przepiórkowski, Adam, Mirosław Bańko, Robert Górski, and Barbara Lewandowska-Tomaszczyk, editors. Narodowy korpus języka polskiego [The National Corpus of the Polish Language]. Wydawnictwo Naukowe PWN, 2012.

Puzynina, Jadwiga. Nazwy czynności we współczesnym języku polskim [Names of Actions in Contemporary Polish]. PWN, 1969.

Ramchand, Gillian. “Time and the Event: The Semantics of Russian Prefixes.” Nordlyd Working Papers on Language and Linguistics, vol. 32, no. 2, 2004, pp. 323–61.

Ramchand, Gillian. Verb Meaning and the Lexicon: A First Phase Syntax. Cambridge UP, 2008.

Romanova, Eugenia. “Superlexical vs. Lexical Prefixes.” Nordlyd Working Papers on Language and Linguistics, vol. 32, no. 2, 2004, pp. 255–78.

Rozwadowska, Bożena. Towards a Unified Theory of Nominalizations. External and Internal Eventualities. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1997.

Rubach, Jerzy. Cyclic and Lexical Phonology: The Structure of Polish. Foris, 1984.

Schooneveld, Cornelius van. “The So-Called ‘préverbe vides’ and Neutralization.” Dutch Contributions to the Fourth International Congress of Slavistics, Mouton, 1958, pp. 159–61.

Slabakova, Roumyana. “Perfective Prefixes: What They Are, What Flavors They Come in, and How They Are Acquired?” Formal Approaches to Slavic Linguistics 13: The South Carolina Meeting, edited by Steven Franks, Frank Y. Gladney, and Mila Tasseva-Kurktchieva, Michigan Slavic Publications, 2005, pp. 324–41.

Śmiech, Witold. Derywacja prefiksalna czasowników polskich [The Prefixal Derivation of Polish Verbs]. Ossolineum, 1986.

Śmiech, Witold. Funkcje aspektów czasownikowych we współczesnym języku ogólnopolskim [The Functions of Verbal Aspect in Modern General Polish]. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1971.

Smith, Carlota. The Parameter of Aspect. Kluwer, 1997.

Starke, Michal. “Nanosyntax: A Short Primer to a New Approach to Language.” Nordlyd Working Papers on Language and Linguistics, vol. 36, no. 1, 2009, pp. 1–6.

Stump, Gregory. Inflectional Morphology. A Theory of Paradigm Structure. Cambridge UP, 2001.

Svenonius, Peter. “Slavic Prefixes: Introduction.” Nordlyd Working Papers on Language and Linguistics, vol. 32, no. 2, 2004, pp. 177–204.

Svenonius, Peter. “Slavic Prefixes Inside and Outside VP.” Nordlyd Working Papers on Language and Linguistics, vol. 32, no. 2, 2004, pp. 205–53.

Szpyra, Jolanta. The Phonology–Morphology Interface: Cycles, Levels and Words. Routledge, 1989.

Tihonov, A. N. “Zametki o vtoričnoj imperfektivacii glagolov s čistovidovymi pristavkami [Observations on the Secondary Imperfectivisation of Verbs with Purely Aspectual Prefixes].” Trudy Uzbekskogo gosudarstvennogo universiteta im. A. Navoi. Novaja serija, no. 92, Samarkand, 1958, pp. 59–81.

Tokarski, Jan. Fleksja polska [Polish Inflection]. PWN, 1973.

Uriagereka, Juan. “Multiple Spell-out.” Current Studies in Linguistics Series, vol. 32, 1999, pp. 251–82.

Vey, Marc. “Les préverbes ‘vides’ en tchèque moderne.” Revue des études slaves, vol. 29, 1952, pp. 82–107.

Waszakowa, Krystyna. Słowotwórstwo współczesnego języka polskiego. Rzeczowniki z formantami paradygmatycznymi [Word-Formation in Modern Polish. Nouns with Paradigmatic Formatives]. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 1993.

Wróbel, Henryk. “Czasownik [The Verb].” Gramatyka współczesnego języka polskiego. Morfologia[The Grammar of Contemporary Polish. Morphology], edited by Renata Grzegorczykowa, Roman Laskowski, and Henryk Wróbel, Wydawnictwo Naukowe PWN, 1999, pp. 536–83.

Zdziebko, Sławomir. “Some Reflections on the Classification of Polish Verbs.” All Around the Word. Papers in Honour of Bogdan Szymanek on his 65th Birthday, edited by Anna Bondaruk and Krzysztof Jaskuła, Wydawnictwo KUL, 2019, pp. 391–416.