Wzorzec osobowy oficera Polski Ludowej versus wzorzec osobowy oficera II Rzeczypospolitej. Studium porównawcze

Urszula Świderska-Włodarczyk

doi:10.18290/rh24722.5

Data publikacji : 2024-04-04

Tom 72 Nr 2 (2024)

Wzorzec osobowy oficera Polski Ludowej versus wzorzec osobowy oficera II Rzeczypospolitej. Studium porównawcze

Urszula Świderska-Włodarczyk

https://orcid.org/0000-0001-6419-0059

DOI: https://doi.org/10.18290/rh24722.5

Abstrakt

Za podstawę porównania wzorca oficera II Rzeczypospolitej i oficera Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej przyjęto system aksjologiczny obu badanych okresów. Całość narracji oparto na autorskim modelu wzorców osobowych, złożonych z czterech komponentów: uwarunkowań genealogicznych, osobowościowych, profesjonalnych i społecznych. Zestawienie tych komponentów na tle przedwojnia i powojnia przełożyło się na efekt końcowy w postaci dwóch przeciwstawnych portretów idealnego oficera. W pierwszym górę brały takie wartości jak elitaryzm urodzenia i wykształcenia, doskonałość osobowościowa oparta na cnotach religijnych i świeckich, imperatyw walki za niepodległość ojczyzny łącznie z gotowością ofiary życia, przy zachowaniu apolityczności, najwyższej próby patriotyzmu i związku z Kościołem. Drugi wzorzec cechował egalitaryzm, moralność socjalistyczna, imperatyw walki o zachowanie ustroju i sojuszu, skrajne upolitycznienie i ateistyczne postawy. Mimo kolejnych zmian ustrojowych każdy z nich pozostaje w jakimś stopniu obecny we współczesnej rzeczywistości.

Słowa kluczowe:

oficer, wzorzec osobowy, aksjologia, II Rzeczpospolita, Polska Rzeczpospolita Ludowa

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Bronz, Władysław. „Indoktrynacja ateistyczna w Wojsku Polskim po 1956 r. Wkład gen. Wojciecha Jaruzelskiego w ateizację narodu”. Nowe życie 21, nr 4 (2004). Dostęp 23.04.2023. http://www.nowezycie.archidiecezja.wroc.pl/stara_strona/numery/042004/10.html.

Grzelak, Czesław. ,,Wyższe szkolnictwo wojskowe w ludowym Wojsku Polskim w latach 1944–1947”. Wojskowy Przegląd Historyczny 28, nr 1 (1983): 75–84.

Kęsik, Jan. Naród pod bronią. Społeczeństwo w programie polskiej polityki wojskowej 1918–1939. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1998.

Kołodziejczyk Adam, Godność i honor żołnierski. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej,1987.

Kusiak, Franciszek. Życie codzienne oficerów Drugiej Rzeczypospolitej. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1992.

Mazurek, Wojciech. ,,Kodeksy etyczne w powojennym wojsku polskim”. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych. Kwartalnik 10, nr 2 (2018): 89–106.

Michalik, Mieczysław. ,,Etyka marksizmu i moralność socjalistyczna”. W: Etyka, red. Henryk Jankowski, 283–366. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979.

Miler-Slawiczek, Hanna. ,,Przemiany wzorów osobowych żołnierzy w świetle procesu profesjonalizacji Wojska Polskiego”. Studia Edukacyjne, nr 51 (2018): 237–249.

Odziemkowski, Janusz. Służba duszpasterska Wojska Polskiego 1914–1945. Warszawa: Bellona, 1998.

Pietkiewicz, Iwona. ,,Elementy działalności edukacyjno-wychowawczej w polskich uczelniach wojskowych w II połowie XX w.”. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych. Kwartalnik 12, nr 2 (2020): 65–88.

Świderska-Włodarczyk, Urszula. Autorytety parlamentarne. Wzorce i wzory osobowe w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe, 2017.

Świderska-Włodarczyk, Urszula. Homo militans. Rycerskie wzory i wzorce osobowe w średniowiecznej Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2018.

Świderska-Włodarczyk, Urszula. Homo nobilis. Wzorzec szlachcica w Rzeczypospolitej XVI i XVII wieku. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 2017.

Świderska-Włodarczyk, Urszula. ,,Wzorzec osobowy oficera II Rzeczypospolitej”. Echa Przeszłości 23, nr 1 (2022): 113–126.

Tarnowska, Anna. ,,Korpus oficerski II RP w świetle wybranych regulacji prawnych”. Czasy Nowożytne 16 (2004): 149–181.