Przyczyny złośliwej satysfakcji i empatycznej radości w wymiarze lingwistyczno-aksjologicznym (na materiale języka ukraińskiego)

Larysa Nikolayenko

doi:10.18290/rh257307.7

Data publikacji : 2025-10-14

Tom 73 Nr 7 (2025)

Przyczyny złośliwej satysfakcji i empatycznej radości w wymiarze lingwistyczno-aksjologicznym (na materiale języka ukraińskiego)

Larysa Nikolayenko

DOI: https://doi.org/10.18290/rh257307.7

Abstrakt

W artykule dokonano lingwistyczno-aksjologicznej analizy przyczyn złośliwej satysfakcji i empatycznej radości na podstawie tekstów znajdujących się w Narodowym Korpusie Językowym Języka Ukraińskiego. Emocje te można określić jako przeciwstawne odmiany radości w stosunku do innych ludzi. Jak wykazała analiza materiału faktograficznego, złośliwa satysfakcja powodowana jest wyłącznie przez przyczyny negatywne, natomiast empatyczna radość – wyłącznie przez pozytywne. Do przyczyn złośliwej satysfakcji zaliczają się: negatywny stan fizyczny lub psychiczny obiektu emocji, niekorzystny wygląd zewnętrzny, nieprzyjemne zdarzenia i okoliczności dotyczące obiektu emocji oraz jego niekompetencja. Radość empatyczna natomiast najczęściej wywoływana jest przez: przyjemne zdarzenia i okoliczności związane z obiektem emocji, jego pozytywny stan wewnętrzny i fizyczny, pozytywne cechy oraz czynności o charakterze pozytywnym.

Słowa kluczowe:

emocje, złośliwa satysfakcja, radość empatyczna, przyczyna, podmiot doznający, obiekt emocji, analiza lingwistyczno-aksjologiczna, język ukraiński

Szczegóły

Bibliografia

Statystyki

Autorzy

Pobierz pliki

pdf (Українська)

Wskaźniki altmetryczne

Cited by / Share

Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie niekomercyjne – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Bibliografia

Butler, Danuta. «Grupa semantyczna przymiotników polskich o znaczeniu ‘pozostający w związku z radością’». Prace Filologiczne, nr 27 (1977): 271–286.

Dekart, Rene. Izbrannyye proizvedeniya. Per. Vasiliy Sokolov. Moskva: Politizdat, 1950 [Декарт, Рене. Избранные произведения. Пер. Василий Соколов. Москва: Политиздат, 1950].

Krasnobayeva-Chorna, Zhanna. «Emotyvnyy profil’ radosti v ukrayins’kiy frazemitsi». Zapysky z ukrayins’koho movoznavstva 26, no 1 (2019): 4–11. DOI: https://doi.org/10.18524/2414-0627.2019.26.180882 [Краснобаєва-Чорна, Жанна. «Емотивний профіль радості в українській фраземіці». Записки з українського мовознавства 26, № 1 (2019): 4–11. DOI: https://doi.org/10.18524/2414-0627.2019.26.180882].

Kyrychok, Kateryna. «Osoblyvosti vzhyvannya diyesliv kauzatsiyi radosti v nimets’kiy, frantsuz’kiy, anhliys’kiy, rosiys’kiy ta ukrayins’kiy movakh». Problemy semantyky, prahmatyky ta kohnityvnoyi linhvistyky, no 27 (2015): 131–143 [Киричок, Катерина. «Особливості вживання дієслів каузації радості в німецькій, французькій, англійській, російській та українській мовах». Проблеми семантики, прагматики та когнітивної лінгвістики, № 27 (2015): 131–143].

Mikołajczuk, Agnieszka. «Problem ocen w analizie wybranych polskich nazw uczuć z klasy semantycznej gniewu». В: Język a Kultura. T. 14. Uczucia w języku i tekście, red. Iwona Nowakowska-Kempna, Anna Dąbrowska i Janusz Anusiewicz, 117–134. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2000.

Mikołajczuk, Agnieszka. Obraz radości we współczesnej polszczyźnie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 2009.

Nikolayenko, Larysa. «Katehoryzatsiya i movne vyrazhennya emotsiy spivchuttya ta zloradstva (na materiali ukrayins’koyi, rosiys’koyi i pol’s’koyi mov)». Movoznavstvo, no 1 (2005): 45–57 [Ніколаєнко, Лариса. «Категоризація і мовне вираження емоцій співчуття та злорадства (на матеріалі української, російської і польської мов)». Мовознавство, № 1 (2005): 45–57].

Nikolayenko, Larysa. «Empatychna ta zlobna radist’ v ukrayins’kiy movniy kartyni svitu (linhvoaksiolohichnyy vymir)». Slavia Orientalis 72, nr 3 (2023): 615–630. DOI: https://doi.org/10.24425/slo.2023.147523 [Ніколаєнко, Лариса. «Емпатична та злобна радість в українській мовній картині світу (лінгвоаксіологічний вимір)». Slavia Orientalis 72, nr 3 (2023): 615–630. DOI: https://doi.org/10.24425/slo.2023.147523].

Nikolayenko, Larysa. «Reprezentatsiya zlobnoyi ta empatychnoyi radosti v pol’s’kiy i ukrayins’kiy movakh». Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, no 59 (2024). DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.3060 [Ніколаєнко, Лариса. «Репрезентація злобної та емпатичної радості в польській і українській мовах». Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej, № 59 (2024). DOI: https://doi.org/10.11649/sfps.3060].

Ol’khovych-Novosadyuk, Mariya. «Psykholinhvi stychni aspekty kontseptu radist’ v ukrayins’kiy movi ta kul’turi». Slavia Orientalis 71, nr 3 (2022): 611–624. DOI: https://doi.org/10.24425/slo.2022.142782 [Ольхович-Новосадюк, Марія. «Психолінгвістичні аспекти концепту радість в українській мові та культурі». Slavia Orientalis 71, nr 3 (2022): 611–624. DOI: https://doi.org/10.24425/slo.2022.142782].

Oryekhova, Larysa. «Frazeolohichni odynytsi na poznachennya pozytyvnoyi emotsiyi radosti (na materiali ukrayins’koyi, turets’koyi ta anhliys’koyi mov)». Zakarpats’ki filolohichni studiyi 23, no 1 (2022): 222–227. DOI: https://doi.org/10.32782/tps2663-4880/2022.23.1.43 [Орєхова, Лариса. «Фразеологічні одиниці на позначення позитивної емоції радості (на матеріалі української, турецької та англійської мов)». Закарпатські філологічні студії 23, № 1 (2022): 222–227. DOI: https://doi.org/10.32782/tps2663-4880/2022.23.1.43].

Pavelkiv, Roman. Zahal’na psykholohiya. Kyyiv: Kondor, 2009 [Павелків, Роман. Загальна психологія. Київ: Кондор, 2009].

Slovnyky Ukrayiny online. Dostup 7.05.2024. https://lcorp.ulif.org.ua/dictua/ [Словники України online. Доступ 7.05.2024. https://lcorp.ulif.org.ua/dictua/].

Ukrayins’kyy natsional’nyy linhvistychnyy korpus. Dostup 15.06.2024. https://svc.ulif.org.ua/UNLC/virt_unlc_4.5/ [Український національний лінгвістичний корпус. Доступ 15.06.2024. https://svc.ulif.org.ua/UNLC/virt_unlc_4.5/].

Wierzbicka, Anna. Kocha, lubi, szanuje. Medytacje semantyczne. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1971.